Siła KobieTY. Stawiamy na profilaktykę nowotworów kobiecych. Onkolog odpowiada na kluczowe pytania

Styl życia jest istotny w zapobieganiu chorobie nowotworowej. Dlaczego ma takie znaczenie?

Odpowiedzi udziela nam Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), szacując, że styl życia i szkodliwość środowiska odpowiadają za zachorowalność na 70–80 proc. nowotworów.

Co to naprawdę oznacza?

Oznacza to, że w wielu przypadkach sami możemy zapobiec zachorowaniu na nowotwory. Najbardziej zagrażające są: ekspozycja na karcynogeny dymu tytoniowego, zła dieta, otyłość, brak aktywności fizycznej, promieniowanie UV i alkohol. Na wszystkie te czynniki mamy osobisty wpływ!

Dziś możemy mówić wręcz o modzie na niepalenie, a jednak wciąż trzeba przypominać, że palenie tytoniu jest groźne?

W niektórych krajach mówi się, że papieros to największy wróg kobiety. Jest ku temu wiele powodów. To jeden z najbardziej zgubnych nałogów: dym tytoniowy zawiera co najmniej 40 substancji chemicznych o silnym działaniu rakotwórczym. W Polsce palenie to przyczyna ok. 80 proc. zachorowań na raka płuc u kobiet, może też powodować nowotwory głowy i szyi, raka szyjki macicy i odbytnicy.

Czy ważna jest liczba wypalonych papierosów i długość palenia?

Oczywiście, w ocenie ryzyka powstania nowotworu ma znaczenie długość i intensywność palenia, ale nawet palenie 1–4 papierosów dziennie może u pań zwiększać ryzyko raka płuc aż pięciokrotnie w ciągu kilku lat. Pamiętajmy też, że nałóg nikotynowy to prosta droga do nadciśnienia tętniczego, zawału serca, udarów, zaburzeń miesiączkowania, niepłodności. Pierwszym efektem rezygnacji z palenia jest poprawa wyglądu cery, widziana już po kilku dniach. Unikajmy też towarzystwa palaczy, tzw. bierne palenie może zwiększać ryzyko raka płuc o 20 proc. Podobne niebezpieczeństwo niosą ze sobą e-papierosy.

Wspominał pan też o nadwadze, otyłości i niewłaściwej diecie...

Nadwaga i otyłość mają związek z ryzykiem nowotworu złośliwego aż w 13 lokalizacjach. Najkrócej mówiąc, należy unikać spożywania przetworzonego mięsa oraz produktów zawierających sztuczne barwniki i konserwanty, a mięso czerwone spożywać sporadycznie. Warzywa i owoce powinny stanowić główny składnik naszych posiłków, a nie jedynie dodatek. Cukry proste nie mogą stanowić więcej niż 10 proc. zapotrzebowania kalorycznego. Ważne jest dostosowanie liczby kalorii do naszych rzeczywistych potrzeb. Bardzo pomocna w uzyskaniu tej równowagi jest regularna aktywność fizyczna.

Odpowiednia dieta to także ograniczanie spożywania alkoholu, prawda?

Nie ograniczenie, ale całkowita abstynencja! Ostatnie dane rozwiewają wątpliwości co do korzyści ze spożywania alkoholu w małych ilościach. Produkty przemian wypijanego alkoholu silnie uszkadzają nasze DNA i przez to powodują raka. Istnieje udowodniona zależność między piciem alkoholu a rozpoznaniem co najmniej 7 nowotworów złośliwych. Oceniono, że codzienne picie zaledwie 0,2 litra piwa lub jednego kieliszka wina istotnie podwyższa zachorowalność na raka piersi.

Inne czynniki też mogą mieć znaczenie?

Lista jest długa. Wyróżniłbym na pewno szkodliwość promieni UV i zalecił rozsądne opalanie się oraz unikanie solariów. Ważne są także czynniki wirusowe, chociażby wirus HPV jako czynnik ryzyka nie tylko raka szyjki macicy, ale też odbytu, jamy ustnej i gardła. I tu warto pamiętać, że szczepienie przeciw HPV to również metoda profilaktyki nowotworowej.

O czym jeszcze trzeba pamiętać?

Pamiętajmy, że około 10 proc. nowotworów złośliwych dziedziczymy po naszych przodkach. U pań genetyczne podłoże mogą mieć często rozpoznawane nowotwory: rak piersi, jajnika czy jelita grubego. W indywidualnej ocenie ryzyka zachorowania na nowotwór bardzo istotne jest uzyskanie możliwie szerokich informacji rodowodowych i testowanie genetyczne.

Czy jest recepta na to, by nie umrzeć na raka?

Najlepszą drogą jest zmiana trybu życia w połączeniu z regularnym wykonywaniem badań profilaktycznych. Genetyki niestety zmienić nie możemy.

Walka z rakiem to wyjątkowo trudne doświadczenie. Kto na tej drodze może udzielić wsparcia?

To prawda. Zachorowanie na raka to często zburzenie planów na dziś, jutro, czasem niestety na zawsze. Najbardziej wiarygodne wsparcie to doświadczenia innych chorych i zalecenia ekspertów. Takie wsparcie proponuje prężnie działający gdański oddział Akademii Walki z Rakiem i koła kobiet po mastektomii Amazonki.

Przy Fundacji Hospicyjnej działa gdańska filia Akademii Walki z Rakiem. Oferta dla pacjentów i ich bliskich jest bezpłatna i obejmuje:

• wsparcie psychologiczne
• indywidualne i grupowe
• konsultacje z dietetykiem
• konsultacje z fizjoterapeutą
• zajęcia rehabilitacji ruchowej
• warsztaty rozwoju osobistego

Gdańsk, ul. Chodowieckiego 10
tel. 668 450 753
e-mail: awzr@fundacjahospicyjna.pl
www.fundacjahospicyjna.pl/awzr