Czym jest demencja starcza i jak rozpoznać jej objawy? Na czym polega leczenie otępienia i ile trwa ostatnie stadium tej choroby?

Demencja starcza (starcze otępienie) jest zespołem objawów wywołanych przez chorobę mózgu, co zostało zdefiniowane przez WHO w 1992 roku. Są to zaburzenia intelektualne związane z uszkodzeniami neuronów, skutkujące nasilającą się z czasem niezdolnością do samodzielnego funkcjonowania.

Według szacunków różne postaci otępienia dotykają ok. pół miliona Polaków, z czego połowa cierpi na chorobę Alzheimera.

Zmiany neurodegeneracyjne w mózgu rozwijają się już po 40. roku życia, a ryzyko rozwoju związanych z nimi chorób wzrasta po pięćdziesiątce. Chociaż występują u co setnej osoby w wieku 60-65 lat, już po 85. r.ż. problem dotyczy nawet 35 proc. osób.

Różne formy demencji występują w grupie chorób takich jak:

• choroba Alzheimera,
• otępienie czołowo-skroniowe,
• otępienie z ciałami Lewy’ego,
• otępienie naczyniopochodne,
• niektóre postaci choroby Parkinsona.

Otępienie może mieć też podłoże genetyczne i być dziedziczne. To również możliwy skutek przebytego urazu, guza mózgu lub infekcji. Objawy otępienia i rozwój chorób neurologicznych może być też ciężki COVID-19.

W grupie podwyższonego ryzyka rozwoju demencji są ponadto osoby nadużywające alkoholu, a także narażone na długotrwały stres, w tym również stres oksydacyjny.

Objawy demencji starczej w początkowym stadium rozwoju choroby nie zawsze są łatwe do rozpoznanie, ponieważ można je interpretować również jako następstwa naturalnego procesu starzenia się organizmu. Im wcześniej jednak demencja zostanie rozpoznana, tym szybciej można wdrożyć leczenie, które spowalnia rozwój choroby i łagodzi towarzyszące jej objawy.

Objawy demencji starczej to m.in.:

• problemy z zapamiętywanie i nieprawidłowe przyswajanie informacji,
• zaburzenia funkcji wzrokowych,
• problemy z poprawnym rozwiązywaniem problemów,
• zaburzenia osobowości i zachowania,
• trudności w wysławianiu się,
• apatia i zmienność nastroju,
• epizody agresji,
• lęki i drażliwość.

Objawy demencji starczej zależą w znacznym stopniu od stadium rozwoju otępienia, a czas przeżycia pacjenta zależy od podjęcia leczenia. Od momentu rozwoju łagodnych zaburzeń do późnego stadium choroby mija zwykle 7-9 lat, natomiast odpowiednia farmakoterapia pozwala spowolnić rozwój choroby o 6-12 miesięcy.

Jak rozwija się demencja?

• W stadium o łagodnym nasileniu występują najczęściej tylko trudności w zapamiętywaniu i niewielkie zmiany w zachowaniu. Ten etap bez leczenia może trwać od 2 do 4 lat.
• W fazie umiarkowanej objawy narastają, a dodatkowo pojawiają się problemy z rozumieniem słów i mową. Trwa zwykle do 8 lat.
• W stadium choroby o znacznie nasilonych objawach chory nie pamięta już swoich bliskich, jest apatyczny, nie potrafi zrozumieć drugiego człowieka i samodzielnie wypowiedzieć sensownych słów. Jest też całkowicie uzależniony od opiekunów w podstawowych kwestiach dnia codziennego. W fazie terminalnej schorzenia pacjent jest skazany na leżenie w łóżku. To ostatni, bardzo zaawansowane stadium choroby trwa zwykle od 1 do 3 lat.

Objawy demencji u seniorów powinny stanowić wystarczający powód, aby podjąć nie tylko odpowiednie leczenie, ale też zapewnić im właściwą opiekę. Warto jednak mieć świadomość tego, że demencja jest chorobą nieuleczalną, a zmiany w mózgu są nieodwracalne. Leczenie polega zatem na łagodzeniu objawów, aby zmniejszyć dyskomfort pacjenta i pozwolić mu możliwie jak najlepiej funkcjonować.

U pacjentów z demencją stosuje się leki, których celem jest zwiększenie poziomu acetylocholiny. Jest to neuroprzekaźnik, który wspomaga procesy pamięciowe. Różne postaci otępienia wymagają też zażywania innych leków.

Równie ważne podczas terapii jest ćwiczenie mózgu. Należy zachęcać chorego na demencję do rozwiązywania rebusów, krzyżówek i zagadek. Bardzo dobrze na pracę mózgu wpływa również gra w szachy i warcaby.

W przypadku demencji nie można zapominać o tym, że dla osoby chorej niezwykle ważna jest obecność bliskich, ponieważ to właśnie ich rozpoznaje najdłużej i darzy zaufaniem. W pewnym momencie pacjent będzie potrzebował też stałej opieki. W takich sytuacjach rodzina często decyduje się na pomoc wykwalifikowanej osoby.

ZOBACZ: Okolica, w której mieszkamy, wpływa na tempo starzenia się mózgu