Jak powstają piegi i jak się ich pozbyć? Najlepsze sposoby na usuwanie piegów na twarzy i zapobieganie ich powstawaniu

Piegi są drobnymi (1-5 mm) przebarwieniami skórnymi, których występowanie ma ścisły związek z uwarunkowaniami genetycznymi. Zanim jednak odpowiemy na pytanie, jak powstają piegi, warto wyjaśnić, jaki czynnik odpowiada za typ karnacji. Za pigmentację skóry odpowiadają melaniny – wielocząsteczkowe barwniki, występujące nie tylko w skórze, ale również we włosach i w naczyniówce. Składają się one z eumelaniny (czarnobrązowych, nierozpuszczanych pigmentów) i feomelaniny (żółtoczerwonych barwników rozpuszczalnych w alkaliach). To właśnie od ilościowego stosunku części składowych melaniny uzależniona jest barwa skóry, oczu i włosów. Melanina tworzy barierę chroniącą komórki przed negatywnym wpływem promieniowania UV i eliminuje wolne rodniki. W pewnym stopniu zapobiega ona namnażaniu komórek kancerogennych (rakowych). Wynika to przede wszystkim ze zdolności melaniny do rozpraszania promieniowania UV. Uwzględniając reakcję skóry na naświetlanie słoneczne amerykański dermatolog Thomas B. Fitzpatrick stworzył klasyfikację, w której wyróżnił sześć podstawowych fototypów skóry (typów karnacji).

Krzysztof Gojdź - lekarz medycyny estetycznej o przebarwieniach słonecznych:

Bezpośrednią przyczyną powstawania piegów – małych przebarwień skórnych – są uwarunkowania genetyczne, które przyśpieszają syntezę melaniny przez komórki pigmentowe. Badacze zjawisko to powiązali z występowaniem u osób z piegami genu MC1R. Co ważne, u wielu osób piegi występują sezonowo, w tym głównie na odsłoniętych częściach skóry (twarzy, barkach i ramionach). W okresie jesienno-zimowym piegi mogą całkowicie znikać lub ich barwa może tracić na intensywności. Związane jest to przede wszystkim, z tym że nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne pobudza wydzielanie melanocytów (komórek pigmentowych).

Podstawowe czynniki, które mogą nasilać powstawanie piegów to:

• Ekspozycja na promieniowanie słoneczne.
• Stany zapalne skóry w przebiegu atopowego zapalenia skóry i innych dermatoz.
• Urazy skóry.
• Zaburzenia endokrynologiczne (nadczynność i niedoczynność tarczycy, choroba Hashimoto).
• Wahania hormonalne (ciąża, stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej)
• Niewydolność wątroby i nerek.
• Choroby nowotworowe.
• Stosowanie leków fotouczulających (barbiturany, salicylany, sulfonamidy).
• Stosowanie olejków eterycznych.

Powstawanie piegów uwarunkowane jest genetycznie, co oznacza, że możemy je dziedziczyć po rodzicach wraz z kolorem oczu, włosów i typem karnacji. Przy czym istotne jest to, że piegi u niemowląt i małych dzieci w ogóle nie występują, ponieważ ich skóra nie wytwarza jeszcze dużej ilości melaniny, pełniącej funkcję ochronną. Z tego powodu ich skóra jest bardzo wrażliwa i wymaga szczególnej ochrony przed promieniowaniem słonecznym. Piegi zazwyczaj pojawiają się sezonowo, w okresach największego nasłonecznienia. Na powstawanie piegów najbardziej narażone są osoby z jasnymi karnacjami: fototypem I oraz fototypem II.

Tabela 1 Fototypy skóry

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: wsse.rzeszow.pl/wp-content/uploads/2017/06/Fototypy-skory-dobor-ochrony-przeciwslonecznej-UVB-UVA.pdf

Drobne plamki na skórze nazywane piegami pojawiają się najczęściej pomiędzy 3. a 20. rokiem życia. U osób dorosłych mogą one całkowicie zaniknąć lub znacznie stracić na intensywności wraz z upływem lat. Niekiedy piegi mylone są plamami wątrobowymi (starczymi), które właściwe są dla osób w podeszłym wieku. Charakteryzują się one jasnobrązową lub ciemnobrązową barwą, nieregularnym kształtem i występowaniem na odkrytych partiach skóry (twarzy, dłoniach, przedramionach i nogach). W niektórych przypadkach powstawanie piegów może być związane z marskością wątroby (np. na skutek nadużywania alkoholu).

