Spis treści
Złe samopoczucie podczas upałów. Czym jest wyczerpanie cieplne?
Czekasz na lato, cieszysz się na słoneczne dni, ale kiedy już nadejdą, uporczywe upały powodują, że jesteś zmęczona i poirytowana? Prawdopodobnie to wyczerpanie cieplne, czyli stan, w którym dochodzi do przegrzania organizmu.
– Kiedy temperatura otoczenia rośnie, twój organizm uruchamia szereg organizmów obronnych. Naczynia krwionośne rozszerzają się, zwiększając przepływ krwi do skóry, co pomaga w oddawaniu ciepła do otoczenia – jeżeli w ogóle jest do czego oddawać to ciepło, bo jak otoczenie jest cieplejsze niż ty, to nic tam się nie odda – mówi dr inż. chemii Konrad Skotnicki, znany jako Doktor z TikToka. – Gruczoły potowe pracują na najwyższych obrotach, produkując pot, który parując, próbuje ochłodzić skórę. Serce przyspiesza, pompując krew szybciej, aby wspomóc te wszystkie procesy – dodaje.
Wyczerpaniu cieplnemu sprzyjają nie tylko wysokie temperatury, wysoka wilgotność oraz forsowna aktywność fizyczna, ale też odwodnienie, spożywanie alkoholu i nieodpowiednie ubieranie się. Bez szybkiego podjęcia odpowiednich działań, wyczerpanie cieplne może prowadzić do udaru cieplnego, który jest stanem zagrażającym życiu. Na szczęście możesz podjąć działania, które zapobiegają wyczerpaniu cieplnemu.
Wyczerpanie cieplne – objawy
Objawy wyczerpania cieplnego mogą pojawić się nagle lub postępować z czasem. Objawy wyczerpania cieplnego to m.in.:
obfite pocenie się,
chłodna, wilgotna skóra z gęsią skórką podczas upału,
omdlenia,
zawroty głowy,
zmęczenie,
słaby, szybki puls,
niskie ciśnienie krwi w pozycji stojącej,
skurcze mięśni,
ból głowy.
To jednak nie wszystko. Wyczerpanie upałem może się też objawiać w nietypowy sposób.
– Kiedy zbyt długo jest za gorąco, ale nie aż tak, żeby dostać udaru cieplnego, to pojawiają się dziwne objawy, których zwykle nie łączyliśmy z temperaturą na zewnątrz, np. budzenie się wyczerpanym, bo w nocy było za gorąco, albo odczuwanie niepokoju bez żadnej przyczyny, albo zmniejszenie ilości wydalanego moczu, bo większość wody wypływa z nas z potem. Możecie też odczuwać nudności i odruch wymiotny – i to również z powodu wyczerpania cieplnego – wymienia Doktor z TikToka.
Jeżeli podejrzewasz u siebie wyczerpanie cieplne, pij więcej płynów, przerwij wszelką aktywność fizyczną i jeżeli masz taką możliwość, przebywaj w zacienionych lub klimatyzowanych miejscach. W przypadku gdy objawy nie ustępują, skontaktuj się z lekarzem.
Kto jest bardziej narażony na wyczerpanie cieplne?
Wyczerpanie cieplne może dotyczyć każdego, ale są pewne czynniki, które sprawiają, że możesz być na nie bardziej narażona. Są to m.in.:
mieszkanie w mieście – działa tu „efekt wyspy ciepła”, czyli magazynowanie ciepła przez asfalt i beton w ciągu dnia i stopniowe uwalnianie go w nocy,
młody wiek lub podeszły wiek – na wyczerpanie cieplne bardziej narażone są niemowlęta i dzieci w wieku poniżej 4 lat oraz dorośli w wieku powyżej 65 lat,
niektóre leki – substancje lecznicze, takie jak beta-blokery, leki moczopędne, leki przeciwhistaminowe, leki uspokajające lub zmniejszające objawy psychiczne oraz nielegalne narkotyki (np. kokaina, amfetamina) mogą wpływać na zdolność organizmu do utrzymania nawodnienia i prawidłowego reagowania na ciepło,
otyłość – nadwaga może wpływać na zdolność organizmu do regulowania temperatury, a także powodować zatrzymywanie większej ilości ciepła,
nagłe zmiany temperatury – twoje ciało do pewnego stopnia może się przyzwyczaić do wyższych temperatur, ale jeśli nagle przeniesiesz się z zimnego miejsca do gorącego lub w twoim regionie pojawi się fala upałów, możesz nie przystosować się wystarczająco szybko.
Jak zapobiegać wyczerpaniu cieplnemu?
Wyczerpanie cieplne jest… wyczerpujące. Co możesz zrobić, żeby mu zapobiec albo przynajmniej lepiej je znieść? Zapoznaj się z kilkoma wskazówkami, które pomogą ci przetrwać najgorsze chwile związane z upałem.
Pij dużo płynów. Nawodnienie pomaga organizmowi pocić się i utrzymywać normalną temperaturę ciała.
Noś luźną, lekką odzież. Noszenie zbyt dużej lub ciasno przylegającej odzieży nie pozwoli twojemu ciału na prawidłowe chłodzenie się.
Chroń się przed oparzeniami słonecznymi. Stosuj kremy z filtrem (pamiętaj o ponownej aplikacji co dwie godziny!), noś kapelusz z szerokim rondem i okulary przeciwsłoneczne.
Uważaj na niektóre leki. Niektóre leki mogą wpływać na zdolność organizmu do utrzymywania nawodnienia i reagowania na ciepło. Bądź na to uważna.
Nigdy nie zostawiaj nikogo w zaparkowanym samochodzie. Dotyczy to i ludzi, i zwierząt. Po zaparkowaniu na słońcu temperatura w samochodzie może wzrosnąć o ponad 11 st. Celsjusza w ciągu 10 minut!
Nie przemęczaj się w najgorętszych porach dnia. Postaraj się planować aktywność fizyczną lub intensywną pracę na chłodniejsze pory dnia. Jeżeli nie możesz, pamiętaj o nawodnieniu i częstym odpoczynku.
Wyczerpanie cieplne to stan, gdy organizm zbytnio się rozgrzeje i nie może się ochłodzić. Może się objawiać m.in. zmęczeniem i zdenerwowaniem.
Źródła:
Heat exhaustion Mayo Clinic
Heat Exhaustion WebMD
