Badanie pola widzenia (perymetria) – wskazania, przebieg i interpretacja wyników. Na czym polega badanie pola widzenia?

Perymetria to specjalistyczna nazwa badania, którego celem jest sprawdzenie tzw. pola widzenia oka.

To zakres obszaru, który jest dostrzegany bez ruszania gałką oczną, czyli ujmując prościej, jest to obraz, jaki widzi pacjent.

Badanie pola widzenia tworzy swego rodzaju mapę postrzegania. Pokazuje ono przestrzeń zauważania. Przedmiotem sprawdzenia jest sposób funkcjonowania siatkówki. W przypadku, kiedy u pacjenta pojawiają się ubytki w polu widzenia, oznacza to, że ta część oka nie pracuje tak, jak powinna. Pozytywne wyniki potwierdzają, że działa ona zgodnie ze swoim przeznaczeniem, czyli rejestruje obraz na całym obszarze. Właściwe pole widzenia to także oznaka niezakłóconego przewodzenia bodźców przez nerw wzrokowy.

Badanie pola widzenia może pomóc lekarzowi w diagnostyce kilku różnych schorzeń. Istotne, że nie muszą one mieć jedynie podłoża wzrokowego. Zaburzenie części rejestrowanego obszaru może mieć również źródło neurologiczne.

Perymetria zdecydowanie najczęściej zlecana jest w przypadku, kiedy okulista podejrzewa występowanie jaskry. Jest to schorzenie, które zaburza właściwy cykl napływania i odprowadzania cieczy z wewnętrznej komory oka. Proces ten jest niezbędny dla utrzymania właściwego ciśnienia, które warunkuje prawidłowe działanie wzroku. Kiedy wodnista substancja nie może odpłynąć, ciśnienie w oku znacznie wzrasta, co stopniowo uszkadza nerw i pogarsza zdolności widzenia. Chory uskarża się wtedy na zaburzenia widzenia, które zazwyczaj polega na nieostrym postrzeganiu obrazów. To właśnie w przypadku takich objawów najczęściej zleca się przeprowadzenie perymetrii oka.

Ubytki w polu widzenia mogą potwierdzić także inne schorzenia. Badanie sprawdza stan siatkówki, analizuje czy nie została ona rozwarstwiona lub, czy nie doszło do zwyrodnienia plamki żółtej. Może ono zostać zatem zlecone także po wypadku, pobiciu czy przeżyciu innej sytuacji, która mogłaby doprowadzić do fizycznego urazu oka.

Badanie pola widzenia może być także zlecone przy podejrzeniu neurologicznych dolegliwości jak np. występowania guzów wewnątrz czaszki, które przyczyniają się do zmniejszenia kąta rejestrowanego obszaru.

Jakie zatem fizyczne objawy, na które uskarża się pacjent, mogą być przyczyną skierowania na perymetrię? Wśród nich należy wymienić przede wszystkim:

• Brak możliwości dostrzeżenia przedmiotów znajdujących się obok bez obracania gałką oczną.
• Kłopoty z dostrzeżeniem obiektów przed wzrokiem.
• Nieostre widzenie.
• Przewlekłe bóle głowy.
• Nadciśnienie.
• Jak przebiega badanie pola widzenia?

Perymetria to komputerowe badanie pola widzenia. Wykorzystanie nowoczesnej technologii pozwala na otrzymanie bardzo dokładnych wyników. Jest ono całkowicie bezpieczne, nie wywołuje bólu i przebiega bardzo szybko. Nie powinno trwać dłużej niż 15 minut.

Głównym urządzeniem wykorzystywanym przy pomiarach jest tzw. polomierz, który czasami bywa nazywany także perymetrem. To aparat wyposażony w specjalny ekran, w który pacjent wpatruje się, uprzednio opierając brodę o specjalny element przytrzymujący i zapewniający komfort podczas badania.

Sprawdzane jest zarówno lewe, jak i prawe oko. Pacjent obserwuje pulpit, na którym wyświetlane są emitowane przez lekarza punkciki. Pojawiają się one w różnych miejscach. Kiedy zostaną dostrzeżone przez badanego, musi on poinformować o tym. W zależności od rodzaju sprzętu, jaki znajduje się w gabinecie, odbywa się to słownie lub przy pomocy specjalnego pilota, na którym należy wcisnąć przycisk.

