Rodzaje cery, ich charakterystyczne cechy i zasady pielęgnacji. Jak rozpoznać typ skóry? Jak dbać o cerę naczynkową, trądzikową, mieszaną?

Skóra twarzy, potocznie nazywana cerą, to obszar ciała szczególnie narażony na działanie czynników zewnętrznych, a na dodatek bardzo wrażliwy. W tym miejscu naskórek ma bowiem małą grubość, a leżąca pod nim skóra właściwa silnie reaguje na różne czynniki związane ze stanem organizmu, m.in. stres, poziom nawodnienia, gospodarkę hormonalną czy alergie pokarmowe. Jest to źródłem rozmaitych problemów z cerą, które z tego powodu wymagają nie tylko leczenia miejscowego, ale też ogólnoustrojowego – przede wszystkim zmiany nawyków żywieniowych.

Wyróżnia się kilka podstawowych rodzajów cery:

• Cera normalna – ma zdrowy wygląd, jest napięta i gładka, miękka i delikatna w dotyku. Nie występują na niej przebarwienia, zmiany skórne (grudki, krostki), a pory są prawie niewidoczne. Nie przetłuszcza się ani nie jest nadmiernie wysuszona. Wśród dorosłej populacji spotyka się ją raczej rzadko, natomiast często występuje u dzieci, co jednak zmienia się w okresie dojrzewania.
• Cera sucha – skóra jest zazwyczaj cienka, mało elastyczna i szorstka w dotyku. Ma też bladoróżowy lub szarawy odcień. Ze względu na cienki płaszcz hydrolipidowy naskórka jest bardzo wrażliwa, skłonna do podrażnień i przesuszenia, w wyniku których się łuszczy. Mogą pojawiać się na niej zaskórniki i rozszerzone pory. Częstym problemem jest nadmierne przesuszenie skóry – twarz staje się wówczas ściągnięta, piecze i swędzi.
• Cera tłusta – skóra jest gruba, o ziemistym, szarawo-żółtym odcieniu. Pokryte jest dość grubym naskórkiem, na którym widoczne są rozszerzone pory i zaskórniki. Ma tendencję do przetłuszczania się i powstawania zmian trądzikowych. Nadmierna produkcja sebum (łoju skórnego) sprawia, że wkrótce po oczyszczeniu pokrywa się ponownie tłustą, lepką warstwą.
• Cera mieszana z przewagą suchej – stanowi połączenie skóry tłustej i suchej. Czoło, nos i broda (tzw. strefa „T”) to skóra tłusta ze skłonnością do nadmiernej produkcji sebum, natomiast policzki i skronie pokryte są skórą suchą, wrażliwą i skłonną do przesuszania się.
• Cera mieszana z przewagą tłustej – stanowi połączenie skóry tłustej i normalnej. Czoło, nos i broda (strefa „T”) nadmiernie się przetłuszczają, natomiast problem ten raczej nie występuje na policzkach i skroniach, choć może pojawić się w sytuacjach stresowych.

W różnych miejscach ciała u danej osoby mogą występować różne typy skóry, które wymagają odmiennych zabiegów pielęgnacyjnych. Wyróżnia się następujące typy skóry:

• Skóra wrażliwa – reaguje bardzo silnie na zmienne warunki i czynniki środowiskowe, takie jak wiatr, niska i wysoka temperatura oraz jaj zmiany, niska lub wysoka wilgotność powietrza czy obecnie w nim zanieczyszczenia. Taka skóra jest skłonna do podrażnień i reakcji nadwrażliwości. W niekorzystnych warunkach może piec, powodować uczucie ściągnięcia, a także pokrywać się uszkodzeniami i zmianami.
• Skóra problematyczna z niedoskonałościami – pojawiają się na niej grudki, krostki i zaskórniki, widoczne są też rozszerzone pory. Zmiany skórne w postaci wykwitów ropnych pojawiają się zwłaszcza w sytuacjach przewlekłego stresu, obniżenia odporności organizmu, przed miesiączką czy w wyniku stosowania niezdrowej diety. Naskórek jest gruby, produkcja sebum zwiększona, mogą też powstawać przebarwienia.
• Skóra odwodniona – problem ten może dotyczyć nie tylko skóry suchej, ale także mieszanej i tłustej. Odwodniona skóra staje się napięta, ściągnięta i nadwrażliwa. Może się łuszczyć i piec, pojawiają się na niej podrażnienia i zmarszczki. Koloryt skóry odwodnionej jest zazwyczaj blady i pozbawiony blasku.
• Skóra naczyniowa – pojawiają się na niej zaczerwienienia, czasami widoczne są popękane naczynka krwionośne. Jest wrażliwa i nadreaktywna w stosunku do czynników środowiskowych. Szczególnie silnie reaguje też na emocje i spożycie gorących i ostrych potraw. Może pojawiać się pieczenie, uczucie ściągnięcia i gorąca.
• Skóra starzejąca się – brak jej jędrności i elastyczności, pojawiają się głębokie zmarszczki i przebarwienia. Ma obniżoną zdolność do regeneracji, co wynika z upośledzenia procesów tworzenia się nowych włókien kolagenowych.

Typ i rodzaj skóry twarzy uwarunkowane są genetycznie, natomiast na jej wygląd mają wpływ zarówno czynniki zewnętrzne (wiatr, mróz, słońce), jak i wewnętrzne (dieta, nałogi, ilość i jakość snu, gospodarka hormonalna, choroby), a tylko dodatkowo – rodzaj zabiegów pielęgnacyjnych bądź ich brak.

