Spis treści
Anielskie ziele koi nerwy i wspomaga trawienie
Arcydzięgiel litwor (łac. Angelica archangelica, Archangelica officinalis), arcydzięgiel lekarski, dzięgiel litwor lub anielskie ziele jest to roślina z rodziny selerowatych. Tej samej, do której należy mylony z nim ze względu na podobną nazwę i wygląd oraz właściwości dzięgiel chiński (łac. Angelica sinensis). Arcydzięgiel litwor dziko rośnie na górzystych i wilgotnych terenach Europy i Azji. W Polsce można go spotkać w górach, w dolinach rzek, a czasami również w pasach nadmorskich.
Arcydzięgiel dorasta do 2,5 m wysokości. Ma on charakterystyczny zapach i drobne zielonkawo-żółte lub zielonkawo-białe kwiaty zebrane w okazałe baldachy. Od 2014 roku arcydzięgiel litwor w Polsce jest pod częściową ochroną. Kwitnie od końca maja do lipca, nasiona zbiera się w październiku. Surowcem zielarskim jest głównie korzeń arcydzięgla, a także owoce, kwiaty i całe ziele.
Korzeń arcydzięgla zawiera olejek eteryczny (m.in. d-alfa-felandren, alfa-pinen, limonen, beta-kariofilen, linalol, borneol), makrocykliczne laktony (tridekanolidy, pentadekanolidy, heptadekanolidy), kumaryny (m.in. ostol, angelicyna, umbeliferon, archangelicyna, ksantotoksol, ksantotoksyna), żywice, skrobia, cukry, flawony, beta-sitosterol, kwasy organiczne (akonitowy, walerianowy, jabłkowy, angelikowy, cytrynowy, kawowy, szczawiowy, bursztynowy, chlorogenowy, laurowy, linolenowy), witaminę C, witaminy z grupy B.
Na co pomaga arcydzięgiel?
Arcydzięgiel lekarski stosowany jest przede wszystkim jako środek wspomagający trawienie. Wzmaga wydzielanie soków trawiennych i żółci. Łagodzi ból brzucha, skurcze jelit i żołądka. Badania udowadniają, że olejek eteryczny z arcydzięgla zabija szkodliwe bakterie, wirusy i grzyby. Wykazuje działanie przeciwwirusowe przeciwko wirusowi opryszczki pospolitej i wirusowi Coxsackie, która powoduje choroby układu trawiennego.
Anielskie ziele wspiera także układ nerwowy, działa uspokajająco, łagodzi lęk i depresję, pomaga się wyciszyć i odprężyć. W badaniach na zwierzętach stwierdzono również, że arcydzięgiel zabija komórki nowotworowe w probówkach oraz hamuje wzrost nowotworu u myszy. Potrzebne są jednak dalsze badania, ponieważ nie wiadomo czy roślina działa przeciwnowotworowo także u ludzi.
Arcydzięgiel litwor wykazuje więc działanie:
- rozkurczowe,
- uspokajające,
- przeciwlękowe,
- antydepresyjne,
- odkażające,
- antybakteryjne,
- grzybobójcze,
- przeciwroztoczowe,
- moczopędne,
- wykrztuśne.
Anielskie ziele zmniejsza objawy wyczerpania nerwowego, pobudza także krążenie krwi obwodowej i w obrębie układu pokarmowego, dzięki czemu przyśpiesza wchłanianie składników pokarmowych. Ułatwia oddychanie, zwiększa częstość wentylacji płuc, a także działa wykrztuśnie.
Jak stosować arcydzięgiel litwor?
Ziele arcydzięgla jest jadalne i używa się go do produkcji ginu i innych mocnych alkoholi. Wysuszony korzeń można dodawać do sosów, sałatek i potraw z ryb. Liście natomiast można kandyzować, aby wykorzystać je jako dodatek lub dekorację.
Na rynku zioło dostępne jest w postaci suplementu diety w kapsułkach lub tabletkach, wyciągów wodnych, nalewek, nasion, a także ciętego lub mielonego korzenia arcydzięgla. Samodzielnie również można przygotować nalewkę z arcydzięgla zwaną litworówka. Ze względu na małą ilość badań nie zostało ustalone dawkowanie tych preparatów. Jednak większość producentów suplementów zaleca zażywać 500–2000 mg sproszkowanego korzenia arcydzięgla lub ekstraktu z korzenia arcydzięgla na porcję.
Przeciwwskazania do stosowania arcydzięgla
Arcydzięgiel lekarski zawiera furanokumaryny, związkami zawarte również w grejpfrutach. Z tego powodu stosowanie rośliny może powodować interakcje z wieloma lekami takimi jak leki na cholesterol, rozrzedzające krew i przeciwpadaczkowe. Zioło może też zwiększać ciśnienie krwi i powodować problemy z sercem. Pamiętaj, aby nie stosować samodzielnego leczenia dolegliwości suplementem na bazie arcydzięgla i przed zastosowaniem poradzić się lekarza.
Arcydzięgiel ma właściwości fotouczulające, dlatego podczas jego stosowania należy unikać ekspozycji na słońce i zabezpieczać skórę kremami z filtrem UV.
Ze względu na brak dowodów dotyczących bezpieczeństwa stosowania preparatów z arcydzięgla u kobiet w ciąży nie zaleca się stosowania go kobietom ciężarnym, planującym zajście w ciążę lub karmiącym piersią.
