Kontrole kart szczepień ruszają od kwietnia. Główny Inspektorat Sanitarny sprawdzi, czy zaszczepiłaś dziecko. Co z karami finansowymi?

Według danych liczba odmów szczepień wynosiła w 2018 roku około 40 tysięcy. W 2023 wzrosła do ponad 87 tysięcy. Główny Inspektor Sanitarny zapowiedział już jakiś czas temu, że skontroluje karty szczepień obowiązkowych. Pierwsze weryfikacje miały odbyć się w lutym, jednak sezon grypowy uniemożliwił służbom podjęcie tych kroków.

– Jesteśmy przygotowani do uruchomienia tych kontroli, ale mamy świadomość, że trwa jeszcze bardzo nasilony w niektórych regionach Polski sezon grypowy. Nie chcemy, żeby inspektorzy wchodzili do punktów szczepień, gdzie w poczekalniach są również pacjenci z grypą. Poczekamy więc i uruchomimy tę kontrolę z początkiem kwietnia – zapowiedział dr Paweł Grzesiowski.

Celem działań kontrolnych jest uzyskanie rzetelnych danych na temat rzeczywistej liczby niezaszczepionych osób niepełnoletnich. Zgodnie z obowiązującymi przepisami – ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, a także rozporządzeniem ministra zdrowia – obowiązkowe szczepienia ochronne obejmują obecnie około 7,5 miliona dzieci i młodzieży.

Minister Zdrowia, Izabela Leszczyna, zapowiedziała, że chce w tym roku wprowadzić także elektroniczną kartę szczepień, dzięki której możliwe będzie monitorowanie szczepień obowiązkowych i zalecanych.

Szef Głównego Inspektoratu Sanitarnego, dr Paweł Grzesiowski, zapowiadając kontrolę kart szczepień, wskazał na trzy główne grupy dzieci, które pozostają poza systemem szczepień ochronnych.

Pierwsza z nich to dzieci, które znikają z systemu – ich dokumentacja jest niepełna lub w ogóle jej brakuje, co może oznaczać, że wyjechały za granicę albo nie zostały objęte żadnym nadzorem. Według szacunków może to dotyczyć nawet 5 proc. populacji dzieci i młodzieży.

Drugą grupę stanowią dzieci, które nie zostały zaszczepione z powodów zdrowotnych – ich stan zdrowia nie pozwalał na podanie szczepionki w wymaganym czasie lub w ogóle. Trzecia kategoria to dzieci, których rodzice świadomie odmawiają szczepień, kierując się własnymi przekonaniami lub obawami. Kontrola ma pomóc w dokładnym określeniu skali problemu i zaplanowaniu dalszych działań.

Mimo ustawowego obowiązku, wielu rodziców uchyla się od szczepienia dzieci. Warto zdawać sobie sprawę, że taka decyzja, może skutkować konsekwencjami finansowymi. Inspektorzy GIS, po wcześniejszych upomnieniach, mogą wystąpić do wojewody o nałożenie grzywny. Pojedyncza kara może wynosić od kilkuset złotych do nawet 10 tysięcy złotych.

Co istotne, kary te nie są jednorazowe – mogą być nakładane wielokrotnie do momentu wykonania obowiązku szczepienia lub osiągnięcia maksymalnej łącznej kwoty. Zgodnie z przepisami prawa administracyjnego, całkowita suma nałożonych grzywien nie może przekroczyć 50 tysięcy złotych.

Od 2014 roku do 19 marca 2025 roku sanepid wydał łącznie 499 decyzji o ukaraniu grzywną rodziców uchylających się od obowiązkowych szczepień dzieci.

Sprawdź również: Objawia się nie tylko kaszlem. Gruźlica to nadal realne zagrożenie. Jak ją rozpoznać i leczyć? Zobacz, co trzeba wiedzieć o gruźlicy