Jak leczyć jęczmień na oku? Od czego robi się jęczmień na powiece i jakie powoduje objawy? Domowe sposoby na jęczmień

Jęczmień na oku to guzek zapalny na powiece, który powstaje wskutek ostrego, miejscowego zakażenia. Ma postać twardej, białawej grudki, która drapie oko i swędzi, powodując ucisk i obrzęk. Początkowe stadium jęczmienia to drobne zaczerwienienie. Następnie powstaje mały guzek, wypełniający się ropą. Jest widoczny, nie daje też o sobie zapomnieć.

Jęczmień na oku może rozwinąć na się na gruczole łojowym Zeissa lub rzęskowym Molla. W obu tych przypadkach powstaje jęczmień pod okiem, tak zwany jęczmień zewnętrzny. Zmiana tworzy się wskutek zaczopowania ujścia tych gruczołów i najczęściej obejmuje też pobliski mieszek włosowy rzęsy, ponieważ ujścia tych gruczołów znajdują się właśnie w mieszku włosowym.

Gdy zakażeniu ulegnie gruczoł tarczkowy Meiboma, powstaje jęczmień wewnętrzny. Tarczka to część powieki, która nadaje jej kształt. Ujścia gruczołów Meiboma są zlokalizowane w kącikach oka, przy czym w powiece górnej jest ich więcej niż w dolnej. Gdy dochodzi do stanu zapalnego, odpływ wydzieliny blokuje się i zalegający łój ulega wtórnemu zakażeniu. Jęczmień wewnętrzny jest o wiele bardzo dokuczliwy w objawach niż zewnętrzny. W większości przypadków powstawanie jęczmieni spowodowane jest gronkowcami. O wiele rzadziej powodują je inne patogeny.

Jęczmień na oku to wynik zakażenia, odpowiadają za niego drobnoustroje. Najpierw jednak muszą one dostać się do oka, a następnie do ujścia jednego z gruczołów. Istnieją zachowania, które szczególnie zwiększają ryzyko wytworzenia się jęczmienia na oku:

• Pocieranie oka brudnymi dłońmi.
• Długie przebywanie w zadymionym pomieszczeniu.
• Niestaranne zmywanie kosmetyków do makijażu lub źle dobrane, podrażniające oczy kosmetyki (w tym do demakijażu).
• Brak dostatecznej dbałości o higienę.
• Przebywanie w oparach chemicznych, drażniących substancji.
• Wyciąganie lub wkładanie soczewek kontaktowych brudnymi dłońmi.

Do częstego powstawania jęczmieni na oku przyczyniają się także niektóre cechy, choroby i stany organizmu. Należą do nich:

• Jasna karnacja.
• Starszy wiek.
• Trądzik różowaty.
• Łojotokowe zapalenie skóry.
• Alergie obejmujące oczy.
• Zapalenie gruczołów Meiboma.
• Nieleczona cukrzyca.
• Obniżenie odporności organizmu.

Jęczmień oka z łatwością powstaje u dzieci, które często zacierają oczy brudnymi palcami. Warto uczyć dzieci, by nie dotykały oczu, zanim umyją ręce. Jęczmień u dziecka zdarza się bardzo często, choć jeszcze częstszy jest u osób dorosłych. Niektóre osoby mają też tendencje do zakażeń. Jęczmienie mogą tworzyć się u nich częściej niż u innych. Wszystko, co dotyka oka, powinno być starannie umyte. W ten sposób zmniejsza się ryzyko przeniesienia chorobotwórczych drobnoustrojów.

Jęczmień na oku nietrudno jest rozpoznać. To biaława grudka na dolnej lub górnej powiece, najczęściej z wyraźnym żółtym czubkiem. Oprócz obecności charakterystycznej krostki towarzyszą mu także inne objawy, takie jak m.in.:

• Obrzęk powieki.
• Uporczywy świąd lub drapanie.
• Ból odczuwalny na brzegu powieki.
• Zaróżowienie lub zaczerwienienie,
• Łzawienie z oka,
• Nadwrażliwość na światło.

Zwykle w ciągu tygodnia jęczmień na oku pęka i uwalnia zalegającą w nim wydzielinę, a następnie zasycha, czasem z tworzącym się strupem, i znika. Czasem jednak utrzymuje się dłużej. Gdy metody przyspieszające i wspomagające jego zanikanie nie działają, trzeba udać się do okulisty. Długo utrzymujący się jęczmień to tak zwana gradówka – ziarniniak tłuszczowy. Gdy do tarczki przenika zbyt wiele wydzieliny łojowej (z powodu zablokowania ujścia gruczołu), powstaje właśnie taka, przewlekła reakcja zapalna. Gradówka wymaga interwencji specjalisty. Guzek nie jest bolesny, ale gdy rośnie, zaczyna uciskać rogówkę, powodując zaburzenia widzenia o charakterze astygmatyzmu (niezborności).

