Spis treści
Co to jest zespół zachodzącego słońca?
Zespół zachodzącego słońca to nic innego jest zespołem objawów neuropsychiatrycznych, które najczęściej pojawiają się późnym popołudniem, wieczorem lub w nocy, szczególnie u osób starszych, zwłaszcza tych cierpiących na choroby otępienne, jak choroba Alzheimera.
Jakie są przyczyny zespołu zachodzącego słońca?
Choć zespół zachodzącego słońca nie został jeszcze do końca poznany, wiele wskazuje na to, że jego źródła mogą tkwić w zmianach neurodegeneracyjnych zachodzących w mózgu. W przebiegu starzenia się i chorób otępiennych dochodzi do stopniowego obumierania neuronów, co prowadzi do zaburzeń pracy układu nerwowego. Szczególnie narażone są obszary odpowiedzialne za regulację snu i czuwania — gdy przestają działać prawidłowo, rytm dobowy seniora może ulec rozregulowaniu.
Nie bez znaczenia jest też środowisko, w jakim funkcjonuje osoba starsza. Brak dostępu do naturalnego światła, zbyt dużo hałasu, samotność, napięcie emocjonalne czy brak stałej rutyny mogą pogłębiać objawy dezorientacji i niepokoju, które nasilają się zwłaszcza pod wieczór.
Najczęściej zespół zachodzącego słońca towarzyszy chorobom otępiennym, takim jak Alzheimer, ale może pojawić się również u osób, które nie mają zdiagnozowanej demencji. W takich przypadkach warto zwrócić uwagę na ogólny stan psychiczny i fizyczny seniora, przewlekłe zmęczenie, brak aktywności, znudzenie czy niezaspokojone potrzeby emocjonalne również mogą przyczyniać się do wystąpienia tego zjawiska.
Jak objawia się zespół zachodzącego słońca?
Najczęstsze objawy zespołu zachodzącego słońca obejmują:
niepokój i pobudzenie – osoba starsza może stać się niespokojna, rozdrażniona lub nadmiernie aktywna,
dezorientacja – trudności z rozpoznaniem miejsca, czasu, a nawet osób z najbliższego otoczenia,
agresja i drażliwość – nagłe zmiany nastroju, wybuchy złości, opór wobec opiekunów to typowe zachowania pojawiające się u pacjentów, którzy cierpią na zespół zachodzącego słońca,
zaburzenia snu – trudności z zasypianiem, częste wybudzanie się w nocy, bezsenność czy nocne wędrówki.
omamy i urojenia – niektórzy mogą doświadczać halucynacji wzrokowych lub słuchowych,
lęk i strach – obawa przed samotnością, ciemnością, czy opuszczeniem,
pogorszenie funkcji poznawczych – wieczorne godziny mogą nasilać trudności w myśleniu, zapamiętywaniu i podejmowaniu decyzji.
Jak leczyć zespół zachodzącego słońca?
Choć nie istnieje jedno konkretne lekarstwo na zespół zachodzącego słońca, możliwe jest złagodzenie jego objawów.
W niektórych przypadkach pomocne okazują się leki przeciwlękowe lub przeciwdepresyjne, które mogą wspierać radzenie sobie z nasilonym niepokojem czy bezsennością. Największe znaczenie ma jednak odpowiednie dostosowanie otoczenia i codziennej rutyny osoby chorej.
Utrzymanie stałego planu dnia, ograniczenie stresujących bodźców i stworzenie spokojnego, przewidywalnego środowiska może znacząco zmniejszyć częstotliwość i intensywność objawów.
