Gazometria - wskazania, przygotowanie do badania, normy i interpretacja wyników. Kiedy należy wykonać gazometrię?

Zarówno prężność, jak i poziom dwutlenku węgla i tlenu we krwi, to istotne parametry, które podlegają ocenie w badaniu gazometrycznym. Oprócz tego ocenie podlega równowaga kwasowo-zasadowa. Gazometrię wykonuje się przede wszystkim u osób, u których wystąpiła całkowita lub częściowa utrata świadomości, u pacjentów pozostających w śpiączce oraz u osób cierpiących na cukrzycę i niewydolność krążenia.

Gazometra krwi pozwala określić wydolność oddechową pacjenta. Z tego właśnie względu, stanowi podstawowe badanie, wykonywane u osób z chorobami układu oddechowego. Gazometria jest też pomocna w trakcie tlenoterapii - pozwala określić poziom tlenu. Ma też zastosowanie w określaniu prawidłowych ustawień parametrów pracy respiratora. Poza wymienionymi przypadkami, wskazania do przeprowadzenia badania to:

• Zasadowica.
• Kwasica.
• Niewydolność nerek.
• Sepsa.
• Wstrząs mózgu.
• Urazy szyi.
• Urazy głowy.
• Przebyta operacja kardiologiczna.
• Przebyta operacja mózgu.

Gazometria zazwyczaj jest przeprowadzana na próbce krwi pobranej z tętnicy promieniowej ręki lub z tętnicy udowej. W niektórych przypadkach, pobranie materiału do analizy z tętnicy okazuje się niemożliwe. Wówczas badaniu podlega próbka krwi włośniczkowej, która jest pobierana z płatka ucha albo z palca. Badanie w tej formie jest też przeprowadzane u małych dzieci. Poza tym gazometria krwi włośniczkowej ma zastosowanie w badaniu płodu, gdy dochodzi do niewydolności łożyska.

Do pobrania krwi służą specjalne strzykawki, które, dzięki swojej konstrukcji, chronią próbkę przed kontaktem z powietrzem. Oznaczenie wskaźników musi odbyć się maksymalnie w ciągu 15 minut od momentu pobrania krwi. W większości przypadków pacjent nie musi przygotowywać się do badania. Wyjątek stanowią osoby poddawane tlenoterapii. W ich przypadku konieczne jest, żeby na 20 minut przed gazometrią, poziom tlenu we krwi utrzymywany był na stałym poziomie.

Gazometra określa normy dla poszczególnych parametrów. Należy jednak pamiętać, że w niektórych przypadkach, wyniki odbiegające od nich nie muszą być niepokojące, a mieszczące się w granicach normy nie wskazują prawidłowy stan zdrowia. W każdym przypadku konieczna jest specjalistyczna interpretacja. Wartości prawidłowe to:

• pH - od 7,35 do 7,45.
• Ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi żylnej (pCO2) - od 45 do 47 mmHg.
• Ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi tętniczej (pCO2) - od 32 do 45 mmHg / od 4,27 do 6,00 kPa.
• Całkowita zawartość dwutlenku węgla w osoczu (T CO2) - od 23 do 27 mmol/l dla krwi tętniczej; od 25 do 29 mmol/l dla krwi żylnej.
• Ciśnienie parcjalne tlenu we krwi tętniczej (pO2) - od 80 do 100 mmHg.
• Ciśnienie parcjalne tlenu we krwi żylnej (pO2) - od 25 do 40 mmHg.
• Saturacja (Sat O2) - od 96 do 97 proc. dla krwi tętniczej; od 40 do 70 proc. dla krwi żylnej.
• Aktualne stężenie węglowodorów (HCO3) - od 22 do 26 mmol/l dla krwi tętnicze; od 24 do 28 mmol/l dla krwi żylnej.
• Nadmiar zasad - od -2,3 do +2,3 mEq/l.

Gazometra, jeżeli wykazała nieprawidłowe wyniki, może wskazywać na choroby płuc i nerek. Zbyt niskie pH może sugerować choroby takie jak:

• Kwasica
• Zaburzenia metabolizmu.
• Hiperkalemia.
• Przemęczenie.

Zbyt wysokie pH może wskazywać na zasadowicę, hipokaliemię lub na aktywację glukozy beztlenowej.

Jeżeli badanie wskaże na obniżenie ciśnienia CO2, może to oznaczać zasadowicę oddechową, wewnątrzkomórkowe zaburzenia metaboliczne lub hipokapnię. Podwyższone ciśnienie CO2 jest charakterystyczne dla kwasicy oddechowej, zwiększonego zlepiania płytek krwi i dla zwężenia naczyń krwionośnych.

Gazometra jest badaniem, które może być przeprowadzone bez względu na wiek pacjenta. Wykonywana jest nawet gazometra u noworodka. Należy jednak wiedzieć, że pobranie krwi tętniczej jest bolesne, bardziej niż w przypadku wkłucia w żyłę.

Długotrwały stres – dlaczego jest groźny dla zdrowia?