COVID-19 postarza nawet o 5 lat. Efekt szczególnie widać u kobiet. Takie objawy daje najnowszy wariant

Naukowcy odkryli, że COVID-19 może postarzać naczynia krwionośne o około pięciu lat. Badania opublikowane w czasopiśmie „European Heart Journal” wykazały, że sztywność tętnic wzrasta nawet u osób, które przeszły łagodną infekcję. To zjawisko, nazywane przedwczesnym starzeniem się naczyń krwionośnych, jest szczególnie niepokojące, ponieważ sztywniejsze tętnice zwiększają ryzyko poważnych chorób serca i udaru mózgu w przyszłości.

– Wiemy, że COVID-19 może bezpośrednio wpływać na naczynia krwionośne. Uważamy, że może to prowadzić do tego, co nazywamy przedwczesnym starzeniem się naczyń krwionośnych, co oznacza, że naczynia krwionośne są starsze niż wiek chronologiczny i są bardziej podatne na choroby serca. Jeśli tak się dzieje, musimy wcześnie identyfikować osoby zagrożone, aby zapobiegać zawałom serca i udarom mózgu – powiedziała autorka badania profesor Rosa Maria Bruno z Université Paris Cité we Francji.

Sprawdź: Szczepienia na COVID-19 w sezonie 2025/2026 już we wrześniu. Sprawdź harmonogram

Badanie, w którym wzięło udział prawie 2400 osób z 16 krajów, mierzyło prędkość fali tętna (PWV) – wskaźnik sztywności tętnic pozwalający ocenić wiek naczyniowy. Im wyższy jest ten wynik, tym sztywniejsze naczynia krwionośne i wyższy wiek naczyniowy danej osoby. Pomiary wykonano sześć miesięcy po zakażeniu COVID-19 i ponownie po 12 miesiącach.

Zobacz też: Ten wirus znów zaatakuje jesienią. Czy jest się czego bać? Lekarz odpowiada

Wyniki były jednoznaczne: u wszystkich badanych, którzy przeszli COVID-19, wskaźnik prędkości fali tętnabył wyższy w porównaniu z osobami, które nie miały kontaktu z wirusem.

Najbardziej zaskakującym odkryciem jest fakt, że to kobiety są najbardziej narażone na przyspieszone starzenie się naczyń krwionośnych po COVID-19. Wzrost sztywności naczyń był u nich znacznie większy niż u mężczyzn. U kobiet z łagodnym przebiegiem choroby wskaźnik prędkości fali tętnawzrósł o 0,55 metra na sekundę, co jest klinicznie istotne i odpowiada starzeniu się o około pięciu lat. U pacjentek hospitalizowanych, zwłaszcza na oddziałach intensywnej terapii, wskaźnik ten wzrastał jeszcze bardziej.

Zobacz też: Ból głowy, który zdradza COVID-19. Rozpoznaj jego charakterystyczne cechy

Dlaczego kobiety są bardziej narażone? Jedna z hipotez mówi, że ich układ odpornościowy, choć szybciej i silniej reaguje na wirusa, może jednocześnie wywoływać większe uszkodzenia naczyń krwionośnych po przebytej infekcji.

– Starzenie się naczyń krwionośnych jest łatwe do zmierzenia i można mu zaradzić za pomocą powszechnie dostępnych metod leczenia, takich jak zmiana stylu życia, leki obniżające ciśnienie krwi i poziom cholesterolu. W przypadku osób z przyspieszonym starzeniem się naczyń krwionośnych ważne jest, aby zrobić wszystko, co możliwe, aby zmniejszyć ryzyko zawałów serca i udarów mózgu – podpowiada autorka badania.

Badanie przyniosło również pozytywną wiadomość: szczepienie przeciwko COVID-19 zmniejsza skalę uszkodzeń. U osób zaszczepionych tętnice były mniej sztywne niż u osób niezaszczepionych, co potwierdza ochronną rolę szczepionek.

– Istnieje kilka możliwych wyjaśnień wpływu COVID-19 na układ naczyniowy. Wirus COVID-19 oddziałuje na specyficzne receptory w organizmie, zwane receptorami enzymu konwertującego angiotensynę 2, które znajdują się w wyściółce naczyń krwionośnych. Wirus wykorzystuje te receptory do wnikania do komórek i ich infekowania. Może to prowadzić do dysfunkcji naczyń i przyspieszonego starzenia się naczyń. Stan zapalny i reakcje immunologiczne organizmu, które bronią przed infekcjami, mogą być również zaangażowane – wyjaśnia prof. Bruno.

Mimo że ostre zagrożenie pandemiczne maleje, musimy zmierzyć się z nowym wyzwaniem, jakim jest długi COVID-19 (inaczej long COVID). Przyspieszone starzenie się naczyń krwionośnych jest jednym z mechanizmów, który może stać za długotrwałymi objawami, takimi jak zmęczenie czy duszności.

Naukowcy podkreślają, że starzenie się naczyń krwionośnych można spowolnić poprzez zmiany w stylu życia oraz odpowiednie leczenie, takie jak obniżanie ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu. Wczesna diagnoza i interwencja mogą pomóc w zapobieganiu zawałom i udarom w przyszłości. Badania nad długoterminowymi skutkami COVID-19 będą kontynuowane, aby lepiej zrozumieć zagrożenia i opracować skuteczne strategie prewencyjne.

Obecnie Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) i inne instytucje monitorują kilka wariantów COVID-19, które są podwariantami Omikronu takie jak Stratus (COVID-19 XFG), Nimbus (NB.1.8.1), Pirola (BA.2.86) oraz FLiRT.

– W Stanach Zjednoczonych i na zachodzie Europy widoczne jest zwiększenie zachorowań wywołanych najnowszym subwariantem nazwanym przez media Stratusem. W związku z tym spodziewamy się, że także w Polsce liczba zakażeń wzrośnie – zaznacza wirusolog prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska z Katedry Wirusologii i Immunologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (UMCS).

Większość zakażeń najnowszymi wariantami ma łagodny lub umiarkowany przebieg, często przypominający infekcję górnych dróg oddechowych lub grypę. Objawy są zazwyczaj podobne do tych, które były obserwowane przy poprzednich wariantach Omikronu.

– To zajęcie górnych dróg oddechowych, kaszel, katar, czyli przeziębieniowe objawy, które u osób starszych mogą przybrać poważniejszą formę. Dlatego warto wykonać test, czy jest się zakażonym – zaznaczyła prof. Szuster-Ciesielska.

Wśród najczęściej zgłaszanych symptomów znajdują się więc objawy COVID-19 takie jak:

• ból gardła – często opisywany jako bardzo silny, bywa porównywany do bólu „jak od żyletki” (w przypadku wariantu Nimbus),

• katar lub zatkany nos,

• kaszel (często suchy i uporczywy),

• gorączka i dreszcze,

• bóle głowy i bóle mięśni,

• zmęczenie i ogólne osłabienie,

• biegunka, nudności i wymioty (te objawy mogą występować częściej w przypadku niektórych wariantów, np. FLiRT).

Źródło: Accelerated vascular ageing after COVID-19 infection: the CARTESIAN studyEuropean Heart Journal