Nie łykaj ich jak lekarstw na wszelkie dolegliwości. Suplementy diety to nie leki. Jak je od siebie odróżnić i kiedy po nie sięgać?

Polacy kupują coraz więcej suplementów diety. Według danych Najwyższej Izby Kontroli w latach 2013-2015 zgłoszono do 12 tys. nowych preparatów, a w latach 2017-2020 było ich już przeszło pięciokrotne więcej, bo aż ponad 62 tys. Po witaminę D, ziołowe tabletki nasenne czy multiwitaminy sięga prawie każdy z nas. Tymczasem mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że produkty te nie leczą dolegliwości czy chorób, ani im nie zapobiegają. Suplementy diety to środki spożywcze, które służą uzupełnieniu naszej codziennej diety w składniki odżywcze w przypadku ich niedoborów.

Łatwo jest odróżnić suplement od specjalistycznych leków wydawanych na receptę, ponieważ bez wskazań lekarza nie kupimy go w aptece. Problem pojawia się jednak, gdy chodzi o leki bez recepty, czyli leki OTC (od ang. over-the-counter drug), które możemy kupić bez problemu w każdej aptece. Łatwy dostęp do obu rodzajów produktów medycznych sprawia, że utożsamiamy je ze sobą. Stąd wynika przekonanie, że suplementy diety mogą być skutecznym panaceum na różnego rodzaju dolegliwości.

Aby odróżnić od siebie lek i suplement diety należy zwrócić uwagę na ich oznaczenia. Na opakowaniu suplementu musi być napisane w widocznym miejscu: „suplement diety”. Natomiast lek OTC będzie zawierał informację np.: „Produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza - OTC” lub „OTC – lek wydawany bez recepty”. Dodatkowo lek zawiera także numer pozwolenia na dopuszczenie go do obrotu. Takiego numeru nie posiada natomiast suplement diety.

Producent suplementu diety musi podać nazwę kategorii substancji odżywczych, substancji charakteryzujących produkt lub wskazać charakter tych substancji. Konieczne jest przekazanie informacji o zalecanej dziennej porcji do spożycia w ciągu dnia i ostrzeżenia o jej nieprzekraczaniu w ciągu dnia. Wymagane jest też zamieszczenie stwierdzenia, że suplementy diety nie mogą być stosowane jako zamienniki zróżnicowanej diety i powinny być przechowywane w sposób niedostępny dla małych dzieci. Producent nie może również sugerować, że suplement diety zapobiega chorobom lub je leczy – wskazuje Główny Inspektorat Sanitarny.

Należy pamiętać, że suplement diety nie leczy i nie zapobiega chorobom. Jest zaliczany do żywności i służy uzupełnieniu diety w składniki odżywcze. Jednak jego stosowanie nie jest konieczne w przypadku braku takich wskazań. Nie należy więc kierować się opinią innych, że skoro pomógł sąsiadce to i mi pomoże. GIS ostrzega również, aby ostrożnie podchodzić do produktów dostępnych w sprzedaży internetowej:

Nie istnieje jeden uniwersalny suplement diety dla wszystkich. Należy być sceptycznym wobec źródeł, które przedstawiają informacje w oparciu o twierdzenia kilku osób o „cudownych” właściwościach leczniczych suplementów diety. Należy zachować szczególną ostrożność wobec produktów dostępnych w sprzedaży internetowej reklamowanych jako panaceum na choroby, złe samopoczucie czy produkt pozwalający szybko schudnąć - przestrzega Główny Inspektorat Sanitarny.

Należy też zwracać uwagę na przeciwwskazania, ponieważ suplementy diety nie są środkami uniwersalnymi dla każdego. Nawet witaminy czy produkty ziołowe mogą być szkodliwe dla niektórych grup osób. Wielu z nich nie powinny stosować np. kobiety w ciąży, karmiące piersią, dzieci czy osoby starsze. Suplementy mogą również wchodzić w interakcje z lekami i osłabiać lub wzmacniać ich działanie.

Dlatego przed zastosowaniem każdego suplementu diety należy poradzić się lekarza lub farmaceuty czy taki środek jest nam w ogóle potrzebny. Lekarz w razie konieczności zleci nam odpowiednie badania, aby sprawdzić czy mamy niedobory jakichś witamin lub składników mineralnych. Weźmie pod uwagę nasz ogólny stan zdrowia i powie również czy dany suplement można przyjmować równocześnie z innymi zażywanymi przez nas lekami.

Przede wszystkim trzeba jednak pamiętać, że podstawą zdrowego stylu życia jest aktywność fizyczna oraz prawidłowo zbilansowana dieta. Wszelkie składniki odżywcze takie jak witaminy czy składniki mineralne powinniśmy czerpać z naturalnych, świeżych produktów wchodzących w skład naszych codziennych posiłków. Suplementy diety mogą natomiast uzupełniać te chwilowe niedobory, które mogą się czasami zdarzać np. w czasie zimy, gdy nie mamy dostępu do dużej ilości świeżych warzyw i owoców czy słońca. W takim przypadku warto suplementować witaminę D czy wzmacniać odporność za pomocą naparów ziołowych. Jednak suplementy diety nigdy nie powinny zastępować naturalnych źródeł witamin, pierwiastków mineralnych czy probiotyków.

Źródło: Główny Inspektorat Sanitarny