Aby rozpoznać, z jakiego rodzaju i typu skórą twarzy ma się do czynienia, warto przeanalizować jej typowe cechy i dopasować je do powyższych opisów. Zwykle jest to łatwe, niemniej jednak w niektórych przypadkach postawienie właściwej diagnozy wymaga wnikliwej obserwacji. Warto zwrócić uwagę na to, jak cera reaguje na czynniki zewnętrzne i wewnętrzne (emocje, pikantne i gorące jedzenie) oraz stosowanie różnych kosmetyków, oraz jakie powoduje problemy.

Jeśli nie jesteśmy w stanie sami określić naszego rodzaju bądź typu cery, można w tym celu zasięgnąć porady lekarza dermatologa, kosmetologa lub kosmetyczki.

Zalety i wady poszczególnych rodzajów cery i zasady i pielęgnacji:

• Skóra normalna nie przysparza w zasadzie problemów i dobrze reaguje na większość kosmetyków. Wystarczy chronić ją przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi za pomocą kremów z filtrem UV oraz odpowiednio nawilżać. Do jej oczyszczania można stosować mydła dla dzieci i inne kosmetyki.
• Skóra sucha ma tendencje do przesuszania się, łuszczenia, a nawet pękania. Z tego powodu szybciej się starzeje, w wyniku czego pojawiają się na niej drobne linie i zmarszczki mimiczne. Najważniejsze to dbać o jej odpowiednie nawilżenie. Dobrze sprawdzą się w tym celu kosmetyki z kwasem hialuronowym, ceramidami i witaminami, a także typu serum, nakładane pod olejek do twarzy albo bogatszy w konsystencji krem. Skóra sucha raczej nie lubi peelingów ziarnistych, ale toleruje te enzymatyczne i typu gommage. Twarz należy myć delikatnym płynem micelarnym lub mleczkiem i tonikiem, ale nie detergentami. Trzeba też chronić ją przed promieniowaniem słonecznym, które nasila jej przesuszenie, proces powstawania przebarwień i starzenia.

• Skóra tłusta starzeje się wolniej od tej suchej i jest bardziej odporna na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych, przysparza natomiast problemów z wykwitami skórnymi, zaskórnikami i nadmierną produkcją sebum. Skóra tłusta powinna być odpowiednio oczyszczana, ważne jest też jej złuszczanie i nawilżanie. Raz na tydzień warto wykonać peeling, natomiast na co dzień najlepiej stosować kremy przeznaczone do tego rodzaju skóry, na przykład z cynkiem i miedzią oraz antyoksydantami. Nie zaleca się stosowania toników na bazie alkoholu, ponieważ nie tylko podrażniają skórę, ale też nasilają produkcję niechcianego łoju.

• Skóra mieszana z przewagą tłustej jest dość odporna na warunki zewnętrzne. Na brodzie, nosie i czole mogą jednak pojawiać się zmiany trądzikowe, co wymaga traktowania tych stref dokładnie tak, jak w przypadku skóry tłustej, czyli dokładnego oczyszczania z sebum. Jednocześnie należy dbać o odpowiednie nawilżenie stref skóry normalnej (policzki i skronie). W tym celu przydadzą się dwa rodzaje kosmetyków, zwłaszcza kremów (do skóry tłustej i normalnej).
• Skóra mieszana z przewagą suchej przysparza najwięcej problemów. Tam, gdzie produkcja łoju jest nadmierna (broda, nos, czoło), często pojawiają się wykwity skórne, natomiast w strefach skóry suchej (policzki, skronie) – uczucie ściągnięcia, łuszczenie i swędzenie, a także wczesne zmarszczki. Ten rodzaj skóry jest najtrudniejszy w pielęgnacji, ponieważ inaczej trzeba dbać o strefy przetłuszczające się, inaczej zaś o te, w których skóra jest sucha. Do mycia twarzy najlepsze są preparaty przeznaczone do skóry wrażliwej.
• Cera wrażliwa wymaga pielęgnacji zbliżonej do tej polecanej w przypadku skóry suchej. Dodatkowo należy chronić ją przed słońcem, wiatrem i mrozem, stosując odpowiednie kremy. Skóra wrażliwa źle reaguje na detergenty i peelingi, lepiej więc używać tylko kosmetyków o delikatnym działaniu.

Istnieje jeszcze inny podział rodzajów cery, który uwzględnia jej kolor (a także barwę oczu i włosów) oraz sposób reakcji na promieniowanie ultrafioletowe – są to tzw. fototypy.

• Fototyp 1 to skóra bardzo blada, najczęściej z piegami, która nigdy się nie opala i zawsze ulega poparzeniu.
• Fototyp 2 to skóra jasna, trudno opalająca się i zazwyczaj poparzona słońcem.
• Fototyp 3 to skóra kremowa, która opala się przeciętnie i umiarkowanie często ulega oparzeniu.
• Fototyp 4 to skóra oliwkowa – zawsze się opala i rzadko oparza.
• Fototypy 5 i 6 to skóra brązowa, ciemnobrązowa i czarna, które są rzadko spotykane w naszym kraju.

ZOBACZ: Jak zrobić samodzielnie maseczkę w płachcie? Ekspert: Aneta Suchowierska, kosmetolog