Spuchnięta powieka może być objawem choroby. Sprawdź, kiedy z opuchlizną trzeba się zgłosić do lekarza, a kiedy można ją leczyć w domu

Spuchnięta powieka może wywoływać znaczny dyskomfort, a w niektórych przypadkach nawet utrudniać normalne widzenie. Przyczyny takiego stanu są różne i mogą obejmować poważne schorzenia, które nie mają związku z narządem wzroku. W niektórych sytuacjach stan chorobowy obejmuje tylko jedną powiekę, w innych manifestacją schorzenia jest obrzęk obu powiek.

Obrzęk jednej powieki może być wynikiem ostrego stanu zapalnego gruczołu występującego w jej obrębie. Określa się to jako jęczmień na oku. Infekcja najczęściej wywołana jest przez bakterie z grupy gronkowców, a objawia się zaczerwienieniem powieki i obrzękiem powodującym dolegliwości bólowe. Zwykle w ciągu kilku dni następuje pęknięcie jęczmienia i ewakuacja treści ropnej.

Czytaj także: Pokrzywa, która nie parzy? To jasnota biała. Zastosuj na trawienie, bolesne miesiączki i cienie pod oczami. Wypróbuj herbatkę z jasnoty

Opuchnięcie jednego oka może być też objawem gradówki. Jest to przewlekły stan zapalny gruczołu tarczkowego powieki, do którego wystąpienia przyczynia się zablokowanie jego ujścia. Zwykle dochodzi do rozwoju infekcji bakteryjnej, czego przyczyną jest obecność na rzęsach roztocza o nazwie nużeniec. Objawem choroby jest torbiel rozwijająca się w powiece. Kolejny symptom to łzawienie oczu i silne przekrwienie spojówki. W miarę postępu choroby ⁣b>guzek powiększa się i powoduje ból. Czasami zdarza się, że ustępuje samoczynnie.

Źródłem obrzęku może być czyrak oka. Mowa tu o stanie zapalnym mieszków włosowych brwi, spowodowanym zakażeniem bakteryjnym (najczęściej bakteriami z grupy gronkowców). W przebiegu choroby pojawia się zaczerwienienie oraz bolesny obrzęk powieki górnej. W miarę postępu schorzenia ⁣b>skóra zmienionego chorobowo obszaru staje się blada i wyraźnie naprężona. Nieco później dochodzi do ewakuacji ropnej zawartości. Chory może odczuwać też niecharakterystyczne objawy ogólne, jak gorączka, dreszcze i uczucie rozbicia.

Pojawienie się opuchlizny powieki może wskazywać na opryszczkę narządu wzroku. Infekcja najczęściej kojarzy się ze zmianami w obszarze warg, jednak wirus HSV-1 może zostać przeniesiony w okolice oka. Do takiej sytuacji dochodzi najczęściej w następstwie potarcia oka dłonią, która wcześniej miała kontakt z obszarem objętym stanem chorobowym. Wirus może zaatakować rogówkę i spojówkę, co w konsekwencji może doprowadzić do bliznowacenia tego obszaru, a nawet do utraty wzroku. W początkowej fazie choroba objawia się niewielkim zaczerwienieniem, świądem i mrowieniem. Później pojawiają się kolejne symptomy:

• wypełnione płynem zmiany pęcherzykowe,
• surowicza wydzielina,
• niewielkie pęcherzyki w okolicach powiek,
• silne dolegliwości bólowe w obszarze oka,
• nadwrażliwość na światło,
• stan zapalny spojówek, 
• powiększenie węzłów chłonnych,
• zaburzenia widzenia,
• wyraźne zmętnienie oka.

Spuchnięte oko bywa ponadto jednym z objawów półpaśca ocznego. Schorzenie dotyczy obszaru, który unerwia pierwszą gałąź nerwu trójdzielnego, czyli czoła, powieki oraz oczodołu. Początkowo pojawia się zaczerwienienie skóry i obrzęk, następnie na zmienionym chorobowo obszarze pojawiają się grudki, które ulegają przekształceniu do postaci pęcherzyków i krost. Po ewakuacji treści ropnej zmiany skórne zmieniają się w bolesne owrzodzenie. Infekcje może objąć tęczówkę, rogówkę i spojówkę, prowadząc do trwałego upośledzenia wzroku.

W leczeniu jęczmienia skuteczne mogą okazać się metody domowe. Warto zastosować okłady z rumianku, świetlika łąkowego lub z pietruszki. Uwaga – obrzęku nie należy pocierać złotem, gdyż może to doprowadzić do pogłębienia infekcji. Jeżeli po kilku dniach jęczmień nie pęknie, należy udać się do okulisty. Lekarz przepisze miejscowe środki z antybiotykiem, a jeżeli zajdzie taka konieczność natnie i oczyści ropień.

W celu przyspieszenia leczenia gradówki można stosować ciepłe okłady z rumianku i wykonywać delikatny masaż powieki. Jeżeli choroba nie ustępuje lub gdy wywołuje pieczenie i ból, należy udać się do okulisty. Lekarz może zalecić przyjmowanie antybiotyku (w celu opanowania stanu zapalnego). Jeżeli zajdzie taka konieczność, zmiana zostanie nacięta, a jej zawartość usunięta.

