Rewolucja w reumatologii od nowego roku. Już 1 stycznia rusza pilotaż opieki kompleksowej dla pacjentów. Umożliwi im szybkie leczenie

We wczesnym zapaleniu stawów leczenie powinno zostać włączone przed upływem 12 tygodni od wystąpienia pierwszych objawów choroby. Jak wyjaśnia Konsultant krajowa ds. reumatologii, prof. Brygida Kwiatkowska, gwarantuje to szybką i długą remisję choroby, zmniejsza ryzyko nieodwracalnych uszkodzeń stawów, a także niepełnosprawności i rozwoju groźnych dla zdrowia powikłań.

Jak przypomniała ekspertka, do zapalnych chorób reumatycznych z objawami wczesnego zapalenia stawów zalicza się:

• reumatoidalne zapalenie stawów (RZS),
• spondyloartropatie (w tym zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, łuszczycowe zapalenie stawów),
• zespół Sjoegrena,
• dnę moczanową,
• toczeń rumieniowaty układowy.

– Choroby reumatyczne dotyczą osób młodych i cechują się wielochorobowością – osoba 30-40-letnia ma z reguły trzy, cztery czy pięć schorzeń współistniejących – tłumaczy reumatolog. – Kompleksowa opieka nad pacjentem z wczesnym zapaleniem stawów będzie miała za zadanie przyspieszenie jego ścieżki leczenia tak, żeby pacjent nie ginął w kolejkach gdzieś z innymi pacjentami, którzy nie wymagają tak szybkiej diagnostyki i kompleksowej opieki (...) To są choroby, które wymagają leczenia interdyscyplinarnego, całościowego.

Jak zaznaczyła prof. Brygida Kwiatkowska, w chorobach reumatycznych istotną rolę odgrywa proces autoimmunologiczny oraz proces zapalny, który powoduje zajęcie wielu narządów i układów.

Zobacz: choroby autoimmunologiczne występują wielokrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn. Jakie są różnice w zachorowalności?

– W związku z tym pacjenci umierają z powodu powikłań, a nie bezpośrednio z powodu choroby reumatycznej – głównie z powodu powikłań sercowo naczyniowych, przyspieszonej miażdżycy, powikłań onkologicznych – wymieniała ekspertka. Dodaje, że również ich jakość życia pogarsza się z powodu współistniejącej depresji, która występuje u tych pacjentów od 4 do 10 razy częściej niż u reszty społeczeństwa. Jest to bardzo ważne, bo większość z nich zaczyna chorować w wieku produkcyjnym. Niestety, z powodu późnej diagnostyki i złych efektów leczenia wielu z nich musi wcześnie zrezygnować z pracy.

Reumatolog zwraca uwagę na badanie sprzed kilku lat, które wykazało, iż w Warszawie opóźnienia diagnostyczne w zapalnych chorobach stawów i tkanki łącznej były najdłuższe w Europie. W przypadku tocznia rumieniowatego mogą sięgać nawet 2 lat!

Sytuację pacjentów ma poprawić pilotaż projektu „Kompleksowa opieka nad chorym z wczesnym zapaleniem stawów – KOWZS”, jak i zmiana wycen. Jak poinformował wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski, zaczną one obowiązywać od 1 stycznia 2023 r.

– Jako Ministerstwo Zdrowia widzimy, że dostęp do leków jest bardzo dobry dla wszystkich pacjentów z chorobami reumatologicznymi – istnieje wiele programów lekowych. Ale pacjenci mają zbyt późno stawiane diagnozy w zakresie wczesnego zapalenia stawów, w związku z tym został przygotowany przez Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji, konsultant krajową w dziedzinie reumatologii, prof. Brygidę Kwiatkowską oraz Fundację Eksperci dla Zdrowia projekt pilotażowy dla wczesnego zapalenia stawów, który jest aktualnie procedowany – wyjaśnia Miłkowski.

Projekt KOWSZ ma na celu kierowanie pacjentów z wczesnym zapaleniem stawów na szybką ścieżkę diagnostyczną i objęcie ich opieką kompleksową.

– Czas, jaki upływa od wystąpienia pierwszych objawów wczesnego zapalenia stawów do rozpoczęcia właściwego leczenia, jest kluczowym czynnikiem wpływającym na dalsze perspektywy chorego. Jesteśmy przekonani, że ten projekt po wdrożeniu zmieni losy pacjentów z zapalnymi chorobami reumatycznymi i objawami wczesnego zapalenia stawów, gdyż pacjenci, u których po raz pierwszy lekarz rozpozna chorobę zapalną, będą traktowani priorytetowo szybką ścieżką realizowaną w ramach kompleksowej opieki specjalistycznej w wysokospecjalistycznych ośrodkach reumatologicznych – wyjaśnia przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu ds. Praw Pacjentów Violetta Porowska. W jej ocenie są to bardzo dobre wiadomości dla chorych w przededniu Światowego Dnia Reumatyzmu, który przypada na 12 października.

Wiceminister Miłkowski wyjaśnił, że pilotaż będzie prowadzony w 8 wyspecjalizowanych ośrodkach współpracujących z ośrodkami mniej specjalistycznymi. Dlatego nie obejmie całej populacji polskiej. Jednak założenie programów pilotażowych jest takie, żeby wszystkie rozwiązania, które po analizie się sprawdzą, były wprowadzane do standardu leczenia i świadczeń gwarantowanych, zaznaczył. W jego ocenie najważniejsza jest teraz publikacja rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie pilotażu.

Prezes Fundacji Eksperci dla Zdrowia, Marzena Domańska-Sadynica zwraca uwagę, że projekt kompleksowej opieki nad pacjentem z wczesnym zapaleniem stawów został stworzony w 2018 r. W jej opinii wdrożenie go zwiększy dostępność porad specjalistycznych dla pacjentów dotychczas niediagnozowanych i nieleczonych (pierwszorazowych) oraz zmniejszy kolejki do specjalistów.

– Jednocześnie znacząco, że zmniejszy liczbę hospitalizacji z powodu zapalnych chorób reumatologicznych oraz zmniejszy koszty społeczne krótko- i długookresowej niezdolności do pracy – wymienia Domańska-Sadynica.

Od nowego roku będzie też obowiązywać poprawiona i uaktualniona wycena świadczeń zdrowotnych w reumatologii. Doszły też trzy nowe świadczenia zdrowotne, dotyczące wczesnej diagnostyki zapalenia stawów. (PAP)

jjj/ ekr/ arz