Czym jest korona zęba? Jaki rodzaj koron na zęby wybrać - korona porcelanowa, cyrkonowa czy kompozytowa?

Korona zęba to widoczny element w budowie naturalnego zęba. Na skutek nieleczonej próchnicy lub niefortunnego urazu zdarzają się sytuacje znacznego jej uszkodzenia, co wymaga zabiegu stomatologicznego polegającego na uzupełnienie ubytku. W tym celu stosuje się protetyczną koronę zęba, która jest wysokiej jakości nakładką na zęby i całkowicie je zasłania. Korona zęba zakładana jest w celu wzmocnienia uszkodzonego zęba i ochrony przed dalszymi urazami. Ważnym aspektem jest poprawa wyglądu estetycznego uśmiechu, ponieważ korona zęba umożliwia sztuczne odbudowanie lub uzupełnienie braku w uzębieniu.

Korona zęba może być zakładana na własnym korzeniu pacjenta, po jego uprzednim wyleczeniu (jeśli istnieje konieczność leczenia stomatologicznego), wyleczonym i oszlifowanym zębie, lub na metalowym implancie (sztucznym korzeniu) zamontowanym w szczęce przez stomatologa. Może stanowić pojedyncze wypełnienie ubytku albo element mostu protetycznego.

Czytaj też: Wstydzą się uśmiechać. Co czwarty nie ma zębów. Proteza to nie jedyne rozwiązanie

Korona zęba zakładana jest w celu poprawy wyglądu zęba, uzupełnienia ubytku (brakującego zęba) lub jako element częściowej protezy, gdy nie jest już możliwe zastosowanie wypełnienia. Wstawienie korony polecane jest osobom z bardzo zniszczonymi zębami, w celu przywrócenia estetyki uśmiechu oraz właściwej funkcji zębów, gdy braki w uzębieniu utrudniają gryzienie i prawidłowe spożywanie pokarmów.

Zabieg zakładania protetycznej korony zęba zależy od jej rodzaju i od tego, czy jest ona mocowana na naturalnym korzeniu zęba czy na implancie. W przypadku zakładania korony porcelanowej i ceramicznej lekarz najpierw pobiera od pacjenta wycisk ustawienia zębów w jamie ustnej i na jego podstawie opracowuje koronę, która następnie wykonywana jest na zamówienie w pracowni protetycznej. Konieczne jest też zamocowanie jej za pomocą specjalnego cementu.

W przypadku, gdy korona zęba zakładana jest na implant, najpierw należy wykonać zabieg jego wszczepienia. Implant to sztuczny korzeń zęba wykonany z tytanu, który wszczepiany jest w miejsce naturalnego korzenia zębowego. Pozwala to na wstawienie zęba po jego całkowitej utracie (wraz z korzeniem), a nawet wówczas, gdy doszło do zaniku kości. Implant zęba składa się z trzonu, który umieszczany jest w kości, filaru podtrzymującego i łączącego sztuczny korzeń oraz korony protetycznej. Na możliwość założenia korony zęba trzeba poczekać do czasu, gdy miejsce wokół implantu wygoi się, a sztuczny korzeń zrośnie z kośćmi szczęki – czyli minimum kilka miesięcy.

Wybór korony zależy od możliwości finansowych pacjenta oraz od tego, w jakim miejscu jest zakładana, a także od stopnia uszkodzenia zęba. Na zęby przednie (siekacze i kły) polecane są korony porcelanowe i ceramiczne, natomiast na zęby tylne (przedtrzonowe i trzonowe) można założyć korony metalowe lub łączone (licowane ceramiką).
Wyróżnia się korony zęba:

• częściowe – pokrywa jedynie część naturalnej korony zęba,
• całkowite – stanowi całkowitą protetyczną odbudowę utraconego zęba,
• osłaniające – zakładana jest na uszkodzoną naturalną koronę zęba w celu jej ochrony i wzmocnienia.

Może być ona wykonana z różnego rodzaju tworzywa. Jednolita korona zęba zrobiona jest z jednego rodzaju materiału, zaś korony złożone wykonane są z dwóch rodzajów materiału, przeważnie z metalu i ceramiki lub akrylu, którymi licowana jest przednia część uzupełnienia protetycznego.
W zależności od rodzaju tworzywa wyróżnia się korony zęba:

