Babka lancetowata – zastosowanie, działanie i właściwości lecznicze. Sprawdź, jak wykorzystać babkę lekarską dla zdrowia i nie tylko!

Babka lancetowata (Plantago lanceolata L.), znana też jako babka wąskolistna, babka lekarska, babka zwyczajna oraz języczki polne, to bylina z rodziny babkowatych (Plantaginaceae Juss.). Babka lancetowata rośnie dziko w prawie całej Europie, w Afryce północnej oraz w Azji zachodniej, Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, a także na Hawajach i w Australii. W Polsce babka lancetowata jest gatunkiem pospolitym i często traktowana jest jako chwast.

Surowcem zielarskim są liście babki lancetowatej. Zbiera się je od maja do września, bez ogonka. Suszy się je w przewiewnym, zacienionym miejscu, w temperaturze do 40 stopni Celsjusza.

Babka lancetowata zawiera glikozydy irydoidowe (2-3%), glikozydy fenyloetanoidowe (3-8%), flawonoidy takie jak apieganina i luteolina, polisacharydy takie jak ramnogalakturonian, ramnoarabinogalaktan, arabinogalaktan, glukomannan, kwasy fenolokarboksylowe, w tym kwas krzemowy, garbniki, kumarynę i ksantofil (loliolid). Oprócz tego liście babki lancetowatej zawierają irydoidy, śluz i składniki mineralne, przede wszystkim sole potasu i cynku. W liściu babki lancetwowatej zawarte są enzymy proteolityczne i saponina. Susz stosowany w ziołolecznictwie powinien zawierać co najmniej 1,5% sumy pochodnych kwasu kawowego na akteozyd.

Babka lancetowata ma działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, wzmacnia też układ odpornościowy.

Babka lancetowata zmniejsza przenikanie krwinek białych do przestrzeni pozanaczyniowych, co ma działanie przeciwwysiękowe i przeciwzapalne. Substancje czynne zawarte w babce zwyczajnej mają działanie antywirusowe, szczególnie wobec rhinowirusów.

Badania naukowe wykazały, że wyciągi wodne na bazie liści babki lancetowatej, przyjmowane doustnie, wzmagają wytwarzanie przeciwciał antywirusowych oraz interferonu, dlatego mogą być stosowane przy nawracających infekcjach wirusowych, w tym wirusem opryszczki.

Sok ze świeżych liści babki lancetowatej oraz odwar z suszonych liści stosowany zewnętrznie przyspiesza regenerację naskórka oraz gojenie ran. Babka lancetowata ma też właściwości zmniejszające objawy alergii wziewnych. Łagodzi dolegliwości przy przeziębieniu i grypie takie jak suchy kaszel (ma działanie wykrztuśne) i chrypka, działa korzystnie na układ pokarmowy i łagodzi ból, obrzęk oraz swędzenie po ukąszeniu owadów.

Odwar z babki lancetowatej ma działanie ściągające i moczopędne.

Liść babki lancetowatej najczęściej stosowany jest jako środek rozkurczający mięśnie gładkie górnych dróg oddechowych i wykrztuśny. Suszone liście babki wchodzą w skład mieszanek ziołowych na przeziębienie i kaszel, wyciągi z tej rośliny są zaś składnikiem syropów na kaszel.

Wywar z babki lancetowatej ma też zastosowanie w stanach zapalnych jamy ustnej, gardła i krtani; garbniki i śluzy, w które zasobna jest babka lancetowata, łagodzą przekrwienie błon śluzowych i uszczelniają naczynia włosowate, zmniejszając ich przepuszczalność. Świeże liście babki zwyczajnej mają działanie bakteriostetyczne – robi się z nich sok (Succus Plantaginis lanceolatae). Substancją czynną jest w soku z babki lancetowatej jest aukubozyd.

Z liści babki lancetowatej można robić napary, nalewkę, wino, sok i syrop. W aptekach i sklepach zielarskich można kupić zarówno suszone liście babki, jak i gotowe preparaty, w tym tabletki z babką lancetowatą.

Odwar z suszonych liści babki zwyczajnej przygotowuje się w następujący sposób: 1 łyżkę liści należy zalać 350 ml ciepłej wody i gotować na małym ogniu do wrzenia. Następnie gotować pod przykryciem 5 minut, odstawić na 10-15 minut i przecedzić.

Napar z babki pije się 2-3 razy dziennie po 0,5 szklanki – jest pomocny w dolegliwościach ze strony układu pokarmowego i biegunce. Można go też używać zewnętrznie, do przemywania skóry i ran, okładów i płukanek. Do okładów na oczy należy go rozcieńczyć wodą.

Sok ze świeżych liści babki lancetowatej przyjmuje się kilka razy dziennie po łyżeczce – ma działanie wykrztuśne i przeciwzapalne.

Preparaty z babką lancetowatą dostępne w aptekach dawkuje się według zaleceń producenta.

Przeciwwskazaniem do stosowania domowych i aptecznych preparatów z babką lancetowatą jest nadwrażliwość na liść tej rośliny. Ze względu na brak wystarczających danych klinicznych nie zaleca się podawania preparatów z babką lancetowatą dzieciom poniżej 12 roku życia. W przypadku, gdy po zażyciu preparatu z babką pojawią się duszność, gorączka lub ropna plwocina, należy zasięgnąć porady lekarza.