Rak oka – objawy, przyczyny i leczenie. Czerniak błony naczyniowej gałki ocznej jako najczęstszy nowotwór oka

Nowotwór oka jest chorobą rzadką. Wg Krajowego Rejestru Nowotworów, nowotwory oka stanowią jedynie 0,2 proc. zachorowań. Najczęstszym nowotworem oka u osób dorosłych jest czerniak błony naczyniowej gałki ocznej, który jest jednocześnie małym procentem wśród wszystkich występujących czerniaków.

O najczęstszym raku oka, czyli czym jest czerniak błony naczyniowej?

Czerniak błony naczyniowej jest śmiertelnie groźny, gdyż doprowadza do częstych przerzutów, które są bardzo trudne w leczeniu. Poprzez krew może przenieść się nawet do tak odległych narządów wewnętrznych jak wątroba. Czerniak oka jest nowotworem, który pochodzi z melanocytów, odpowiadających za wydzielanie melaniny. Występuje on w błonie naczyniowej, pojawiając się najczęściej w naczyniówce, a rzadziej w ciele rzęskowym i tęczówce. Najrzadziej czerniak rozwija się w spojówce (czerniak spojówki) i znacznie różni się od czerniaka błony naczyniowej.

Objawy czerniaka oka i czynniki ryzyka

Objawy nowotworu oka są trudne do wykrycia, w szczególności w przypadku czerniaka oka. Choroba może rozwijać się bez naszej wiedzy przez bardzo długi okres. Mimo wszystko należy zwracać uwagę na pewne charakterystyczne objawy, mogące świadczyć o rozwijającym się raku. W odróżnieniu do wielu innych chorób nowotwór oka nie powoduje dolegliwości bólowych. To duży problem, ponieważ to najczęściej ból skłania ludzi do wizyty u lekarza. Bardzo rzadko zdarza się, że rak oka powoduje wzrost ciśnienia w gałce ocznej, co z kolei może wywołać dolegliwości bólowe.

W przypadku czerniaka spojówki pojawia się plamka lub guzek na powierzchni oka lub wewnętrznej części powieki. Objawem czerniaka tęczówki jest również plamka lub guzek, najczęściej o odmiennej barwie niż tęczówka. Czerniak atakujący ciało rzęskowe, znajdujące się za tęczówką, powoduje przemieszczanie soczewki i może odpowiadać za wystąpienie astygmatyzmu oraz poszerzonych naczyń krwionośnych na powierzchni oka. Czerniaki naczyniówki, które występują najczęściej, są o tyle problematyczne, że narząd ten znajduje się w tylnej części oka. Tego typu rak oka może spowodować pogorszenie wzroku oraz ograniczenie pola widzenia.

Naukowcy wciąż niewiele wiedzą na temat czynników mogących powodować pojawienie się nowotworu oka. Pierwszym czynnikiem ryzyka są zawsze predyspozycje genetyczne. W przypadku czerniaka błony naczyniowej nieznacznie częściej występuje on u mężczyzn niż u kobiet. Na raka oka narażone są bardziej osoby starsze, w przedziale wiekowym 50-70 lat. Kolejną grupą obarczoną większym ryzykiem są osoby posiadające liczne znamiona (również wewnątrz oka) oraz osoby z białą skórą i jasnym kolorem oczu, jak niebieski, zielony i szary.

Diagnostyka i leczenie raka oka

Wiele wymienionych powyżej objawów może być spowodowanych przez inne choroby. Mimo wszystko, jeżeli zauważymy jakikolwiek z powyższych oraz inny niewymieniony ale niepokojący nas objaw, zawsze należy poinformować o tym fakcie lekarza. W przypadku raka oka najistotniejsza jest możliwie jak najwcześniejsza diagnoza. Diagnostyka jest bardzo prosta i polega na badaniu dna oka oraz badaniu ultrasonograficzny. Badania okulistyczne potrafią odpowiedzieć na wiele pytań. Określają rodzaj nowotworu i jego rozmiar, bez potrzeby badania rezonansem magnetycznym.

Nowotwory wewnątrzgałkowe najczęściej są leczone za pomocą brachyterapii. Polega ona na naszyciu na powierzchni oka płytki z izotopem radioaktywnym, który po kilku dniach jest usuwany. Należy pamiętać, że nie każdy nowotwór oka może być poddany brachyterapii. Zależy to od rozmiaru guza i jego umiejscowienia. Inną metodą jest radioterapia protonowa. Wiązka protonowa jest niezwykle dokładna i mniej inwazyjna dla struktur oka, jednak bardziej problematyczna dla samego pacjenta, ze względu na skomplikowane przygotowania do zabiegu. W nowoczesnych ośrodka w Stanach Zjednoczonych używa się również aplikatory jodowe.