• metalowe – dość wytrzymałe, ale mało estetyczne, dlatego zakłada się je rzadko. Częściej stosowane są korony złożone, których część licowa pokryta jest porcelaną, akrylem lub ceramiką, a reszta wykonana jest z metalu. Korony tego typu dobrze sprawdzają się na przykład na zębach tylnych – są wytrzymałe, więc dobrze pełnią swoje funkcje, a założone w miejscu zębów trzonowych nie są widoczne. Są również dość tanie.
• kompozytowe – to rozwiązanie tymczasowe, ponieważ takie uzupełnienie nie jest trwałe. Zakłada się ją na czas wykonania właściwej koronki (porcelanowej lub ceramicznej).
• akrylowe – to korony tymczasowe, które są podatne na ścieranie i odbarwienia.
• ceramiczne – ich kolor nie różni się od barwy naturalnych zębów. Najczęściej stosuje się je do uzupełniania przednich zębów.
• cyrkonowe – wykonane z tlenku cyrkonu, niezwykle twardego tworzywa, które łączy w sobie właściwości metalu i ceramiki. Dopasowują się kolorystycznie do naturalnych zębów, są bardzo wytrzymałe, nie uczulają i nie podrażniają.
• porcelanowe – najbardziej estetyczne korony, które wyróżniają się idealnym dopasowaniem kolorystycznym do naturalnych zębów oraz niezwykłą trwałością, nie ulegają też przebarwieniom.

Korona ceramiczna, akrylowa i porcelanowa nie różni się pod względem barwy od zębów naturalnych, natomiast korona złożona (pokryta materiałem w kolorze zębów) może mieć tę wadę, że metal prześwituje lub zaczyna prześwitywać po jakimś czasie. Korona zęba porcelanowa i cyrkonowa są najbardziej wytrzymałe, ale i najdroższe.

Cena korony zęba zależy przede wszystkim od jej rodzaju, to jest od materiału, z jakiego została wykonana. Koszt korony złożonej (metalowej, licowanej ceramiką) to od 500 do 900 zł, korona porcelanowa to wydatek od 1 do 1,5 tys. zł. Korona mocowana na implancie kosztuje nawet ok. 2 tys. zł, podobnie jak korona zęba cyrkonowa.

Porcelanowa korona zęba wygląda naturalnie (nie różni się od pozostałych zębów) i jest dość trwała – może służyć nawet 15 lat. Z tego względu jest coraz częściej wybieranym przez pacjentów rodzajem uzupełnienia ubytków. Jej podstawową wadą jest wysoka cena.
Korona porcelanowa jest zakładana na stałe, podobnie jak inne rodzaje koron (poza kompozytową, która jest zazwyczaj tymczasowa). Zakładane są w przypadku, gdy naturalny korzeń znajduje się w dziąśle (stosowany jest wówczas specjalny sztyft i cement, który mocuje koronę w korzeniu) lub są stosowane do odbudowy protetycznej na implantach.

O koronę porcelanową, jak i o każdą inną należy dbać tak samo jak o naturalne zęby. Należy myć zęby po każdym jedzeniu i stosować irygację do czyszczenia przestrzeni między zębami oraz płyn do płukania jamy ustnej, który redukuje ryzyko próchnicy wywołanej przez chorobotwórcze drobnoustroje.

Licówki to cienkie porcelanowe, akrylowe, ceramiczne lub kompozytowe nakładki na zęby, które są mocowane do przedniej strony zębów (głównie siekaczy i kłów). Stosowane są w celu ukrycia przebarwień i poprawy estetyki zębów, a także uzupełnienia niewielkich ubytków. Licówki można założyć zarówno na ząb żywy, jak i martwy, po leczeniu kanałowym.

Trwałość i cena licówek, tak samo jak koron zęba, zależy od materiałów, z jakich są wykonane: najtańsze są licówki kompozytowe, a najdroższe te wykonane z cyrkonu i porcelany.

Podobnie jak w przypadku korony zęba, także założenie licówek ceramicznych i porcelanowych wymaga, minimum dwóch wizyt w gabinecie stomatologicznym. Podczas pierwszej pobrany jest odcisk zęba, na podstawie którego lekarz opracowuje licówki, podczas drugiej wizyty licówki przymocowywane są do zębów za pomocą specjalnego kleju lub cementu.

Główna różnica między koroną zęba a licówkami polega na tym, że ta pierwsza nakładana jest na całą powierzchnię zęba lub po prostu zastępuje brakujący ząb. Za pomocą licówek, można ukryć szparę między zębami, ubytki, przebarwienia i nietypowy kształt zęba, ale nie można go odtworzyć.

Odbudowa zębów za pomocą korony może być niemożliwa w przypadku znacznych nieprawidłowości w budowie szczęki oraz bruksizmu, czyli mimowolnego zgrzytania i zaciskania zębów. W takim przypadku istnieje ryzyko, że korona zęba szybko uległaby zniszczeniu (podobnie jak zęby naturalne), najpierw zatem należy wyleczyć to schorzenie, które pojawia się na tle nerwowym.