Szczepienie na COVID-19 nie zwalnia z noszenia maseczki – 5 powodów, dla których ochrona ust i nosa wciąż jest konieczna

Długo wyczekiwane szczepionki przeciw COVID-19 pomogą zakończyć pandemię i związane z nią obostrzenia tylko w sytuacji, gdy społeczeństwo osiągnie tzw. odporność zbiorową. Koncepcja ta zakłada, że odporność nazywana też grupową czy populacyjną to próg liczby osób uodpornionych, powyżej którego nie będzie już komu przekazywać choroby, co w konsekwencji doprowadzi do jej stopniowego wyeliminowania.

Próg ten jest on określany na poziomie 70-90 procent społeczeństwa, tymczasem pod koniec czerwca 2021 r. Ministerstwo Zdrowia podało, że przeciwciała anty-SARS-CoV-2 wytworzone na skutek szczepień lub przejścia COVID-19 występują na razie tylko u ok. 60 procent Polaków.

Wstrzyknięcie szczepionki to dopiero początek procesu nabywania odporności, który trwa zwykle około 2 tygodni. Za sprawą zawartego w preparacie fragmentu informacji genetycznej wirusa w organizmie produkowane zaczyna być białko S typowe dla jego kolca, które umożliwia atak na komórki ludzkie.

Gdy na skutek podania szczepionki białka te pojawiają się w organizmie, wytwarza on wyspecjalizowane przeciwciała anty-SARS-CoV-2. W razie obecności w ustroju prawdziwego koronawirusa to właśnie one pomogą skutecznie go zwalczać.

W przypadku stosowania preparatów podawanych w dwóch dawkach:

• dla szczepionki Pfizer –w odstępie 21 dni (maksymalnie 42 dni),
• dla szczepionki Moderna – w odstępie 28 dni (maks. 42 dni),
• dla szczepionki AstraZeneca – w odstępie 35 dni (do 84 dni),

na uzyskanie pełnej ochrony przed możliwą infekcją trzeba więc poczekać co najmniej 5-6 tygodni, a nawet kilka miesięcy.

Od początku pandemii powstają kolejne mutacje koronawirusa SARS-CoV-2, przez które zmienia on swoje właściwości. Z tego powodu niektóre szczepy tego wirusa stały się nawet o 60 proc. bardziej zaraźliwe niż jego oryginalna postać, zyskując też większą łatwość wnikania do komórek oraz odporność na stosowane szczepionki i leki.

Na świecie zaczynają dominować bardziej zjadliwe mutacje koronawirusa, a zwłaszcza indyjski wariant Delta, południowoafrykański Beta czy brazylijski Gamma. Jak wynika z dostępnych danych, stosowane w Polsce szczepionki wywołują zmniejszoną odpowiedź odpornościową na nowe mutacje, bo wytworzone dzięki nim przeciwciała neutralizują nawet ponad 8 razy mniej cząstek SARS-CoV-2.

Choć szczepienie przeciw COVID-19 w mniejszym stopniu chroni przed najbardziej groźnymi wariantami koronawirusa, maseczki na pewno będą sprawdzać się tak, jak dotąd.

Zarówno w przypadku pierwszej stosowanej w Polsce szczepionki mRNA w postaci produktu Comirnaty firmy Pfizer-BioNTech, jak i kolejnej, czyli dla preparatu Moderny (mRNA-1273-P301), skuteczność działania nie przekracza 95 procent. Oznacza to, że koronawirusem SARS-CoV-2 wciąż może zarazić się pięć osób na sto – czyli co dwudziesty zaszczepiony.

Skuteczność szczepionek typu DNA jest nieco niższa. Należą do nich oparte na adenowirusie preparaty AstraZeneca (średnio 76 procent), a także jednodawkowy preparat firm Johnson & Johnson oraz Janssen (67 procent).

Przyjmując, że ze względu na konieczność zachowania odpowiednich warunków ich optymalne działanie osiąga się tylko w badaniach klinicznych, właściwa efektywność w danej grupie zaszczepionych osób jest zwykle mniejsza. Zawarty zwłaszcza w szczepionce Comirnaty materiał jest niezwykle wrażliwy, a podanie go 5-6 osobom, bo tyle dawek mieści się w jednej fiolce produktu, wymaga rozmrożenia go i sprawnej organizacji szczepień.

Nawet osoby, które przyjęły szczepionkę przeciw COVID-19, powinny więc w dalszym ciągu zapewniać sobie maksymalną ochronę przed koronawirusem za pomocą stosowaniu maseczek, dezynfekcji i dystansu społecznego (metoda DDM).

Szczepienie przeciw chorobom zakaźnym może działać na dwa sposoby – zapobiegać zarażeniu się (jak ma to miejsce np. w przypadku szczepieniu przeciw odrze za pomocą szczepionki MMR) albo przeciwdziałać rozwojowi infekcji, co dotyczy większości stosowanych preparatów.

Będąc zaszczepionym wciąż można zakazić się patogenem – oraz zarażać nim innych, ale bez chorowania.

Choć więc dostępne szczepionki przeciw COVID-19 chronią przed rozwojem choroby, nie wiadomo jeszcze, czy przeciwdziałają jej przenoszeniu między ludźmi. Inną niewiadomą jest czas działania szczepionki.

Wobec niepewności odnośnie długości okresu działania szczepionek najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest niezaprzestawanie noszenia maseczki.

Dla osób, które są bardziej narażone na zakażenie się oraz ciężki przebieg COVID-19, maseczki pozostaną kluczowym elementem ochrony przed infekcją. Dotyczy to zwłaszcza pacjentów z nowotworami (np. chorzy z rakiem płuc trudniej zwalczają zapalenie tego narządu), a zwłaszcza z osłabionym układem odpornościowym w związku z chemio- i radioterapią. W przypadku białaczki czy chłoniaka, które bezpośrednio atakują komórki układu odpornościowego, zwalczenie infekcji koronawirusem jest również znacznie trudniejsze.

Niestety, osoby z nowotworami nie zostały uwzględnione w randomizowanych badaniach klinicznych nowych szczepionek. Jest tylko jedno, w którym ich skuteczność u chorych na raka wynosiła ok. 76 procent.

Niewiadomą jest także szczepienie osób z upośledzonym układem odpornościowym w związku z przyjmowaniem leków immunosupresyjnych. Jak wynika z wcześniejszych badań nad szczepionkami, mogą one nie być tak skuteczne, jak u osób zdrowych. Z drugiej jednak strony niektóre z środków stosowanych w immunoterapii np. łuszczycy może zmniejszać śmiertelność choroby od koronawirusa, choć już ich złożone kombinacje wywierały w badaniach odwrotny efekt.

Niektórzy mogą też nie móc przyjąć szczepionki przeciw COVID-19 – dotyczy to osób, które w przeszłości doświadczyły już ciężkiej reakcji alergicznej na składniki preparatu, takie jak m.in. glikol polietylenowy. Przeciwwskazaniem do podania preparatu jest również pojawienie się poważnych niepożądanych odczynów poszczepiennych w postaci reakcji anafilaktycznej po jego pierwszej dawce.

Źródło:
5 reasons to wear a mask even after you’re vaccinated News Medical

ZOBACZ: Od 1 lipca 2021 r. drugą dawkę szczepionki przeciwko COVID-19 można przyjąć w dowolnym punkcie szczepień w Polsce

Akcja #szczepiMYgminy jest objęta Patronatem Honorowym Premiera Mateusza Morawieckiego