Biegunka w ciąży – przyczyny, objawy i diagnostyka. Co jeść przy biegunce w ciąży?

Biegunka w ciąży nie świadczy o chorobie. Wskazuje jednak na to, że układ pokarmowy nie funkcjonuje prawidłowo. U kobiet ciężarnych biegunki nie są typową dolegliwością, a zdecydowanie częściej w ciąży pojawiają się zaparcia.

Biegunkę można stwierdzić, gdy liczba wypróżnień w ciągu doby jest większa niż 3. Najczęściej mają one postać płynną albo półpłynną. Kiedy biegunka utrzymuje się dłużej niż 3. tygodnie – określa się ją jako biegunkę przewlekłą. Biegunka trwająca do 3. tygodni nazywana jest biegunką ostrą.

Podłożem biegunki jest przeważnie zakażenie bakteryjne, wirusowe albo pasożytnicze. Biegunka przewlekła powinna być monitorowana przez specjalistę. Dzięki temu można wyleczyć przyczynę oraz dostosować dietę kobiety ciężarnej. Odpowiedni jadłospis poprawi nie tylko codzienny komfort u kobiety ciężarnej, ale też nie dopuści do groźnych dla zdrowia niedoborów ważnych składników odżywczych m.in. elektrolitów i odwodnienia.

Biegunka w ciąży może mieć różne podłoże i może pojawić się na dowolnym etapie jej trwania. Nie można wyróżnić specjalnych przyczyn tego schorzenia w ciąży, gdyż są one takie same jak u innych osób. U kobiet ciężarnych można wskazać jedynie na wyższe ryzyko biegunek, co wynika z osłabionego układu odpornościowego, a także stresu.

Początek ciąży może być dla kobiety bardziej stresujący w porównaniu do kolejnych trymestrów. Dlatego w pierwszym trymestrze, ale także w drugim i trzecim, biegunka może pojawić się jako typowa reakcja na stres. Krótkie rozwolnienia, nie są powodem do zaniepokojenia. Lekarze nie uznają biegunki za typowy objaw ciąży – według specjalistów mają one podłoże psychologiczne.

Biegunka w ciąży może się pojawić:

• podczas stresu przedporodowego,
• jako efekt nietolerancji pokarmowej,
• w wyniku spożycia przeterminowanej żywności,
• w wyniku zakażenia bakteryjnego lub wirusowego,
• z powodu niewłaściwej diety – duża ilość potraw tłustych i ciężkostrawnych,
• w wyniku zbyt dużego spożycia błonnika pokarmowego m.in. pod postacią pełnoziarnistych kasz, otrębów pszennych, czerwonej fasoli.

Biegunka występuje u kobiet nie długo przed porodem lub w trakcie jego trwania, co jest fizjologiczne i zupełnie naturalne. Wynika to z ogromnego stresu, parcia mającego ułatwić wydanie na świat noworodka oraz zmian hormonalnych.

Biegunka w ciąży objawia się w sposób analogiczny jak to schorzenie u każdej innej osoby. Objawy biegunki są następujące:

• częste oddawanie stolca i jego zmieniona konsystencja,
• inny niż dotychczas zapach stolca,
• częste parcie na oddawanie stolca wywołujące ból,
• bóle brzucha,
• ogólne osłabienie organizmu.

Biegunka w ciąży może być niebezpieczna, jeśli przybiera stan przewlekły. Schorzenie to charakteryzuje się zwiększoną utratą wody i soli mineralnych, a także zmniejsza się apetyt i ilościowy pobór żywności. Tym samym organizm zostaje osłabiony. O ile dla osoby dorosłej nie jest to stan zagrażający życiu, tak dla ciężarnej i płodu jest niebezpieczny.

Biegunka w ciąży nie wymaga się przeprowadzenia specjalistycznej diagnostyki. Wystarczy stwierdzić występowanie większej liczby stolców o zmienionej konsystencji. Skorzystać z wizyty lekarskiej należy, gdy pojawiają się podczas biegunki niepokojące dolegliwości takie jak:

• krew w stolcu,
• ropa lub śluz w stolcu,
• nietypowe zabarwienie stolca np. żółte, czarne.

Rozwolnienie u kobiety ciężarnej powinno zostać wówczas skonsultowane z lekarzem rodzinnym, gastrologiem lub ginekologiem. Wizyta jest również wskazana, gdy biegunka ma charakter przewlekły lub objawy są wyraźnie nasilone, co przekłada się na zdecydowanie pogorszenie stanu fizycznego ciężarnej.

