Zdrowie psychiczne Polaków pod lupą Ministerstwa Zdrowia. Nowy projekt przewiduje wiele zmian. Będzie lepiej?

Resort zdrowia pracuje nad projektem nowelizacji rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień. Przewiduje on m.in. możliwość zaangażowania specjalisty psychoterapii uzależnień w terapię dzieci w kryzysie psychicznym.

Większość zmian, jakie są przewidziane w projekcie, dotyczy opieki psychiatrycznej dzieci i młodzieży. Jest ona zorganizowana na trzech poziomach referencyjnych:

1. w środowisku pacjenta (zespoły i ośrodki opieki) – I,
2. w Centrach Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży – II,
3. w ośrodkach wysokospecjalistycznych – III.

Projekt wprowadza możliwość fakultatywnego zaangażowania specjalisty psychoterapii uzależnień na wszystkich poziomach referencyjnych. Jak wyjaśniono, wynika to z rozpowszechnienia uzależnień wśród małoletnich.

To jednak nie wszystkie zmiany. Na I poziomie referencyjnym terapeutą środowiskowym od 1 czerwca 2025 r. będą mogły być następujące osoby:

• osoba z certyfikatem potwierdzającym kwalifikacje „Prowadzenie terapii środowiskowej dzieci i młodzieży”,
• absolwent lub osoba w trakcie studiów podyplomowych z terapii środowiskowej,
• osoba z tytułem magistra nauk społecznych, nauk o zdrowiu, nauk medycznych z co najmniej rokiem udokumentowanego doświadczenia w pracy z dziećmi i młodzieżą.

Terapeuta środowiskowy będzie mógł pełnić rolę drugiego terapeuty w trakcie sesji psychoterapii rodzinnej oraz sesji psychoterapii grupowej. Dodano także możliwość realizacji sesji wsparcia psychospołecznego przez terapeutę środowiskowego.

Projekt ministra zdrowia zakłada też wprowadzenie dwóch dodatkowych świadczeń:

• sesji treningowej grupowej,
• sesji psychoterapii wielorodzinnej.

Proponowane jest też wydzielenie sesji wsparcia psychospołecznego w formie konsultacji interwencyjnej. W projekcie dodano warunek posiadania przez świadczeniodawcę testów psychologicznych i kwestionariuszy do diagnozy zaburzeń i problemów psychicznych.

Superwizje dla prowadzących sesje psychoterapii ma zastąpić superwizja zespołowa, a zasady dotyczące czasu superwizji mają być bardziej elastyczne.

W odniesieniu do II poziomu referencyjnego projekt wprowadza nowe świadczenia: poradę psychologiczną diagnostyczną, poradę psychologiczną kontrolną, które będą realizowane przez specjalistę w dziedzinie psychologii klinicznej. Projekt uelastycznia zasady dotyczące prowadzenia konsylium oraz sesji koordynacji. Z kolei w ramach świadczeń opieki zdrowotnej realizowanych przez psychologa klinicznego, zatrudnionego na II poziomie referencyjnym, wprowadzono superwizję procesu diagnostycznego. Zaproponowano też zniesienie ograniczeń dotyczących listy rozpoznań pacjentów mogących korzystać na II poziomie referencyjnym ze świadczeń sesji psychoterapii.

Projekt resortu zdrowia zakłada, że w przypadku osób poniżej 5. roku życia obowiązkowe będzie uwzględnianie w sprawozdaniach do NFZ diagnozy zgodnie z klasyfikacją diagnostyczną zaburzeń psychicznych i rozwojowych w okresie niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa (DC-05).

Do porady kompleksowo-konsultacyjnej dla osób z autyzmem dziecięcym dodano możliwość wykonania badania logopedycznego lub pedagogicznego. Projekt przewiduje także, że uprawnionym do realizacji tego świadczenia w (w przypadku osoby powyżej 18. roku życia) będzie także lekarz specjalista w dziedzinie neurologii.

Według projektu porada lekarska kontrolna będzie mogła być realizowana w formach 15-minutowych. Dodany został opis wstępnej porady diagnostycznej, a także opisane zostały rodzaje pobytów: diagnostyczny i terapeutyczny, które są realizowane w ramach świadczenia dziennego psychiatrycznego rehabilitacyjnego dla dzieci i młodzieży.

Co ważne, określone zostało, jakiego rodzaju oddziaływania terapeutyczne muszą być realizowane i ile minut poszczególnych oddziaływań świadczeniodawca ma zaoferować świadczeniobiorcy. Uzupełnione zostały też warunki realizacji poszczególnych świadczeń:

• porada psychologiczna diagnostyczna,
• sesja psychoterapii indywidualnej,
• sesja psychoterapii grupowej.

Zmiany w odniesieniu do III poziomu referencyjnego umożliwią pełnienie dyżurów medycznych przez lekarza w trakcie specjalizacji z psychiatrii.

Zgodnie z projektem ministra zdrowia pracę w placówkach leczenia uzależnień będą mogły podjąć osoby od rozpoczęcia specjalizacji w dziedzinie psychoterapii. Ma się to przyczynić do redukcji wakatów w placówkach leczenia uzależnień. Taka zmiana umożliwiłaby także ubieganie się o dofinansowanie szkolenia specjalizacyjnego przez Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom. Jak zaznacza resort zdrowia, praca przez cały okres specjalizacji odbywałaby się pod nadzorem specjalisty psychoterapii uzależnień, a jej zakres byłby dostosowany do rozwijanych kompetencji.

Projekt wprowadza też do wykazu świadczeń gwarantowanych przezczaszkową stymulację magnetyczną. Metoda ta została zarekomendowana ministrowi zdrowia przez ekspertów zdrowia psychicznego w terapii epizodów depresyjnych i zaburzeń nawracających i uzyskała rekomendację Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT).

Rozporządzanie ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Wyjątkiem są zasady dotyczące kwalifikacji personelu realizującego świadczenie terapii środowiskowej.