Gojnik – herbata górska rodem z Grecji
Gojnik to nie jedna, a wiele roślin rosnących naturalnie w klimacie śródziemnomorskim. Gojnik można spotkać pod wieloma nazwami – herbata górska, herbata grecka, herbata olimpijska i parnasowa, a także szałwia libańska.
Jego działanie i wpływ na zdrowie, znali i doceniali już starożytni uczeni. Pod tą nazwą kryje się łącznie około 100 różnych roślin, znanych powszechnie i występujących na Bałkanach (Bułgaria, Albania). Różni je smak, aromat i właściwości. Te ostatnie, zależą także od warunków klimatycznych, w jakich wyrosła roślina – wysokości nad poziomem morza oraz gleby.
Nawet sztucznie uprawiany i starannie pielęgnowany, gojnik bardzo rzadko rośnie w Polsce. Niekiedy można spotkać odmianę gojnika, zwaną gojnikiem drobnokwiatowym.
Zioła gojnika mają intensywny, przyjemny zapach i smak. Napar przybiera żołto-zielony kolor, można pić go zarówno na gorąco, jak i po schłodzeniu. Liczne badania wykazały, że ziele gojnika zawiera cenne składniki odżywcze i pomaga w łagodzeniu rozmaitych chorób i dolegliwości.
Właściwości i działanie gojnika
Gojnik zawiera szereg substancji aktywnych, wykazujących działanie na ludzki organizm. W jego skład wchodzi olejek eteryczny złożony z kilkudziesięciu składników. Ilość olejku zależy od odmiany rośliny oraz sposobu jej przechowywania i obróbki. Łatwo ulega on rozkładowi w wyższej temperaturze.
Oprócz olejku eterycznego, ziele gojnika zawiera flawonoidy, garbniki, sterole, kumaryny, kwasy fenolowe oraz składniki mineralne, takie jak żelazo, potas, magnez, wapń i sód.
Właściwości przeciwbakteryjne
Antybakteryjne działanie gojnika wykorzystywane jest przy opatrywaniu ran. W medycynie ludowej, do tego celu stosuje się alkoholowe wyciągi z gojnika. Działają one bakteriobójczo przeciwko bakteriom:
- Staphylococcus epidermidis,
- Micrococcus luteus,
- Escherichia coli,
- Pseudomonas aeruginosa.
Właściwości przeciwzapalne i cytotoksyczne
Badania wykazały także przeciwzapalne właściwości gojnika. Regularne stosowanie naparu, pomaga załagodzić objawy stanów zapalnych o rozmaitym podłożu. Kwasy zawarte w roślinie, niszczą komórki nowotworowe powstające w przebiegu białaczki i czerniaka, co wykazały liczne badania in vitro (na liniach komórkowych). Niestety nie wiadomo, czy takie działanie można zaobserwować u ludzi, gdyż takich badań brakuje.
Właściwości przeciwutleniające
W gojniku znajdują się liczne polifenole o działaniu antyoksydacyjnym, co pozwala przypuszczać, że napar z gojnika opóźnia starzenie się komórek. Nie powinno nas zatem zdziwić, gdy na opakowaniu kremu przeciwzmarszczkowego znajdziemy ekstrakt z gojnika.