Częste choroby migdałków: zapalenie migdałków podniebiennych, przewlekłe zapalenie migdałków, ropień okołomigdałowy i przerost migdałków

Migdałki podniebienne usytuowane są na bocznej ścianie cieśni gardzieli – obszaru, który łączy ze sobą jamę ustną z gardłem. Co ciekawe, stanowią one część układu immunologicznego (odpornościowego) i zbudowane są z tkanki limfatycznej. Ich główną funkcją jest ochrona organizmu przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Z racji tego, że dzieci nie mają w pełni rozwiniętego systemu odpornościowego, to często diagnozuje się u nich różnego choroby górnych dróg oddechowych. Wśród najpowszechniejszych chorób związanych z bólem migdałków można wymienić:

• Anginę – zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła.
• Przewlekłe zapalenie migdałków.
• Ropień okołomigdałowaty.
• Przerost migdałków na skutek częstych infekcji tego organu.

Zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła (angina) to częsta i poważna choroba, wywoływana przez bakterie paciorkowce z grupy A (niekiedy także przez: gronkowce i pneumokoki) Jest ona chorobą zakaźną, przenoszoną drogą kropelkową i bardzo często dotykającą dzieci ze względu na obniżoną odporność. Objawy zapalenia migdałków podniebiennych nie ograniczają się wyłącznie do zmian miejscowych, bowiem zakażenie bakterią sprawia, że trafia ona do krwiobiegu. Wśród charakterystycznych objawów zapalenia migdałków podniebiennych można wymienić:

• Bardzo wysoką temperaturą ciała (zwykle ponad 39 stopni Celsjusza).
• Zrzucanie treści pokarmowej (wymioty), które występują u dzieci poniżej 7. roku życia.
• Ogólne osłabienie organizmu.
• Bóle mięśniowe i kostno-stawowe.
• Bolące migdały.
• Powiększenie migdałków.

Angina, czyli zapalenie migdałków podniebiennych jest chorobą, która występuje nie tylko w jesienno-zimowe dni, ale z powodzeniem jej objawy można zaobserwować latem. Dotyczy to w szczególności osób, które mają obniżoną odporność i bez umiaru jedzą lody i piją zimne napoje gazowane. Zapalenie migdałków podniebiennych charakteryzuje się dość typowym i schematycznym przebiegiem. Zaczyna się od silnego bólu migdałków (gardła). Dopiero w dalszej kolejności pojawiają się inne objawy choroby. Szczególnie groźna i wyniszczająca jest angina u niemowląt – rozpoczyna się ona bardzo wysoką gorączką i daje nawet objawy oponowe (w tym przede wszystkim sztywność karku).

Przewlekłe zapalenie migdałków jest nieodłącznie związane z nawracającymi anginami o podłożu bakteryjnym. Charakterystyczne objawy tej choroby to:

• Częste i stale nawracające bóle gardła.
• Halitoza – nieprzyjemny zapach z ust.
• Trudności w połykaniu.
• Podwyższona temperatura ciała.
• Poczucie ogólnego osłabienia organizmu.

W trakcie przebiegu przewlekłego zapalenia migdałków można zaobserwować liczne zmiany miejscowe. Powiększone migdałki, spuchnięte migdałki i bolące migdałki to typowe symptomy tej choroby. Oprócz tego w obrębie migdałków może tworzyć się trudna do pozbycia wydzielina ropna.

Ropień okołomigdałowy to jedno z częstszych powikłań anginy, wywoływanej przez paciorkowce. Pierwszym symptomem tej dolegliwości jest intensywny ból gardła, któremu bardzo często towarzyszy owrzodzenie. Ropień ten zwykle zlokalizowany jest pomiędzy torebką migdała a ścianą boczną gardła, co powoduje, że można go bez problemu usunąć. Charakterystyczne objawy ropnia okołomigdałowego to:

• Intensywny ból gardła (zwykle jednostronny).
• Zaczerwienienie gardła.
• Opuchlizna gardła i języczka.
• Intensywny ból głowy.
• Trudności w połykaniu.
• Powiększenie węzłów chłonnych.
• Halitoza – nieprzyjemny zapach z ust.
• Powiększenie węzłów chłonnych.
• Złe samopoczucie i ogólne osłabienie organizmu.

Przerośnięte migdałki podniebienne nie stanowią niezależnej jednostki chorobowej. Są one jedną z konsekwencji częstych infekcji górnych dróg oddechowych i zapaleń migdałków (anginy). Inną przyczyną przerośniętych migdałków mogą być alergeny pokarmowe. Niekiedy schorzenie to może wskazywać na poważniejsze choroby, w tym m.in. kiłę, gruźlicę, chłoniaka, a także nowotwór migdałków. Wśród charakterystycznych objawów przerośniętych migdałków podniebiennych można wymienić:

• Trudności w połykaniu.
• Nieustanną chrypkę.
• Niewyraźną mową.

Przerośniętych migdałków podniebiennych nie można bagatelizować, ponieważ w dłuższej perspektywie mogą one prowadzić do trudności w oddychaniu, a nawet bezdechu sennego. Przy podejrzeniu przerośniętych migdałów należy udać się do laryngologa, który dobierze odpowiednio ukierunkowane leczenie.

Wycięcie migdałów jest polecanym zabiegiem w przypadku nawracających i uciążliwych stanów zapalnych tego organu. Dolegliwości związane z dysfunkcją migdałów bardzo często dotykają dzieci, ponieważ nie mają one w pełni rozwiniętego systemu odpornościowego. Ponadto zdarza się tak, że zapalenia migdałów ciągną się od wieku dziecięcego, przez nastoletni aż do dorosłego. W takiej sytuacji dobrą opcją jest wycięcie migdałków. Wyróżnia się:

• Adenotomię – przycięcie migdałków gardłowych, które polega na usunięciu jedynie przyrośniętych części migdałków.
• Tonsillotomię – przycięcie migdałków podniebiennych.
• Tonsillektomię – całkowite wytłuszczenie migdałków.

Podstawowe wskazania do usunięcia migdałków to:

• Przerost migdałków podniebiennych powodujących bezdechy w trakcie snu.
• Krwotoczne zapalenia migdałków podniebiennych o nawrotowym przebiegu.
• Nowotwór złośliwy migdałków.
• Ropień okołomigdałowy.
• Nawracające zapalenia migdałków (5–7 w ciągu roku).
• Przewlekłe zapalenie migdałków, trwające powyżej 5 miesięcy.
• Zapalenie węzłów chłonnych szyi.
• Problemy z przełykaniem z powodu przerostu migdałków.
• Powikłania z powodu zapalenia migdałków.

Sprawdź, jakie są inne wskazania do usunięcia migdałków:

Źródła:

1. Mrówka-Kata K., Namysłowski G., Mazur-Zielińska H., et.al., Wskazania do usunięcia migdałków podniebiennych. Forum Medycyny Rodzinnej. 2009; 3: 124-128.
2. Michalak J. Przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych. Przewodnik Lekarza. 2006; 8: 28-29.