Wieczna młodość. A gdybyśmy mogli odmłodzić komórki? Niezwykłe odkrycie badaczy w walce ze starzeniem

Nieczęsto zdarza się, by odkrycie naukowe godziło ze sobą entuzjazm i ostrożność, zwłaszcza gdy mowa o starzeniu się. A jednak to, co dociera z laboratoriów Texas A&M University, wydaje się na tyle rewolucyjne, że wszyscy powinni się mieć na baczności: naukowcy znaleźli sposób, by doładować komórki, wzmocnić ich witalność i oddać je do dyspozycji tkanek w potrzebie. Wszystko to za sprawą maleńkich „nanokwiatów”, cząstek niewidocznych gołym okiem, które działają jak miniaturowe elektrownie.

Pomysł u podstaw jest prosty w teorii, a szalony w praktyce: skoro starzenie bierze się także z postępującego spadku sprawności mitochondriów – komórkowych generatorów energii, to dlaczego nie produkować nowych i nie przenosić ich tam, gdzie są potrzebne? Zespół z Teksasu, wykorzystując „wzmocnione” komórki macierzyste, zdaje się mieć na to odpowiedź.

Mitrochondria są wszechobecne i ciche: pracują w cytoplazmie naszych komórek, by produkować energię, bronić nas przed czynnikami zewnętrznymi, syntetyzować kluczowe cząsteczki. Z wiekiem jednak ich liczba i efektywność spadają. I właśnie tu wkraczają nanokwiaty, mikroskopijne cząstki z nieorganicznego związku, jakim jest disiarczek molibdenu.

Nazwa może brzmieć skomplikowanie, ale sama idea jest dużo bardziej przystępna: gdy tylko dostaną się do komórek macierzystych, nanokwiaty uruchamiają naturalną reakcję, która podwaja produkcję mitochondriów. Komórki macierzyste stają się w ten sposób małymi biologicznymi fabrykami, gromadzącymi świeżą energię, gotową do przekazania dalej.

Ten proces „donacji” mitochondriów nie jest niczym nowym: komórki robią to już w naturze, ale wolno i mało wydajnie. Tutaj jednak dzieje się coś bezprecedensowego. Komórki macierzyste, usprawnione przez nanokwiaty, potrafią przekazywać mitochondria dwa, trzy, a nawet cztery razy szybciej do komórek w trudnej sytuacji. Te, które otrzymują taki „ładunek”, odzyskują energię, lepiej znoszą stres i zaczynają zachowywać się jak ich młodsze wersje.

Jeden z badaczy ujął to tak: to jak wymienić zużytą baterię w urządzeniu elektronicznym na nową, bez konieczności kupowania całego nowego sprzętu.

W przypadku potwierdzenia skuteczności i bezpieczeństwa tej metody w dalszych badaniach, możliwe spektrum jej zastosowań znacząco by się poszerzyło. Komórki nerwowe mogłyby na przykład odzyskać zdolności komunikacyjne, dziś upośledzone przez choroby takie jak Alzheimer.

Komórki mięśniowe mogłyby skompensować deficyty energetyczne leżące u podstaw dystrofii. Komórki wątroby czy trzustki mogłyby szybciej przetwarzać substancje takie jak glukoza, otwierając drogę do nowych terapii cukrzycy.

Jest jeszcze rozdział najciekawszy i najdelikatniejszy zarazem: starzenie się. Nie mówimy o nieśmiertelności ani cudownych eliksirach, lecz o – jak się wydaje, jeśli wyniki się potwierdzą – realnej możliwości spowolnienia tych procesów degeneracyjnych, które dziś uważamy za nieuchronne: utraty energii, niereagujących komórek, spowalniających tkanek.

Na razie jednak jesteśmy dopiero na początku drogi. Testy ruszą w najbliższych miesiącach, a badania kliniczne – jeśli wyniki się utrzymają – potrwają całe lata. Środowisko naukowe zachowuje ostrożność: każda innowacja, która tak głęboko ingeruje w mechanizmy komórkowe, musi okazać się bezpieczna, stabilna i w pełni kontrolowalna.

A jednak potencjał jest ogromny. Rzadko bowiem pojawia się tak precyzyjnie ukierunkowana strategia anti-aging, oparta na klarownej logice biologicznej: nie na próbie zatrzymania czasu, lecz na przywracaniu energii komórkom, które ją utraciły.

Źródło: Texas A&M University