Wystąpienie pewnych objawów wymaga szybkiej interwencji lekarza, nawet jeśli od pojawienia się jęczmienia nie minęło dużo czasu. Są to:

• Gorączka i złe samopoczucie.
• Duża opuchlizna powieki.
• Utrata rzęs.
• Tkliwość i powiększenie sąsiadujących węzłów chłonnych.

Jęczmień na oku w większości przypadków znika w ciągu kilku dni. Można wspomóc ten proces, stosując kilka bezpiecznych metod.

• Rozgrzewające okłady

Najbezpieczniejszym i zarazem najskuteczniejszym sposobem, by przyspieszyć znikanie jęczmienia z powieki, jest przykładanie ciepłych, suchych okładów. Trzy do czterech razy na dobę należy na 10-15 minut przykładać do oka ciepły, szklany pojemnik (np. buteleczkę po leku) wypełniony wodą lub stosować kompresy (ich temperatura niestety szybko spada). Dobrym sposobem jest przykładnie do oka nieobranego, ugotowanego na twardo i jeszcze ciepłego jajka albo używanego w SPA kamienia do ciepłego masażu. Wszystko, co przykłada się w ramach rozgrzewania powieki, musi być dokładnie umyte i niezbyt gorące, żeby nie poparzyć oka. Rozgrzany przedmiot najlepiej owinąć w chusteczkę jednorazową.

• Delikatny masaż

Spuchnięte oko można również masować. Górną powiekę zawsze z góry do dołu, a dolną z dołu do góry, czyli zgodnie z kierunkiem ujścia gruczołów. Można wykonywać delikatny masaż palcem lub za pomocą krawędzi buteleczki stosowanej do ciepłych okładów. Zbyt mocny nacisk czy tarcie powoduje, że spuchnięte oko boli, a stan zapalny zaostrza się.

Nie należy samodzielnie wyciskać czy przekłuwać jęczmienia igłą. Grozi to uszkodzeniem gałki ocznej oraz rozsianiem drobnoustrojów, a w efekcie powstaniem większej liczby guzków. Jeśli mimo stosowania ciepłych okładów i masażu przez tydzień jęczmień w oku nie znika, trzeba zasięgnąć porady okulisty.

Zwykle leczenie opiera się na stosowaniu miejscowych środków z antybiotykiem (maść, krople). Okulista często usuwa rzęsę za pomocą jałowej pęsety, by ułatwić odprowadzenie wydzieliny z zakażonego mieszka włosowego. Czasami konieczne okazuje się pobranie próbki wydzieliny i jej analiza w laboratorium. Wskazaniem do przeprowadzenia takich badań są bardzo często nawracające jęczmienie. Niekiedy podaje się antybiotyki ogólnie, nie tylko miejscowo. Gradówka, zwłaszcza duża, może wymagać nacięcia i drenażu, czyli mechanicznego oczyszczenia z wydzieliny. Gradówki nawracające wciąż w tym samym miejscu wymagają diagnostyki i różnicowania od nowotworu gruczołu łojowego.

Jęczmień na oku nie wymaga w większości przypadków wizyty u okulisty. Przytrafia się choć raz większości dorosłych ludzi, a także wielu dzieciom. Domowe sposoby na jęczmień mogą być skuteczne (jak opisany powyżej masaż oraz rozgrzewające okłady), są jednak wśród nich rady nie tylko nieskuteczne, ale i szkodliwe. Warto przyjrzeć się najpopularniejszym przekonaniom na temat jęczmienia na powiece.

• Pocieranie złotem

Pocieranie oka złotą obrączką to najbardziej znany domowy sposób na jęczmień na oku. Potencjalna skuteczność tej metody nie ma jednak nic wspólnego z cennym kruszcem. Tarcie wytwarza ciepło. To z kolei oznacza, że ten sam efekt można osiągnąć bezpieczniej i z zachowaniem wyższych standardów higienicznych, stosując suche okłady.

• Pocieranie oka kluczem

To bardzo zły pomysł. Na kluczu znajdują się bakterie, które trudno usunąć, nawet myjąc go. Zdrapywanie jęczmienia też nie pomaga - może spowodować rozsianie bakterii znajdujących się w treści ropnej.

• Okłady z ziołowych naparów

O wiele lepiej działają suche, ciepłe kompresy. Niektóre napary z ziół mogą wzmagać stan zapalny, powodując wtórne zakażenie lub reakcję alergiczną. Lepiej nie ryzykować stosując rumianek, szałwię czy inne ziołowe specyfiki - zwłaszcza zaparzone wcześniej i długo przechowywane w celu przecierania oka.

ZOBACZ: Czy jedzenie borówek może poprawić wzrok?