Spis treści
Boże drzewko – jak je uprawiać i suszyć?
Bylica boże drzewko (Artemisia abrotanum), to krzew z rodziny astrowatych, dorastający do 1,5 m. Pochodzi z Europy Wschodniej, Kaukazu, Zakaukazia i Turcji, w Polsce występuje dość rzadko w naturze, ale można ją tutaj z powodzeniem uprawiać. Jest silnie rozgałęziona i ulistniona. Porastają je sinozielone, drobne liście o szarymi i owłosionymi spodzie. Żółtawe, rurkowane kwiaty zbierają się w zwisających kulistych koszyczkach. Kwitnie od lipca do września.
Jest łatwa w uprawie – lubi ciepłe, próchnicze i przepuszczalne gleby, dobrze się czuje na słonecznych stanowiskach. Surowcem zielarskim jest ziele bylicy, które zbiera się w drugim roku po zasadzeniu, na początku kwitnienia. Ma postać jednorocznych zielonych szczytów pędów, które można ścinać nawet 2-3 razy do roku.
Ziele suszy się w naturalnych warunkach, rozłożone na płask, w zacienionym i przewiewnym pomieszczeniu, w temp. nie wyższej niż 35 st. Celsjusza. Po wysuszeniu boże drzewko powinno mieć delikatnie korzenno-cytrynowy zapach, gorzki smak i szarozieloną barwę. Najlepiej przechowywać je w papierowych torbach i przechowywać w cieniu.
Właściwości lecznicze bożego drzewka. Na co może pomóc?
Ziele bożego drzewka było znane i używane już starożytnym Rzymie i Grecji, w średniowieczu doceniano jego właściwości m.in. w niemieckich klasztorach. Przyrządzano z niego leki i preparaty odstraszające owady, używano także jako przyprawę. W krajach słowiańskich wykorzystywane było do wyplatania wieńców na uroczystości kościelne, co może wyjaśniać jego polską nazwę.
Obecnie znane są substancje czynne, które odpowiadają za działanie bożego drzewka. Wymieniane są wśród nich:
- kumaryny (eskuletyna, herniaryna, izofraksydyna, skopoletyna, umbeliferon),
- ok. 2 proc. olejku eterycznego,
- flawonoidy (kwercetyna, rutyna, artemisetyna),
- garbniki pirokatechinowe,
- gorycze,
- fenolokwasy (kawowy i chlorogenowy),
- alkaloid abrotyna,
- sole mineralne.
Dzięki właściwościom poszczególnych składników, ziele bożego drzewka wykazuje działanie:
- żółciopędne i żółciotwórcze,
- moczopędne,
- przeciwskurczowe,
- przeciwzapalne,
- przeciwgrzybicze.
Ponadto zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i trzustkowego, pobudza apetyt oraz ułatwia trawienie. Ma także właściwości przeciwpasożytnicze i uspokajające. Wykorzystuje się je głównie przy chorobach wątroby i pęcherzyka żółciowego (np. niedostatecznym wytwarzaniu żółci, zastoju żółci i zapaleniu dróg żółciowych), a także przy niedokwaśności i bólach brzucha, pomocniczo w stanach zapalnych żołądka i jelit. Używany jest także do walki z glistami i owsikami u dzieci.
Ziele bylicy bożego drzewka – zastosowanie. Nalewka, napar i lemoniada
Ziele bożego drzewka jest wykorzystywane do przygotowania leczniczych herbatek i nalewek. Znajduje także zastosowanie w kuchni.
Napar z ziela bożego drzewka
Aby przygotować napar z bożego drzewka, należy zalać wrzątkiem 1 łyżkę rozdrobnionego ziela i zaparzyć pod przykryciem przez 15 minut. Pić po przecedzeniu po 1/3 szklanki, trzy razy dziennie. Taka herbatka polecana jest na poprawę apetytu i trawienia oraz zwiększenie wytwarzania żółci i usprawnienie jej przepływu.
Nalewka z ziela bożego drzewka
Przygotowanie nalewki z ziela bożego drzewka wymaga użycia jedynie dwóch składników: 50 g ziela i 250 ml alkoholu 70 proc. Ziele należy zalać alkoholem i zostawić w ciemnym miejscu na ok. 2 tyg. Co jakiś czas powinno się wstrząsnąć miksturą. Po tym czasie nalewkę należy przecedzić przez gazę, odciskając dokładnie zioło i przelać do ciemnej butelki. Dawka lecznicza to 15-30 kropli wymieszanych w kieliszku wody. Należy przyjmować je 3 razy dziennie na pół godziny przed jedzeniem przy problemach żołądkowych i na trawienie. Jeśli nalewka ma mieć zastosowanie żółciotwórcze lub przeciwskurczowe należy przyjmować pół łyżeczki w kieliszku wody.
Boże drzewko zamiast… coli
Ze względu na swój aromat świeże i suszone ziele bożego drzewka dodawane jest do mięs – głównie tłustych oraz sosów, a także do aromatyzowania wódek i likierów. Może być również dodatkiem do sałatek, deserów i napojów.
Czytaj też: Takie są efekty picia coli. Zobacz, co robi z organizmem
Wiele osób uważa, że aromat bylicy boże drzewko jest zbliżony do popularnej Coca-Coli. Chcąc go uzyskać warto sięgnąć po odmianę Artemisia abrotanum var. maritima, znaną jako bylica boże drzewko „cola”, która ma wyjątkowo intensywny zapach. Aby przygotować lemoniadę o aromacie coli, wystarczy dodać do wody z lodem i cytryną zaledwie jedną gałązkę świeżej bylicy.
Boże drzewko – przeciwskazania do stosowania
Wśród przeciwwskazań do używania ziela bożego drzewka wymienia się ciążę i karmienie piersią.
Bibliografia:
- Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie, Mateusz Emanuel Senderski, Podkowa Leśna 2015
- Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa, pod. Red. Haliny Strzeleckiej i Józefa Kowalskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Bylica boże drzewko – Artemisia abrotanum L. w leczeniu schorzeń wątroby i pęcherzyka żółciowego Medycyna dawna i współczesna