Leczenie biegunki w ciąży jest konieczne bez względu na nasilenie objawów. Nie należy zwlekać z leczeniem, by ostra biegunka w ciąży nie przeszła w stan przewlekły. Ponadto wystąpienie innych objawów powinno skutkować natychmiastową wizytą u specjalisty. Niepokojące są:

• wymioty,
• wysoka temperatura ciała – gorączka,
• wyraźny spadek masy ciała,
• odwodnienie,
• śluz albo krew w stolcu.

Jeśli ciężarna zmaga się z biegunką, należy skupić się na odpowiednim nawadnianiu organizmu. Pierwsze symptomy odwodnienia to wzmożone pragnienie, suchość w ustach, nudności i mniejsza ilość oddawanego moczu.

W tym celu należy często, małymi porcjami spożywać napoje obojętne lub płyny nawadniające. Odwodnienie stwarza zagrożenie dla przyszłej matki i dla płodu. Aby zapobiegać odwodnieniu, polecane są:

• woda ze szczyptą soli i cukru,
• słaba herbata,
• rumianek, melisa,
• napoje izotoniczne dla sportowców.

Bardzo ważne jest uzupełnianie elektrolitów – przede wszystkim sodu, potasu i chloru. Mieszanki najważniejszych elektrolitów można kupić w każdej aptece. Dostępne są preparaty w postaci tabletek musujących lub granulek do rozpuszczenia w wodzie. Warto wiedzieć, że sól i chlor to składniki soli kuchennej, więc dodając nieco soli do wody można w łatwy i szybki sposób uzupełnić te pierwiastki.

Jeśli pojawiają się infekcje przewodu pokarmowego o charakterze przewlekłym – lekarz zazwyczaj przepisuje leki, które są bezpieczne zarówno dla zdrowia matki, jak i płodu. Nie można dopuścić do zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej.

Gdy u kobiety ciężarnej stwierdzono odwodnienie lub ten stan jej grozi – powinna zostać skierowana do szpitala. Podejmowane jest wtedy intensywne nawadnianie, podczas którego wskazane jest przyjmowanie więcej niż 2. litrów płynów oraz dodatkowych 250 ml na każde wypróżnienie lub podawanie kroplówek dożylnych.

Dieta przy biegunce powinna być wysokokaloryczna i lekkostrawna.Dieta lekkostrawna oznacza eliminację z menu produktów dostarczających dużych ilości błonnika pokarmowego (produkty pełnoziarniste), surowych warzyw, tłustych i ciężkostrawnych potraw oraz słodyczy.

Objawy biegunki mogą nasilić nasiona roślin strączkowych, orzechy oraz wzdymające warzywa takie jak kalafior, kapusta, brokuły, czosnek i cebula. Nie należy smażyć produktów, ani mocno dopiekać. Nie wskazane są także ostre przyprawy, ocet, ani mocna kawa. Wskazane jest natomiast gotowanie w wodzie lub na parze. Miękkie owoce można zetrzeć na tarce i zjadać w postaci musu, suchary – moczyć w ciepłej, słabej herbacie, a wafle ryżowe posmarować miodem.
Zalecanymi do spożycia są:

• niskobłonnikowe produkty zbożowe m.in. pszenne pieczywo, jasny makaron, biały ryż, kasza jaglana, kasza manna, suchary, wafle ryżowe, biszkopty,
• gotowane warzywa,
• ziemniaki,
• gotowane lub pieczone owoce np. przecier z ugotowanych jabłek, a także owoce mocno dojrzałe,
• zupy warzywne na chudym mięsie,
• kleik ryżowy, kluski lane, pierogi leniwe,
• chude mięso i wędliny drobiowe,
• jaja na miękko lub w koszulce,
• oleje roślinne, masło,
• dżem, miód,

Bardzo dobrze sprawdzają się jagody i banany na biegunkę, które działają zapierająco. Podobne działanie ma kakao. Niektóre osoby mogą odczuwać nasilenie objawów po produktach mlecznych, ale nie jest to regułą.

Biegunka w ciąży może pojawić się częściej niż u innych osób, jako efekt osłabionego organizmu, wysoce podatnego na zatrucia pokarmowe. Dlatego kobiety ciężarne powinny pamiętać o działaniach profilaktycznych, które mogą zminimalizować ryzyko pojawienia się biegunki w ciąży.

Zaliczają się do nich:

• dokładne mycie warzyw i owoców przed spożyciem,
• spożywanie pokarmów świeżych,
• ograniczanie spożycia pokarmów tłustych i ciężkostrawnych,
• kupowanie mięsa ze sprawdzonych źródeł i spożywanie go wyłącznie po obróbce kulinarnej,
• ćwiczenia relaksacyjne pomagające rozładować stres zaburzający rytm wypróżnień.