To musisz wiedzieć, zanim weźmiesz antybiotyk! Sprawdź, czy właściwie stosujesz antybiotykoterapię

Antybiotyki to leki, które hamują wzrost bakterii i ich podziały. W ten sposób uśmiercają te drobnoustroje, dlatego są stosowane w większości zakażeń bakteryjnych. Cechuje je duża skuteczność i dostępność.

Należy jednak pamiętać, że antybiotyki nie przyniosą rezultatu w przypadku infekcji wirusowych, dlatego nie ma podstaw do stosowania ich np. w zakażeniu wirusem SARS-CoV-2, który powoduje chorobę COVID-19.

Sprawdź również: Sztuczna inteligencja pomogła odkryć lek na superbakterię. Nowy antybiotyk zwalcza bakterię odporną na działanie większości leków

Przełomem w leczeniu często śmiertelnych i szybko rozprzestrzeniających się zakażeń stało się odkrycie pierwszego antybiotyku, którego dokonał Alexander Fleming w 1928. Była nim penicylina wyizolowana z pleśni. Dzięki temu medycyna zaczęła zwalczać wiele chorób zakaźnych, które przedtem były bardzo groźne i nieuleczalne.

Czytaj także: Długotrwałe branie antybiotyków szkodzi zamiast pomagać. Jakie są skutki uboczne antybiotykoterapii oraz jak oddziałuje ona na organizm?

Naturalne antybiotyki

Jednak antybiotyki znane były ludzkości już dużo wcześniej, np. w Europie, jak również w Polsce, przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo stosowano korę dębu czy wierzby. Podobnie jak wyciąg z kory drzewa Lapacho, który był wykorzystywany w podobny sposób przez Indian z Ameryki Południowej. Za naturalne antybiotyki do tej pory uważa się czosnek i miód pszczeli. Zanim więc Fleming odkrył i opracował pierwszy antybiotyk, medycyna naturalna, a także naukowcy z wcześniejszych epok wiedzieli, że niektóre gatunki grzybów i roślin niszczą szkodliwe bakterie.

Grupy antybiotyków

Obecnie stosowane są 3 rodzaje antybiotyków: antybiotyki naturalne (np. penicyliny), syntetyczne (np. chloramfenikol) i półsyntetyczne (np. penicylina półsyntetyczna, cefalosporyny), które stanowią największą ich grupę. Wyróżniamy następujące grupy antybiotyków:

• Penicyliny,
• Beta-laktamy,
• Cefalosporyny,
• Karbapenemy,
• Monobaktamy,
• Antybiotyki peptydowe,
• Tetracykliny,
• Aminoglikozydy,
• Oksazolidynony,
• Makrolidy,
• Chinolony i fluorochinolony.

Antybiotyki ze względu na swoją skuteczność w zwalczaniu groźnych infekcji od początku cieszyły się wielkim zainteresowaniem zarówno lekarzy, jak i pacjentów. Niestety często przepisywano je zbyt pochopnie do leczenia nawet niewielkich infekcji. Niewłaściwe stosowanie antybiotyków, a szczególnie ich nadużywanie doprowadziło do tego, że wiele szczepów bakterii zaczęło mutować, tworząc skuteczne systemy obronne. Doprowadziło to do uodpornienia się niektórych szczepów bakterii na działanie leków. Bakterie lekooporne stają się silniejsze i powodują dużo poważniejsze zakażenia. Dodatkowo stosowanie terapii antybiotykowych w czasie hodowli zwierząt (w celu zwiększenia ich masy), których mięso i inne produkty zjadamy przyczynia się do zmniejszania skuteczności leków.

Trzeba również podkreślić, że antybiotyki nie zwalczają wyłącznie patogenów, niszczą one również korzystną florę bakteryjną, przez co osłabiają naturalne siły obronne organizmu. W takim przypadku spada odporność, a bakterie, które przetrwają stają się silniejsze. Wtedy łatwo o nową infekcję, w czasie której konieczne może okazać się stosowanie kolejnej terapii antybiotykowej. Aby skutecznie ją przeprowadzić warto wiedzieć jakich błędów nie popełniać.