Mięśniak macicy – czy to rak?
Mięśniaki macicy, nazywane również włókniakami macicy, to łagodne i niejednorodne, pod względem budowy, guzy. Należą one do najczęściej występujących nowotworów macicy o charakterze niezłośliwym, gdyż stanowią aż 95 proc. wszystkich diagnozowanych łagodnych guzów narządu rodnego. W bardzo niewielu przypadkach, które stanowią około 0,1-0,8 proc. wszystkich schorzeń tego typu, zmiany mogą złośliwieć przeobrażając się w mięsaki gładkokomórkowe.
Mięśniaki macicy rozwijają się w jej ścianach i mogą dotykać kobiet w każdym wieku. Zmiany te występują u co piątej kobiety po 35. roku życia i u co drugiej miesiączkującej pacjentki, która ukończyła 50 lat. W początkowej fazie rozwoju mogą one nie dawać żadnych specyficznych objawów. Wiele z nich nie wymaga również leczenia, a jedynie stałej kontroli, choć zdarzają się przypadki, gdy konieczne jest podjęcie specjalistycznej terapii.
Przyczyny powstawania mięśniaków macicy
Mięśniaki macicy to schorzenie, którego przyczyny nie zostały jeszcze niestety do końca poznane. Specjaliści podejrzewają, że ich powstawaniu mogą sprzyjać zaburzenia hormonalne. Zmiany tego typu pojawiają się bowiem głównie u kobiet z podwyższonym poziomem estrogenów i jednoczesnym niskim poziome progesteronu. Choć nie jest to regułą. Wskazuje się również na to, że mięśniaki macicy mogą mieć podłoże genetyczne, w związku z czym bardziej narażone są na nie kobiety, w których rodzinach zdarzały się przypadki tego schorzenia. Zauważa się też większą liczbę przypadków pojawienia się mięśniaków macicy u kobiet, które rodziły. Specjaliści często wspominają też o nadwadze, jako o czynniku, który może zwiększać ryzyko mięśniaków macicy. Jest to związane z tym, iż zbyt duża waga powoduje wydzielanie większej ilości estrogenów.
Rodzaje mięśniaków macicy
Mięśniaki macicy są zbudowane z dokładnie tych samych mięśni co jej ściany. U większości kobiet rozwija się zwykle od kilku do kilkunastu guzów. Mogą mieć one bardzo różne rozmiary, a największe z nich mają nawet rozmiary arbuza. W większości przypadków mięśniaki mają jednak do 12 cm.
Wyróżnia się kilka podstawowych typów mięśniaków:
- Podsurowicówkowe: guzy te rosną na zewnątrz macicy, w kierunku błony surowiczej i pokrywają ją od strony jamy brzusznej.
- Śródścienne: mięśniaki rozwijają się w ścianie macicy i powiększają ją w poprzek, wzdłuż i wszerz.
- Podśluzówkowe: zmiany rosną do środka macicy, w kierunku błony śluzowej i wyściełają ją od wewnątrz.
- Uszypułowane: łączą się one z trzonem macicy przy pomocy pasma tkanki łącznej, czyli tzw. szypuły.
- Szyjkowe: umiejscowione w szyjce macicy i uwypuklające się do pochwy.
- Międzywięzadłowe: tworzą się na zewnątrz trzonu macicy.
Jakie objawy dają mięśniaki macicy?
Mięśniaki macicy u wielu pacjentek nie dają żadnych objawów, przez co ich wykrycie często bywa zupełnie przypadkowe. U niektórych kobiet można jednak zaobserwować charakterystyczne objawy, które są uzależnione od umiejscowienia powstałej zmiany.
Mięśniaki podsurowicówkowe i śródścienne mogą dawać takie objawy jak:
- Ból wywołany uciskiem na sąsiednie narządy wewnętrzne (dolegliwości bólowe podbrzusza lub podobne do tych przy rwie kulszowej).
- Uczucie parcia na pęcherz lub odbytnicę.
- Zaleganie lub nietrzymanie moczu.
- Przewlekłe zaparcia.
- Niedrożność jelit.
Zobacz też:
Mięśniaki podśluzówkowe mogą wywoływać takie dolegliwości jak:
- Bolesne, przedłużone i obfite miesiączki (mogą zawierać skrzepy).
- Krwawienia międzymiesiączkowe i brązowe upławy.
- Anemia.
- Niewydolność krążenia (objawiająca się osłabieniem, bólami głowy, dusznościami i przyspieszonym tętnem).
- Niepłodność.
- Poronienia.
- Przedwczesne porody.
Warto przeczytać także:
Na czym polega diagnostyka mięśniaków macicy?
