Jak wzmocnić układ immunologiczny u dorosłych? Naturalne sposoby na odporność, leki immunostymulujące i szczepionki na odporność

Zakażenia górnych dróg oddechowych w przeważającej większości przypadków mają podłoże wirusowe, tak jak COVID-19 wywoływany przez koronawirusa SARS-CoV-2. Źródłem infekcji są też jednak inne koronawirusy, rinowirusy, adenowirusy, wirusy RSV, grypy czy paragrypy.

Znacznie znacznie rzadziej przyczyną występowania objawów przeziębienia czy grypy są zakażenia bakteryjno-wirusowe (mieszane) lub bakteryjne.

Czytaj także: Szczepionki na odporność – czy warto je przyjmować?

Przyczyną ponadprzeciętnej częstotliwości występowania infekcji górnych dróg oddechowych mogą być dość rzadko występujące pierwotne niedobory odporności.

Głównym powodem zwiększonej zachorowalności na infekcje górnych dróg oddechowych wśród dzieci jest nie do końca rozwinięty układ immunologiczny, a także stosunkowo częsty kontakt z drobnoustrojami chorobotwórczymi m.in. w żłobkach, szkołach i przedszkolach.

Ponadto dzieci do 12. roku życia nie mają wykształconych mechanizmów obronnych. Mowa tu o:

• produkcji śluzu o optymalnej gęstości,
• wykształconym odruchu kaszlowym,
• rozwiniętych pęcherzykach płucnych,
• komórkach nabłonkowych o prawidłowej budowie.

Czytaj także: W ten sposób niszczysz swoją odporność. Unikaj tych nawyków, a nie będziesz chorować i wzmocnisz układ immunologiczny

Obniżona odporność u osób dorosłych, a co za tym idzie nadmierna podatność na różnego rodzaju infekcje, może być rezultatem sytuacji takich jak m.in.:

• nieprzestrzeganie podstawowych zasad higieny osobistej,
• niezdrowy tryb życia: niedoborów snu, nadmiernego narażenia na sytuacje stresogenne,
• nieodpowiednia dieta: uboga w produkty zapewniające witaminy z grupy D i C, a także żelazo,
• alergia,
• cukrzyca,
• choroba Gravesa-Basedowa,
• białaczka,
• bulimia i anoreksja,
• zakażenie wirusem HIV i zachorowanie na AIDS,
• zespół Downa.

Jedną z popularnych form wzmacniania systemu odpornościowego jest stosowanie leków immunostymulujących. W składzie tego typu preparatów znajdują się polisacharydy i peptydy izolowane z grzybów, które mają za zadanie pobudzać aktywność limfocytów T, które biorą udział w reakcji odpornościowej.

Inną grupą leków immunostymulujących są preparaty zawierające pranobeks inozyny – substancję czynną, która jest syntetyczną pochodną puryny. Wyraźna poprawa układu odpornościowego widoczna po stosowaniu tego typu preparatów przez ok. trzy miesiące.

Skuteczność większości preparatów immunostymulujących dostępnych na rynku jest jednak kwestionowana przez wielu badaczy. Z tego powodu rekomendowanym pomysłem na wzmocnienie odporności są produkty roślinne o działaniu immunomodulującym.

Do szczególnie polecanych naturalnych produktów należą:

• Bez czarny, który zawiera wiele składników o właściwościach prozdrowotnych, w tym w m.in.: flawonoidy, fenolokwasy, antocyjany, kwasy organiczne, witaminy (głównie z grupy C i B) i węglowodany. Czarny bez posiada udowodnione naukowo działanie wzmacniające układ odpornościowy. Oprócz tego działa on również przeciwzapalnie, wykrztuśnie i napotnie. We wspomaganiu odporności zastosowanie znajduje syrop z owoców bzu, jak również z jego kwiatów.
• Pestki grejpfruta zawierające przeciwutleniacze i witaminę C, której brak osłabiają system odpornościowy.
• Sok z aloesu, który jest drogocennym źródłem: plisacharydów, kwasu salicylowego, lupeolu i mleczanu magnezowego.
• Czosnek, w którego składzie znajduje się witaminy z grupy C, A, E i B, a także substancje mineralne: potas, siarka, selen, wapń, magnez i żelazo. Oprócz tego czosnek ze względu na wysoką zawartość allicyny nazywany jest naturalnym antybiotykiem.
• Produkty fermentowane: kefir, jogurt naturalny, zsiadłe mleko oraz kiszonki warzywne czy zakwasy zawierają naturalne kultury bakterii fermentacji mlekowej, dzięki temu wykazują właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe.

Jednym z najskuteczniejszych, a zarazem dobrze przebadanych, produktów o właściwościach wzmacniających układ odpornościowy są szczepionki, które zawierają komórki bakteryjne poddane chemicznej lub enzymatycznej obróbce.

Niekiedy szczepionki mogą zawierać również części komórek bakteryjnych, w tym głównie takich jak:

• Paciorkowce odpowiadające m.in. za: zapalenie gardła, płonicę (szkarlatynę), różyczkę, liszajec, anginę ropną, zapalenie ucha środkowego, kłębuszkowe zapalenie nerek i zapalenie wsierdzia.
• Gronkowiec złocisty, który odpowiada m.in. za: zapalenie płuc, mięśnia sercowego i opon mózgowych.
• Pałeczki hemofilne typu B, które odpowiadają m.in. za: zapalenie płuc, zapalenie krtani, zapalenie nagłośni, zapalenie płuc i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
• Pałeczki zapalenia płuc.
• Dwoinki Moraxella, które odpowiadają za nawracające zapalenia górnych dróg oddechowych, ucha środkowego i opon mózgowych.

W przeciwieństwie do preparatów klasycznych, szczepionki immunostymulujące są podawane drogą doustną lub donosową.

Szczepionki takie oddziaływają pozytywnie na mechanizmy odpornościowe. Efekty ich działania to:

• zwiększanie liczby limfocytów T, które po zakażeniu organizmu drobnoustrojami biorą udział w reakcji odpornościowej organizmu,
• pobudzaniu aktywności limfocytów B,
• wzrost stężenia przeciwciał IgA i IgG,
• wzmocnienie odpowiedzi immunologicznej przez pobudzenie limfocytów T i B,
• przyspieszenie odpowiedzi immunologicznej.

Szczepionki bakteryjne poprawiają znacząco funkcjonowanie układu odpornościowego – wzmacniają zarówno swoistą, jak i nieswoistą odpowiedź immunologiczną. Dzięki temu u osób zaszczepionych rzadziej występują infekcje bakteryjne i wirusowe.

Źródło: Feleszko W., Dziekiewicz M., Wąsowicz A., Immunostymulacja przy użyciu antygenów bakteryjnych – mechanizm działania i praktyka kliniczna w wirusowych zakażeniach układu oddechowego. Pediatria i Medycyna Rodzinna. 2015; 11: 358-364.

ZOBACZ: Domowe sposoby na odporność. Czy rzeczywiście działają?