Spis treści
Czy oko może ujawnić wczesne oznaki Alzheimera?
Ponieważ siatkówka jest częścią ośrodkowego układu nerwowego, naukowcy często postrzegają ją jako przedłużenie mózgu, które w zasadzie składa się z tych samych tkanek.
Dlatego zmiany w naczyniach krwionośnych siatkówki mogą dawać wczesne wskazówki dotyczące zdrowia mózgu i chorób, takich jak choroba Alzheimera.
– Wszystkie komórki są do siebie bardzo podobne, wszystkie neurony są dość podobne, wszystkie komórki układu odpornościowego są dość podobne i zachowują się podobnie pod wpływem stresu, jeśli występuje choroba. – przyznała Alaina Reagan, neurobiolog, która prowadziła badania razem z Garethem Howellem.
Zespół badał myszy z mutacją zwaną MTHFR677C>T, która występuje u nawet 40 proc. ludzi. Pod uwagę wzięto następujące aspekty siatkówki:
gęstość naczyń,
skręcenia naczyń,
szerokość tętnic i żył,
obecność białek związanych z chorobą Alzheimera.
Analizowano również intensywność fluorescencji naczyń, która zmienia się wraz z wiekiem i może wskazywać na zmiany naczyniowe.
Co odkryto u myszy z mutacją MTHFR677C>T?
Badania na myszach z mutacją MTHFR677C>T, powiązaną z wyższym ryzykiem choroby Alzheimera i demencji naczyniowej, ujawniły konkretne zmiany zarówno w siatkówce oka, jak i w mózgu.
Naczynia krwionośne w siatkówce były skręcone, pętliste, mniej rozgałęzione, a tętnice – zwężone i spuchnięte, podczas gdy żyły były nieco poszerzone. Zmiany te pojawiały się już w wieku 6 miesięcy i postępowały wraz z wiekiem, a u samic w wieku 12 miesięcy obserwowano wyraźnie mniejszą gęstość naczyń i uproszczenie dużej sieci naczyń, co podkreśla postępujący charakter zaburzeń naczyniowych.
Podobne zmiany pojawiały się również w mózgu – w korze mózgowej zauważono mniej naczyń i zmniejszony przepływ krwi, a także zaburzenia w produkcji energii przez komórki, usuwaniu uszkodzonych białek i utrzymaniu struktury naczyń.
Analizy białek w mózgu i siatkówce wykazały różnice w ekspresji białek powiązanych z chorobą Alzheimera, zależne od genotypu i płci – w siatkówce wpływ miał głównie genotyp, w mózgu zarówno genotyp, jak i płeć.
Dla porównania, myszy kontrolne bez mutacji miały proste, równomiernie rozgałęzione naczynia w siatkówce i nie wykazywały żadnych poważnych zaburzeń w mózgu ani w ekspresji białek.
Te wyniki pokazują, że mutacja MTHFR677C>T powoduje konkretne, wczesne zmiany naczyniowe i molekularne, które mogą odzwierciedlać początkowe etapy choroby Alzheimera.
Dzięki temu siatkówka oka może pełnić rolę wcześniejszego biomarkera chorób neurodegeneracyjnych, zwłaszcza że zmiany nasilają się z wiekiem i są bardziej widoczne u samic, co odzwierciedla znane różnice płciowe w ryzyku demencji.
