Odparzenia – przyczyny i leczenie. Jak zapobiegać odparzeniom pieluszkowym u niemowlaka i małego dziecka?

Odparzenia to miejsca na skórze, które są uszkodzone na skutek przegrzania lub tarcia. W rezultacie pojawia się stan zapalny, zaczerwienienie, pieczenie i ból. Zmiany stają się wrażliwe na dotyk, a w niektórych przypadkach powstają bolesne bąble wypełnione płynem surowiczym. Sprzyja to infekcjom bakteryjnym i grzybiczym skóry, dlatego odparzeń nie należy lekceważyć.

Powstawaniu odparzeń sprzyja miejscowe podniesienie temperatury i brak dopływu powietrza, a także podrażnienie skóry przez tarcie o inne powierzchnie skórne, materiały czy tworzywa używane do produkcji butów. Częste są też odparzenia pieluszkowe u małych dzieci, spowodowane zbyt długim noszeniem nieprzepuszczających powietrza pieluch.

Odparzenia w pachwinach pojawiają się często w wyniku noszenia nieodpowiedniej bielizny. Można im przeciwdziałać przez wybór tej bawełnianej oraz przewiewnych ubrań, również wykonanych z naturalnych włókien. Noszenia ubrań ze sztucznych materiałów należy unikać zwłaszcza w gorące dni. Odparzenia pachwin u mężczyzn ograniczą bawełniane, nieuciskające bokserki oraz zasypywanie wrażliwych miejsc skrobią. Panie powinny natomiast wybierać luźne, wygodne stroje i nosić majtki z dłuższą nogawką.

Częstym problemem kobiet są również odparzenia pod piersiami, występujące przede wszystkim u pań z dużym biustem lub nadwagą. Aby im zapobiegać, należy dwa razy dziennie przemywać miejsca narażone na odparzenia wodą z delikatnym mydłem, zwłaszcza w gorące dni, oraz zapobiegawczo smarować skórę maścią z witaminą E lub mocznikiem, który ma właściwości głęboko nawilżające. 

Na odparzenia narażone są też osoby starsze korzystające z pieluchomajtek. Profilaktyka ich powstawania polega na częstym zmienianiu środków higienicznych i regularnym stosowaniu maści na odparzenia pachwin u dorosłych. Dobra maść powinna zawierać nawilżające i natłuszczające składniki pochodzenia naturalnego, takie jak lanolina, pantenol, alantoina, masło shea lub wyciąg z rumianku. Pożądany będzie również antybakteryjny tlenek cynku (np. w postaci maści cynkowej).

Odparzenia pod pachami grożą szczególnie osobom otyłym i uprawiającym sport. Aby im przeciwdziałać, należy nosić ubrania odprowadzające pot i przepuszczające powietrze i zastąpić wycięte podkoszulki koszulkami z dłuższym rękawkiem. Jeżeli powstawaniu odparzeń sprzyja używanie antyperspirantu, warto zastąpić go naturalnym dezodorantem bez aluminium np. na bazie pudru bambusowego.

A jak leczyć odparzenia, które już się pojawiły? W pierwszej kolejności należy zadbać o zdezynfekowanie i ukojenie skóry. Pomoże w tym dłuższa kąpiel w letniej wodzie z dodatkiem naparu lub wyciągu z rumianku lub szałwii. Po osuszeniu skóry należy posmarować podrażnione miejsca tłustym kremem lub maścią z dodatkiem wit. E. Ważny jest stały dostęp powietrza do podrażnionych miejsc i regularne osuszanie ich z potu.

Odparzenia na stopach najczęściej pojawiają się latem. Ich powstawanie jest spowodowane noszeniem niewygodnego i nieprzewiewnego obuwia, które uciska i ociera skórę. Sprzyja mu także nadmierna potliwość stóp.

Odparzenia na stopach najczęściej występują w obrębie palców, pięt lub podeszw, co znacznie utrudnia chodzenie. Aby ich unikać, należy zadbać o odpowiedni dobór obuwia, również w uwzględnieniem temperatury panującej na zewnątrz. Jeśli jednak noszenie zabudowanego obuwia latem jest konieczne, warto założyć bawełniane skarpetki i użyć antyperspirantu do stóp, ew. posypać stopy mąką ziemniaczaną bądź pudrem dla niemowląt bazującym na skrobi. 

A co robić, gdy już dokuczają nam odparzenia na stopach? [b]Zaraz po zdjęciu obuwia należy przez ok. 20 minut wymoczyć stopy w wodzie z dodatkiem naparu rumianku lub herbaty. Zioła pomogą złagodzić stan zapalny i zdezynfekować podrażnione miejsca. Po takim zabiegu skóra musi zostać dokładnie i delikatnie osuszona ręcznikiem. Dopóki odparzenia się nie zagoją, warto przemywać rany delikatnym środkiem odkażającym i w miarę możliwości przed założeniem lekkich butów zabezpieczać je np. plastrem.

Odparzenia pieluszkowe występują nawet u połowy dzieci do 12. miesiąca życia. Pierwszym objawem odparzenia u niemowlaka jest zaczerwieniona skóra na pośladkach i w okolicy narządów płciowych. Ciepło i wilgoć panujące pod pieluszką w połączeniu z drażniącym działaniem kału i moczu bardzo szybko prowadzą do podrażnienia delikatnej skóry noworodka, dlatego tak ważne jest częste zmienianie pieluszki – należy to robić maksymalnie co 3 godziny. Natomiast w przypadku mocnego zabrudzenia pieluchę trzeba wymienić natychmiast.

Po każdym przewinięciu skóra dziecka powinna zostać dokładnie umyta i osuszona, a następnie posmarowana kremem przeciw odparzeniom. Warto wybrać kosmetyk z alantoiną i pantenolem bez zawartości konserwantów.

Przy wysokiej temperaturze otoczenia najlepiej pozostawić dziecko na kilkanaście minut z gołą pupą, aby skóra mogła oddychać. Zalecane jest też dodawanie do kąpieli produktów z emolientami (np. masło shea lub olej z awokado) oraz ograniczenie używania nawilżanych chusteczek na rzecz oczyszczania skóry pod bieżącą wodą.

Odparzone miejsca u dziecka należy przemyć wodą z dodatkiem rumianku lub delikatnego płynu do mycia dla niemowląt. Odparzona pupa powinna być sucha i mieć stały dostęp powietrza. Dobrym pomysłem jest zastosowanie na podrażnienia mąki ziemniaczanej, która ma właściwości łagodzące i wchłaniające wilgoć. Można dodawać ją też do kąpieli malucha. Dwie łyżki mąki należy połączyć z dwiema szklankami zimnej wody i odrobiną wrzątku, a potem wlać roztwór do wanienki z wodą o temperaturze ok. 37 stopni Celsjusza.

ZOBACZ: Wielki powrót pieluch wielorazowych