Opinie na temat piegów są podzielone – jedni uważają je za defekt kosmetyczny, a inni wręcz przeciwnie – za atut, czego wyrazem jest moda na sztuczne piegi. Osoby należące do tej pierwszej grupy często szukają odpowiedzi na pytanie, jak pozbyć się piegów. W pierwszej kolejności warto sięgnąć po domowe sposoby na piegi, ponieważ są one najmniej inwazyjne, a niekiedy mogą przynieść zamierzony skutek. W większości przypadków metody te działają rozjaśniająco, co oznacza, że za ich pomocą nie można całkowicie pozbyć się piegów, a jedynie ograniczyć ich widoczność. Niezastąpionym dermokosmetykiem w walce z piegami w okresie wiosenno-letnim są kremy z wysokim filtrem (>30 SPF), które chronią skórę przed promieniowaniem słonecznym, a jednocześnie nie pobudzają melaniny do wytwarzania komórek pigmentowych.

Tendencja do powstawania piegów właściwa jest dla osób z I lub II fototypem skóry, które charakteryzują się jasną karnacją. Takie osoby powinny unikać ekspozycji na promieniowanie słoneczne i używać kremów z wysokim wskaźnikiem ochrony przeciwsłonecznej (SPF).

Najpopularniejsze domowe sposoby na piegi to:

• Sok z cytryny, z którego można przygotować tonik do twarzy. Wystarczy do szklanki (250 ml) wody destylowanej dodać sok z dwóch średniej wielkości cytryn i odczekać ok. 30 minut. Sok ten wykazuje właściwości rozjaśniające i odżywiające.
• Świeże ogórki, które również wykazują właściwości wybielające. Rekomendowanym rozwiązaniem jest ok. 30-minutowy okład z ogórków na twarz. Przy czym warto podkreślić, że dobrze radzą sobie one nie tylko z rozjaśnianiem piegów, ale również z innych przebarwień skórnych.
• Świeża pietruszka, która podobnie jak sok z cytryny i ogórek ma działanie rozjaśniające. Na jej bazie można przygotować miksturę – należy zmieszać 200 ml gorącej wody, 2 łyżki posiekanej pietruszki i 1 stołową soku z cytryny. Opcjonalnie można dodać również łyżeczkę miodu.
• Maska wybielająca na bazie mąki ziemniaczanej (3 łyżki), soku z cytryny (1 łyżka) i maślanki (1 łyżka).
• Wywar z rumianku, który wykazuje właściwości rozjaśniające. Nie poleca się go jednak osobom ze skórą suchą, wrażliwą i skłonną do podrażnień.

Obecnie w drogeriach i aptekach łatwo dostępne są preparaty na piegi bez recepty. W przeważającej większości zawierają one kwas kojowy, który wykazuje działanie depigmentacyjne, a co za tym idzie – redukuje przebarwienia i wyrównuje koloryt skóry. Oprócz tego stosuje się szereg środków złuszczających, w tym: maść rezorycynową, maść fenolową i maść perhydrolową. Niezwykle skuteczna w walce z różnymi przebarwieniami w tym również z różnego typu przebarwieniami jest arbutyna (inhibitor enzymu tyrozynazy melanosomów), którą można znaleźć w wielu kremach na piegi. Składnik ten hamuje syntezę melaniny, a jednocześnie tworzy na skórze barierę ochronną przed szkodliwym wpływem promieniowania słonecznego.

Zarówno preparaty apteczne, jak i domowe sposoby na przebarwienia mogą znacznie ograniczyć widoczność piegów, ale ich całkowicie nie wyeliminują. Chcąc na stałe usunąć piegi należy sięgnąć po bardziej radykalne metody. Wśród nich można wymienić:

• Terapię depigmentacyjną, która polega na stosowaniu odżywczych masek na bazie kwasu retinowego, a także innych składników o działaniu przeciwstarzeniowym i rozjaśniającym. Zabieg depigmentacji pozwala nie tylko zniwelować obecność piegów, ale również: suchość skóry, głębokie zmarszczki, plamy słoneczne, ostudę i rogowacenie skóry.
• Peeling medyczny, którego podstawowym celem jest intensywne złuszczenie warstw naskórka. W tym celu stosuje się silnie działające kwasy (m.in. kwas TCA, salicynowy, ferulowy, salicynowy, migdałowy, mlekowy i glikolowy). Cykl takich zabiegów może pomóc w pozbyciu się piegów, przebarwień, blizn potrądzikowych i łojotoku.
• Laserowe usuwanie przebarwień, które jest jednym z najskuteczniejszych sposobów usuwania piegów. W tym celu wykorzystuje się świetlne impulsy (IPL) lub wiązki światła o zróżnicowanej długości. Efekty laserowego usuwania przebarwień widoczne są już po kilku seriach zabiegów. Co ważne, pomiędzy poszczególnymi zabiegami nie należy się opalać.
• Krioterapię, która jest jedną z popularnych form zimnolecznictwa. Jest ona skuteczna, ponieważ melanocyty wykazują dużą wrażliwość na zimno i rozpadają się już pod wpływem -10 stopni Celsjusza.

Źródło:

1. Rok J., Otręba M., Buszman E., et.al., Melanina – z melanocytu do keratynocytu, czyli jak przebiega transport melaniny w skórze: annales.sum.edu.pl/archiwum_publikacje/2012_66_9.pdf