W ten sposób powstaje mapa widzenia osobna dla każdego oka. Znajdują się na niej wszystkie wyświetlane na ekranie punkty, zarówno te, które pacjent zauważył, jak i te niedostrzeżone. Elementy, które nie wywołały reakcji ze strony pacjenta, mają inny kolor. To one oznaczają ubytki pola widzenia.

Prosty i nieinwazyjny przebieg perymetrii sprawia, że pacjent nie musi się do niego specjalnie przygotowywać. Jedyne co będzie od niego wymagane to skupienie, rozumienie zasad i współpraca z lekarzem.

Badanie wskazuje stopień zaburzenia widzenia oraz obszary, w których pojawiają się ubytki. Pozwala to na potwierdzenie diagnozy o występowaniu konkretnej choroby. Wynik ma charakter graficzny. Uzależniony jest on od informowania przez pacjenta o zauważonym elemencie wyświetlanym na ekranie. Z tego powodu najczęściej zleca się powtórzenie badania. Zazwyczaj wykonuje się nawet trzy próby. Chodzi o wykluczenie pomyłki popełnionej przez badanego mogącej być np. efektem niezrozumienia polecenia czy zamyślenia. Kilkukrotne niedostrzeżenie tych samych elementów daje pewność, że ubytek rzeczywiście istnieje.

W przypadku wczesnej fazy jaskry kłopoty z rejestrowaniem pojawiają się w okolicy nosa, a z czasem stopniowo przechodzą ku środkowi. Jeżeli badanie wskaże, że pacjent nie dostrzegł elementów właśnie w tym obszarze, jest to bardzo wyraźne potwierdzenie podejrzenia jaskry. Przy tym schorzeniu najdłużej utrzymuje się zdolność rejestrowania obrazów w okolicach skroni.

Badania pola widzenia analizowane są na podstawie przyjętych norm zakresu postrzegania przestrzeni. Perymetria wskazuje, pod jakimi kątami pacjent rejestruje obraz. Jeżeli są one mniejsze niż te, które przewiduje wykres, może to świadczyć o wystąpieniu zaburzeń widzenia. Jednak warto podkreślić, że idealne wyniki mieszczące się w normach zdarzają się wyjątkowo rzadko. Nieznaczne odchylenia są dopuszczone i nie muszą one oznaczać ubytków. Prawidłowe kąty dostrzegalności dla poszczególnych stref patrzenia kształtują się następująco:

• Obszar skroniowy: 85–100 stopni. Jest to najszersza strefa wzroku.
• Widzenie od dołu: 65–70 stopni.
• Strefa nosa: 55–60 stopni.
• Widzenie od góry: 45–50 stopni.

Normy te mają charakter ogólny. W przypadku osób starszych przyjmuje się nieco mniejsze wartości. Jest to związane z procesem pogarszania się wzroku wynikającym ze starzenia się. Upływające lata negatywnie odbijają się na kondycji plamki żółtej, dlatego pole widzenia się zmniejsza. Nie jest to jednak objaw chorobowy, a naturalny proces starzenia. W przypadku osób starszych konkretne normy powinien podać lekarz podczas badania na podstawie indywidualnej oceny.

Oprócz właściwych kątów widzenia perymetria powinna wykazać również, że widziana przestrzeń dla obu oczu jest symetryczna, a czułość siatkówki jest duża.

Perymetria nie może być zlecona przez lekarza pierwszego kontaktu. Musi on wypisać skierowanie do specjalisty. Uprawionymi do polecenia wykonania badania pola widzenia są okuliści i neurologowie.

Analiza może zostać wykonana zarówno w ramach NFZ, jak i prywatnie za odpłatnością. Ceny kształtują się różnie. Są one zależne zarówno od konkretnej placówki, jak i lekarza świadczącego usługę. Wahają się one w przedziale od 30 zł do 150 zł.

Jak dbać o wzrok dzieci?