Rumień wielopostaciowy – rodzaje, przyczyny, objawy i leczenie. Sprawdź, jakie leki mogą wywołać rumień wielopostaciowy!

Rumień wielopostaciowy to choroba skóry i błon śluzowych, która może być wywoływana zarówno przez czynniki zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Charakteryzuje się ona występowaniem wysypki, która niekiedy niesłusznie utożsamiania jest z wysypką infekcyjną. Wyróżnia się kilka podstawowych typów tej dolegliwości:

• Rumień wielopostaciowy zwykły, który ma podłoże infekcyjne. Towarzyszą mu zmiany skórne o koncentrycznym układzie. Co istotne, rumień ten ma charakter nawrotowy.
• Rumień wielopostaciowy polekowy, który jest następstwem niepożądanej reakcji organizmu na przyjmowane leki. Zazwyczaj jest on rezultatem tzw. opóźnionej alergii, która uzewnętrznia się po dłuższym czasie przyjmowania leków. Bardzo często rumień ten występuje po antybiotykoterapii.
• Rumień wielopostaciowy wysiękowy, który występuje przede wszystkim u mężczyzn pomiędzy 20 a 40 rokiem życia. Ponadto ok. 20% przypadków to rumień wielopostaciowy u dzieci. Choroba ta charakteryzuje się występowaniem wysypki i zmian rumieniowo-obrzękowych. Zlokalizowane są one głównie na kończynach górnych i dolnych, a także w jamie ustnej.
• Zespół Stevensa-Johnsona, który charakteryzuje się nagłym początkiem. Zmiany skórne pojawiają się głównie w jamie ustnej, spojówkach i narządach płciowych. Jest to ciężka postać rumienia wielopostaciowego, która może prowadzić nawet do zgonu pacjenta.
• Toksyczna nekroliza naskórka, która stanowi najpoważniejszą postać rumienia wielopostaciowego. Zwykle jest ona następstwem długotrwałego przyjmowania leków i charakteryzuje się występowaniem zmian rumieniowo-pęcherzowych.

Rumień wielopostaciowy jest chorobą o bliżej nieznanej etiologii. Związany jest on bezpośrednio z niewłaściwą reakcją systemu immunologicznego (odpornościowego) na działanie różnych czynników zewnętrznych. Z dużym prawdopodobieństwem rumień wielopostaciowy ma podłoże genetyczne. Wśród czynników wywołujących rumień wielopostaciowy można wymienić:

• Drobnoustroje (wirusy, bakterie i grzyby), które atakują organizm człowieka i odpowiadają za różne infekcje. Rumień wielopostaciowy u dzieci bardzo często towarzyszy zakażeniom o etiologii grypopochodnej. Ponadto rumień pojawia się także przy infekcji górnych dróg oddechowych i mykoplazmozie. Natomiast rumień u mężczyzn zwykle jest konsekwencją zakażenia wirusem opryszczki (wargowej lub genitalnej).
• Leki, w tym zwłaszcza: antybiotyki, sulfonamidy, barbiturany (leki przeciwdrgawkowe), salicylany i ibuprofen. Rumień polekowy, nazywany również rumieniem trwałym, zazwyczaj związany jest z opóźnioną reakcją alergiczną.
• Substancje chemiczne, na które narażeni są pracownicy fabryk i hali produkcyjnych.

Grażyna Jędrzejczyk, pediatra o problemach skórnych u noworodków:

Objawy rumienia wielopostaciowego uzależnione są w głównej mierze od postaci choroby i czynników, które ją wywołały. Wśród najbardziej charakterystycznych symptomów tej dolegliwości można wymienić:

• Podwyższoną temperaturę ciała (zwykle nieprzekraczającą 38°C).
• Ogólne osłabienie organizmu.
• Intensywny ból głowy i gardła.
• Bóle stawów i bóle kostno-mięśniowe.
• Polimorficzną wysypkę o różnej lokalizacji (zwykle na kończynach dolnych i górnych).
• Zmiany rumieniowe, które charakteryzują się różnymi fazami. Najpierw przechodzą fazę pęcherzykową, a następnie nadżerkową. Występują one na: wargach, języku i podniebieniu.
• Halitozę – nieprzyjemny zapach z ust.
• Zwiększone wydzielanie śliny.
• Światłowstręt.

Głównym objawem rumienia wielopostaciowego jest wysypka polimorficzna, co oznacza, że przybiera ona postać: plamek, grudek, krost i pęcherzyków.

Leczenie rumienia wielopostaciowego uwarunkowane jest przede wszystkim postacią i przebiegiem tej dolegliwości. Przed wdrożeniem odpowiednio ukierunkowanego leczenia należy wcześniej udać się do reumatologa, który na podstawie analizy zmian skórnych i wywiadu lekarskiego potwierdzi wstępną diagnozę i ewentualnie skieruje na bardziej specjalistyczne badania. Przy czym warto podkreślić, że łagodna postać rumienia wielopostaciowego niekiedy nie wymaga żadnego leczenia, gdyż ustępuje samoistnie po ok. dwóch tygodniach.
Leczenie ciężkich postaci rumienia wielopostaciowego polega na:

• Stałym kontrolowaniu stanu zdrowia pacjenta w specjalistycznym ośrodku szpitalnym.
• Plazmaferezie, która jest metodą oczyszczania osocza krwi z cząsteczek chorobogennych.
• Podawaniu bardzo dużych dawek immunoglobulin.
• Podawaniu cyklosporyny (leku o działaniu immunosupresyjnym).
• Podawaniu kortykosteroidów – leków hormonalnych, których nadużywanie może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia.
• Leczeniu objawowym, które opiera się na stosowaniu leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych.

Źródła:

1. Nastałek M., Wojas-Pelc A., Rumień wielopostaciowy wysiękowy jako skórna manifestacja układowego tocznia rumieniowatego. Przegląd Dermatologiczny. 2010; 97: 21-28.
2. Bourgeois B.F., Pharmacokinetics and pharmacodynamics of topiramate. Journal of Child Neurology. 2000; 5: 27-29.