Spis treści
Podczas fazy głębokiego snu mechanizmy oczyszczania mózgu działają wyjątkowo intensywnie
Mózg, w przeciwieństwie do innych narządów, korzysta z wyspecjalizowanego mechanizmu oczyszczania, który uruchamia się przede wszystkim podczas snu. W tym czasie aktywny jest tzw. układ glimfatyczny, sieć odpowiedzialna za usuwanie toksycznych produktów przemiany materii, takich jak beta-amyloid.
Zespół badawczy z University of Cambridge wykazał, że podczas fazy głębokiego snu (NREM) mechanizmy oczyszczania mózgu działają wyjątkowo intensywnie. Ich efektywność jest nawet o 80–90 proc. wyższa niż w czasie czuwania.
Dzieje się tak dlatego, że w tym czasie nasilony zostaje przepływ płynu mózgowo-rdzeniowego, który skuteczniej „wypłukuje” z tkanek mózgu potencjalnie szkodliwe białka, takie jak amyloid-beta czy tau. Ich długotrwałe nagromadzenie wiąże się z neurodegeneracją i zwiększonym ryzykiem choroby Alzheimera.
Dodatkowo podczas głębokiego snu aktywność neuronów ulega wyciszeniu, a przestrzenie między komórkami nerwowymi chwilowo się powiększają. To właśnie ta zmiana „architektury” mózgu tworzy optymalne warunki do działania układu glimfatycznego, czyniąc głęboki sen jednym z kluczowych momentów nocnej regeneracji układu nerwowego.
Chcesz, by twój mózg wolniej się starzał? Stosuj te proste nawyki
Choć mechanizmy starzenia mózgu są złożone, wiele wskazuje na to, że codzienne wybory mają realny wpływ na to, jak skutecznie mózg regeneruje się w nocy. Nie chodzi przy tym o skomplikowane terapie, lecz o podstawowe elementy stylu życia.
Jednym z nich jest pozycja podczas snu. Badania sugerują, że układ nerwowy efektywniej usuwa produkty przemiany materii, gdy śpimy na boku. Taka pozycja sprzyja naturalnemu krążeniu płynu mózgowo-rdzeniowego, który pełni rolę „transportera” usuwającego zbędne substancje z mózgu.
Równie ważne jest to, co robimy w ciągu dnia. Regularny ruch, odpowiednia dieta, zwłaszcza zawierająca zdrowe tłuszcze, oraz umiejętność radzenia sobie ze stresem mogą poprawiać jakość snu i wspierać nocne procesy naprawcze w mózgu. Dzięki temu organizm lepiej kompensuje skutki okazjonalnego niedoboru snu, a układ nerwowy ma więcej szans na pełną regenerację. Już dziś włącz do codziennego jadłospisu kwasy omega-3.
W efekcie to właśnie suma drobnych, codziennych nawyków może decydować o tym, jak sprawnie mózg „resetuje się” każdej nocy.
Źródło: Dementia linked to problems with brain’s waste clearance system University of Cambridge
