Prawa i obowiązki pracownika podczas pandemii: Co z urlopem wypoczynkowym i jak będzie wyglądał powrót do pracy?

Urlop na koronawirus: Jak wygląda wykorzystanie urlopu wypoczynkowego w trakcie epidemii?

Sezon urlopowy zbliża się wielkimi krokami, więc coraz więcej pracowników zadaje sobie pytanie, jak wygląda korzystanie z urlopu wypoczynkowego w dobie koronawirusa. Zgodnie z art. 161 Kodeksu Pracy, pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów (art. 163 § 1 Kodeksu pracy). Plan taki ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy.
Pracodawca nie ustala planu urlopów, jeżeli zakładowa organizacja związkowa wyraziła na to zgodę. Dotyczy to także pracodawcy, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa. W takich przypadkach pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem, biorąc pod uwagę wniosek pracownika i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy.

Czy pracodawca może wysłać pracownika bez jego zgody na urlop?

Natomiast w przypadku zaległego urlopu wypoczynkowego, który nie został wykorzystany do 30 września następnego roku kalendarzowego, pracodawca ma prawo wysłać pracownika na zaległy urlop - nawet bez jego zgody – także np. w okresie zagrożenia koronawirusem.

Praca zdalna w dobie koronawirusa. Jakie obowiązki ma pracownik?

Praca zdalna, czyli praca świadczona poza miejscem jej stałego wykonania, dla wielu pracowników jest obecnie normą. Co należy o niej wiedzieć?

• Pracodawca może (ale nie musi) nakazać swoim pracownikom przejście na system zdalny, a pracownik nie może odmówić.
• Przepisy nie mówią jednak o formie, w jakiej ma nastąpić to polecenie, dlatego pracownik powinien przyjąć każdą z nich - zarówno telefoniczną, ustną jak i e-mailową.
• Istotne jest również to, że pracodawca może powierzyć wykonywanie pracy zdalnej także w innym miejscu niż dom pracownika.

Co istotne, ustawa nie definiuje jednak szczegółów związanych z wykonywaniem pracy zdalnej. Do ustalenia pomiędzy pracodawcą i podwładnymi są: dokumentacja pracy zdalnej oraz kwestie związane np. z potwierdzaniem obecności w pracy. Natomiast godziny rozpoczynania i kończenia pracy przez pracownika powinny być takie same jak dotychczas, tj. wynikające z obowiązujących u pracodawcy przepisów wewnątrzzakładowych (np. regulaminu pracy).

Zamknięte zakłady pracy przez koronawirusa. Jakie prawa mają pracownicy, czy należy im się wypłata?

A co w przypadku, gdy nie możemy pracować zdalnie albo zakład, w którym pracujemy został zamknięty? Jak tłumaczy Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, w takim przypadku, pracownikom nadal przysługuje mu wynagrodzenie. Oczywiście pod warunkiem, że pracownik gotów jest do dalszego wykonywania pracy. Kwestię tę szczegółowo reguluje art. 81 § 1 Kodeksu pracy, który mówi, że pracownikowi przysługuje wynagrodzenie:

• wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną (dotyczy to pracowników wynagradzanych w stałej stawce godzinowej, np. 20 zł za godzinę lub w stałej stawce miesięcznej, np. 4 tys. zł miesięcznie - ci pracownicy także w czasie przestoju otrzymają te stawki wynagrodzenia),
• a jeżeli wspomniany składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - pracownikowi przysługuje 60 proc. wynagrodzenia (dotyczy to m.in. pracowników, którzy otrzymują wynagrodzenie akordowe lub prowizyjne, czyli wynagrodzenie określone jako stawka np. za ilość wytworzonych produktów bądź określony procent przychodu/dochodu/zysku).

W powyższych oraz pozostałych przypadkach wynagrodzenie nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie odrębnych przepisów.

Powrót do pracy w czasie epidemii koronawirusa: Jakie środki musi zapewnić pracodawca?

W sytuacji rozprzestrzeniania się koronawirusa, zakład pracy ma obowiązek zapewnić osobom zatrudnionym – niezależnie od podstawy zatrudnienia – rękawiczki jednorazowe lub środki do dezynfekcji rąk.

• Ponadto pracodawca ma obowiązek takiego zorganizowania miejsca pracy, żeby odległość pomiędzy stanowiskami pracy wynosiła co najmniej 1,5 metra.
• Pracodawca może zastosować również inne środki bezpieczeństwa, które powinny być dostosowane do rodzaju wykonywanej przez pracownika pracy i powinny uwzględniać stopień narażenia pracownika na zagrożenie.

Rekomenduje się, aby pracodawca wydał odpowiednie zalecenia skierowane do pracowników wskazujące sposób postępowania w sytuacji zagrożenia wirusem SARS-CoV-2 (dotyczący między innymi kontaktów z pracownikami, klientami czy konieczności unikania skupisk ludzkich) oparty na ogólnych zaleceniach Ministra Zdrowia w tej sprawie.

Dodatkowo, pracodawca ma obowiązek poinformować swoich pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami - także tymi, związanymi z epidemią koronawirusa. Ważny jest zatem przepływ informacji pomiędzy pracodawcą a pracownikami w celu udzielania im bieżących wskazówek dotyczących zachowania się w miejscu pracy w zmienionych okolicznościach spowodowanych zagrożeniem koronawirusem.