Aminotransferaza alaninowa (AIAT) – wskazania, przebieg, normy i interpretacja wyników

Aminotransferaza alaninowa – próby wątrobowe

Aminotransferaza alaninowa to białkowy enzym wskaźnikowy zaliczany do transaminaz, produkowany w cytoplazmie komórek wątroby. Skrótami służącymi do oznaczenia aminotransferazy alaninowej są ALT, ALAT lub AIAT. Badanie AIAT wchodzi w skład pakietu badań znanego jako próby wątrobowe. Dzięki pomiarowi stężenia aktywności enzymów lekarz może ocenić funkcjonowanie wątroby pacjenta. Aminotransferaza alaninowa jest enzymem niespecyficznym, występuje w wielu narządach: wątrobie, nerkach, sercu, mięśniach szkieletowych. Przede wszystkim katalizuje jednak biochemiczne przemiany w komórkach wątroby. Dlatego laboratoryjne badanie stężenia tego enzymu we krwi jest wykorzystywane w diagnostyce chorób wątroby i dróg żółciowych.

Wraz z pomiarem stężenia ALT przeprowadza się rutynowo także pomiar stężenia AST (aminotransferaza asparaginianowa). Stosunek AST do ALT określa się jako wskaźnik de Ritisa. Poziom AST powinien być nieco mniejszy niż ALT. Zaniżenie tego wskaźnika (poniżej 1,0) wskazuje na procesy chorobowe toczące się w miąższu wątroby.

Aminotransferaza alaninowa - kiedy wykonać badanie AIAT?

Aminotransferaza alaninowa to parametr, którego pomiar jest szczególnie cenny przy podejrzeniu nieprawidłowego funkcjonowania wątroby. Wskazanie do wykonania badania stanowią:

• Zażółcenie skóry i błon śluzowych (żółtaczka).
• Wzdęcia, bóle po prawej stronie jamy brzusznej.
• Krwawienia z nosa i dziąseł.
• Nudności, wymioty, utrata apetytu.
• Utrata owłosienia łonowego (u mężczyzn)
• Zaburzenia miesiączkowania.
• Przewlekłe nadużywanie alkoholu.
• Procesy zapalne, które mogły uszkodzić wątrobę.
• Zatrucie pestycydami i innymi substancjami toksycznymi.
• Przebyty uraz mięśni.
• Badanie kontrolne w przebiegu leczenia hiperlipidemii.
• Podejrzenie zakażenia wirusowym zapaleniem wątroby.

Badanie ALAT wykonuje się okresowo u pacjentów leczonych substancjami mogącymi uszkadzać wątrobę, a także u alkoholików. Przed wykonaniem badania należy poinformować lekarza o wszelkich przyjmowanych przewlekle lekach. Poziom aminotransferazy jest oznaczany z surowicy krwi. Próbkę krwi pobiera się najczęściej z żyły łokciowej, pacjent powinien być na czczo od 8-10 godzin. Czas oczekiwania na wynik wynosi nie więcej niż dobę. Skierowanie wydaje lekarz prowadzący, można również wykonać badanie prywatnie. Koszt to około 8-10 złotych.

Aminotransferaza alaninowa - normy badania AIAT

Aminotransferaza alaninowa nie powinna przekraczać pewnego poziomu. Niski poziom zdarza się rzadko, a wartość jest oceniana przez lekarza, indywidualnie dla każdej osoby. Górna norma badania ALAT wynosi:
25 U/l u dzieci do 15. roku życia.
45 U/l u mężczyzn.
35 U/l u kobiet.

Wynik badania zafałszowują intensywna aktywność fizyczna, spożywanie dużych ilości czekolady, a także picie alkoholu niedługo przed badaniem i przyjmowanie niektórych leków (głównie psychotropowych, neuroleptyków i starszej generacji leków przeciwdepresyjnych).

Aminotransferaza alaninowa - wyniki badania AIAT

Aminotransferaza alaninowa rzadko jest interpretowana w oderwaniu od innych parametrów wątrobowych. ALT uwalnia się ze zniszczonych komórek wątroby, jej wysoki poziom mogą powodować:

• Marskość wątroby.
• Zapalenie wątroby wywołane alkoholem lub lekami.
• Wirusowe zapalenie wątroby w postaci ostrej lub przewlekłej.
• Zatrucie (halotanem, czterochlorkiem węgla, grzybami).
• Stłuszczenie wątroby.
• Guzy wątroby.
• Martwica mięśnia sercowego.
• Uszkodzenie mięśni szkieletowych.
• Otyłość.
• Choroba Wilsona.
• Szybko postępująca białaczka.

Na różnicowanie schorzeń wątroby i postawienie dokładniejszej diagnozy pozwala nie tyle aminotransferaza alaninowa podwyższona, ile wskaźnik de Ritisa. Badanie ALAT w ciąży może wykazać specyficzną dla kobiet w tym okresie cholestazę, czyli zatrzymanie żółci. Objawy to żółtaczka, powiększenie wątroby, mdłości, brak apetytu. Pełna diagnostyka chorób wątroby wymaga wykonania także innych badań, między innymi fosfatazy alkalicznej, bilirubiny, dehydrogenazy mleczanowej.