Mięśniaki macicy, które dają objawy mogą być wstępnie zdiagnozowane przez ginekologa już na ich podstawie. Aby jednak potwierdzić diagnozę konieczne jest przeprowadzenie badania ginekologicznego i wykonanie przezpochwowego badania USG. Dzięki niemu ginekolog jest w stanie dokładnie obejrzeć szyjkę macicy, wnętrze jamy macicy i jajniki. Obraz uzyskany w badaniu pozwala na wykrycie nawet bardzo małych zmian, a także określić ich rodzaj i wielkość.
Jak przebiega leczenie mięśniaków macicy?
Mięśniaki macicy nie wymagają leczenia, jeśli nie powodują żadnych uciążliwych dolegliwości. W większości przypadków nie stanowią one zagrożenia dla zdrowia pacjentki. Konieczne jest jednak systematyczne kontrolowanie tego typu zmian. Podczas regularnych wizyt u ginekologa sprawdza się przede wszystkim czy mięśniaki nie rosną i tym samym, czy nie dają żadnych powodów do niepokoju.
Jeśli pacjentka odczuwa jednak niewielkie objawy związane z mięśniakami, zwykle leczy się je farmakologicznie. Najczęściej stosowane są preparaty przeciwbólowe i przeciwzapalne, ale w niektórych przypadkach zalecane jest także przyjmowanie leków hormonalnych, które mogą powodować zmniejszanie się zmian.
Mięśniaki macicy - operacja
Mięśniaki macicy w niektórych przypadkach mogą wymagać zastosowania leczenia chirurgicznego. Operacja jest zwykle zalecana przez lekarza w sytuacji, kiedy u pacjentki:
- Występują uciążliwe objawy wywoływane przez mięśniaki (np. ból lub krwawienie).
- Mięśniaki uniemożliwiają zajście w ciążę.
- Mięśniak rośnie zbyt szybko i tym samym istnieje podejrzenie, iż jest to mięsak złośliwy.
- Mięśniaki uszypułowane są ruchome, przez co istnieje ryzyko skręcenia się szypuły przymocowanej do macicy i tym samym blokowania ukrwienia tkanki.
Operacja może polegać na wyłuszczeniu mięśniaków, co jednak nie daje gwarancji, że zmiany nie pojawią się ponownie. Możliwe jest także przeprowadzenie zabiegu polegającego na częściowym lub całkowitym usunięciu narządu rodnego kobiety, choć dokonuje się tego wyłącznie w sytuacjach, gdy jest to naprawdę konieczne. O tym, jaki będzie zakres operacji w przypadku konkretnej kobiety, decyduje się na podstawie jej wieku, wielkości mięśniaków i stanu zdrowia.
Przełom w leczeniu mięśniaków macicy
Mięśniaki macicy zazwyczaj usuwane są podczas operacji brzusznej, która jest wykonywana w znieczuleniu zewnątrzoponowym. W niektórych przypadkach, gdy guzki są małe, możliwe jest ich usunięcie metodą laparoskopową. Przy zastosowaniu tradycyjnej metody pacjentki zazwyczaj opuszczają szpital w czwartej dobie po zabiegu. Jeśli natomiast usunięcie mięśniaków odbywa się metodą laparoskopową, kobieta może wrócić do domu już drugiego dnia. Czas rekonwalescencji jest różny, jednak większość kobiet mniej więcej po miesiącu od zabiegu wraca do pełni formy. Operacja usunięcia mięśniaków macicy jest wykonywana po miesiączce, w pierwszej fazie cyklu.
Co to jest embolizacja mięśniaków macicy?
Mięśniaki macicy można również leczyć przy pomocy embolizacji. Polega ona na tym, że wokół mięśniaka wywoływana jest zakrzepica, przez co krew nie ma dopływu do guza. W trakcie zabiegu lekarz wprowadza do tętnic macicznych cienki cewnik, przy pomocy którego podaje się najpierw kontrast, a następnie preparat embolizacyjny PVA. To właśnie dzięki niemu możliwe jest zamknięcie naczyń, które zaopatrują mięśniak w krew. Przy pomocy embolizacji można jednocześnie usunąć nawet kilka zmian.
Embolizacja jest zabiegiem wykonywanym w znieczuleniu miejscowym. Pacjentki w większości przypadków mogą opuścić szpital już następnego dnia. Zazwyczaj mięśniaki zmniejszają się mniej więcej o połowę już po 3 miesiącach po zabiegu, natomiast po pół roku kurczą się nawet o 70-80 proc.
Mięśniaki macicy a ciąża
Mięśniaki macicy mogą nie dawać żadnych objawów, ale mimo to w niektórych przypadkach utrudniają zajście w ciążę. Dlatego też, planując powiększenie rodziny kobieta powinna skonsultować się z lekarzem, który oceni, czy mięśniaki mogą stanowić jakąkolwiek przeszkodę w zajściu w ciążę u konkretnej pacjentki. Jeśli tak jest, lekarz może zalecić wyłuszczenie mięśniaków macicy, co sprawia, że ryzyko wystąpienia jakichkolwiek kłopotów z zapłodnieniem znacząco spada.