W przypadku zaobserwowania objawów czyraka nie należy zwlekać z wizytą u okulisty. Leczenie wymaga wdrożenia antybiotykoterapii, miejscowej i ogólnej. 

Jeżeli natomiast objawy wskazuję na opryszczkę oka, należy niezwłocznie udać się do okulisty (nie należy próbować leczenia na własną rękę). Jeżeli zmiany opryszczkowe objęły tylko niewielki obszar powieki (co zdarza się niezbyt często), lekarz może zadecydować o wdrożeniu leczenia miejscowego. Jeżeli choroba objęła rogówkę i/lub spojówkę, konieczna będzie terapia ogólna, w ramach której chowy przyjmuje leki zawierające acyklowir, walacyklowir lub famcyklowir.

Podobnie leczenie półpaśca ocznego polega na przyjmowaniu preparatów przeciwwirusowych i przeciwbólowych. Nie należy odkładać wizyty u okulisty, bo nieleczony półpasiec może powodować wiele poważnych powikłań, jak bliznowacenie rogówki, zapalenie siatkówki i jaskra. W rzadkich przypadkach dochodzi do wystąpienia udaru mózgu.

Spuchnięta powieka może wskazywać na zapalenie spojówek. Choroba może być wywołana przez czynniki niezakaźne, jak światło słoneczne, wiatr, dym, pył, zapalenie alergiczne, częsty niedobór snu czy nieskorygowana wada wzroku.

Do rozwoju zapalenia spojówek mogą doprowadzić też wirusy (adenowirusy), bakterie (rzeżączki, gronkowce, Chlamydia trachomatis). Problem może być następstwem chorób autoimmunologicznych – zespołu Sjogrena czy zespołu Stevensa-Johnsona.

Wśród objawów schorzenia należy wymienić światłowstręt, zwężenie szpary powiekowej, łzawienie, opuchliznę powiek i silne przekrwienie spojówek. Leczenie jest uzależnione od czynnika wywołującego chorobę. Jeżeli problem wynika z przyczyn niezakaźnych, należy przerwać kontakt z czynnikiem doprowadzającym do jej wystąpienia. Jeśli przyczyną jest infekcja, okulista może zalecić antybiotykoterapię, miejscową lub ogólną.

W przypadku chorób autoimmunologicznych stosuje tzw. sztuczne łzy, czyli krople nawilżające. Jeśli przyczyną problemów jest infekcja, konieczne jest włączenie także kropli i/lub maści czy kremów leczniczych.

Domowe sposoby na zapalenie spojówek to przede wszystkim przestrzeganie kilku restrykcyjnych zasad. Należy:

• często prać pościel i ręczniki,
• często myć dłonie,
• nie pocierać oczu dłońmi,
• zaprzestać nakładania makijażu,
• dbać o czystość i regularną wymianę soczewek kontaktowych,
• unikać dymu tytoniowego i gorących pomieszczeń,
• chronić oczy przed wiatrem.

Do wystąpienia obrzęku obu powiek może też jednak przyczynić się zapalenie brzegów powiek. Choroba może objąć mieszki włosowe rzęs lub gruczoły powiekowe, a do jej wystąpienia przyczynia się łojotok i zakażenie bakteryjne, najczęściej gronkowcem. W przebiegu choroby powstają żółte łuski u nasady rzęs, mogą tworzyć się też stan zapalny i strupki. Inne objawy to sklejanie powiek i wypadanie rzęs, a także przekrwienie spojówki, światłowstręt i łzawienie.

Leczenie zapalenia brzegów powiek polega na stosowaniu maści z antybiotykiem i ewentualnie ze słabym steroidem w przypadku nasilonego stanu zapalnego. Ważne są też domowe zabiegi pielęgnacyjne. Należy stosować trzy razy dziennie ciepłe, suche okłady, które rozmiękczą zalegającą wydzielinę i ułatwią jej usunięcie. Po zdjęciu okładu należy wykonać delikatny masaż powieki, a następnie usunąć wydobywającą się treść jałowym gazikiem. 

Obrzęk obu powiek często jest efektem alergii, miejscowej (np. wywołanej przez kosmetyki) lub uogólnionej reakcji alergicznej. Aby pozbyć się problemu, alergolog zaleci przyjmowanie leków przeciwhistaminowych lub steroidowych.

Inne możliwe przyczyny spuchniętych powiek to m.in.:

• zapalenie zatok,
• zapalenie skórno-mięśniowe,
• mononukleoza,
• kłębuszkowe zapalenie nerek,
• nadczynność tarczycy.

Jeśli więc problem wystąpił bez wyraźniej przyczyny, a tym bardziej bez objawów zapalnych dotyczących oczu, konieczna jest wizyta u lekarza w celu ustalenia, jakie badania należy wykonać w poszukiwaniu diagnozy.