To nasila objawy astmy. Unikaj wyzwalaczy napadów duszności. Te rady pomogą ci też łatwiej oddychać na co dzień

U osób z astmą oskrzelową występuje przewlekły stan zapalny dróg oddechowych. W efekcie stają się one wrażliwe na czynniki, które nie wywołują problemów u innych osób.

Bodźce powodujące podrażnienie oskrzeli i wywołujące napad astmy nazywane są wyzwalaczami. Należą do nich przede wszystkim:

• alergeny,
• zanieczyszczenia powietrza,
• inne wziewne czynniki drażniące,
• choroby układu oddechowego, w tym infekcje,
• wysiłek fizyczny,
• temperatura powietrza i inne warunki pogodowe,
• niektóre leki,
• silne emocje.

Liczba alergenów mogących powodować objawy astmy, jak i ich nasilenie, to kwestia indywidualna. Nie zawsze pojawiają się też od razu, przez co może być trudno wychwycić prawdziwe przyczyny dolegliwości takich, jak kaszel, świszczący oddech, ucisk w klatce piersiowej i duszności.

Dobrze jednak prowadzić dziennik, który pomoże rozpoznać wyzwalacze astmy. Poniżej wyjaśniamy, na co zwrócić uwagę.

Czytaj też: Jak zmniejszyć objawy astmy za pomocą diety?

Astma może mieć podłoże alergiczne. Napad objawów występuje pod wpływem konkretnych alergenów wywołujących reakcję alergiczną, m.in. pyłków roślin. To zasadnicza różnica między astmą alergiczną (inaczej atopową) i astmą oskrzelową, gdzie podrażnienie mogą powodować różne czynników.

Źródła alergenów, które najczęściej wywołują napady astmy, to zwłaszcza:

• roztocza kurzu domowego,
• pyłki roślin,
• zarodniki grzybów i pleśni (m.in. z rodzajów Cladosporium, Alternaria, Penicillium, Aspergillus),
• naskórek zwierząt domowych,
• szkodniki takie, jak karaluchy czy gryzonie.

W przypadku astmy alergicznej należy ograniczyć kontakt z nimi, co może wymagać znacznych zmian w otoczeniu i codziennych nawykach.

Osoby z astmą powinny szczególnie unikać pewnych wyzwalaczy objawów, które znane są ze swojego niekorzystnego działania w tej chorobie.

Astmatycy powinni unikać przebywania w pomieszczeniach (oraz wychodzenia z domu i wietrzenia go w przypadku smogu), gdzie narażają się na następujące czynniki:

• dym papierosowy i tytoniowy,
• opary z urządzeń bezdymnych, zwłaszcza z nikotyną i aromatami,
• dym z kadzidełek,
• dym z kominka, ogniska, grilla,
• odświeżacze powietrza,
• perfumy i silnie perfumowane produkty,
• środki czystości,
• produkty przemysłowe o silnym chemicznym zapachu, takie jak farby, rozpuszczalniki, benzyna,
• kurz w powietrzu,
• smog.

Wdychanie powietrza zadymionego, zakurzonego czy z dużym stężeniem innych cząstek powoduje drażnienie błon śluzowych w dolnym układzie oddechowym i zaciskanie się oskrzeli, co utrudnia oddychanie i powoduje charakterystyczne objawy astmy.

Są także czynniki związane z wysiłkiem i emocjami, które prowadzą do zmian w sposobie oddychania i mogą wzmagać objawy astmy. Pogorszenie może spowodować aktywność fizyczna przy niskiej temperatury powietrza (a także zimny wiatr i nagłe zmiany pogody), przeżywanie złości, lęku czy podniecenia, a także wyrażanie ich poprzez śmiech, płacz czy krzyk.

Astma nasila się zwykle w przypadku chorób oddechowych, jak i farmakoterapii określonymi medykamentami.

Do zaostrzenia się przebiegu astmy oskrzelowej mogą doprowadzić następujące problemy medyczne:

• nadwrażliwość na siarczyny w żywności i napojach,
• obturacyjny bezdech senny,
• przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP),
• alergia i anafilaksja pokarmowa,
• alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna (ABPA),
• choroba refluksowa przełyku (GERD)
• otyłość,
• ciąża,
• zmiany hormonalne podczas cyklu miesiączkowego lub menopauzy,
• zapalenie zatok,
• polipy nosa i zatok,
• infekcje dróg oddechowych, m.in. przeziębienie, grypa, COVID-19 czy zapalenie płuc,
• inne choroby przebiegające z bólem gardła i katarem.

Astma często nasila się pod wpływem niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) takich, jak aspiryna – stąd określenie astma aspirynowa. To nie jest jednak zwykły podtyp astmy. Alternatywna nazwa – AERD oznacza chorobę układu oddechowego nasilaną przez aspirynę (ang. aspirin-exacerbated respiratory disease).

Przyjęcie NLPZ wywołuje wtedy gwałtowną reakcję z zagrażającymi życiu objawami – to napad duszności, który zwykle zaczyna się po 30-45 min od przyjęcia doustnego leku i może doprowadzić do śmierci nawet w przypadku przyjęcia jednej tabletki leku.

Napad astmy aspirynowej wywołuje też objawy typowe dla astmy, takie jak zatkanie nosa katar, czerwona twarz, a także obrzęk, świąd, przekrwienie i łzawienie oczu, możliwe są też bóle brzucha.

Leki, które mogą wywołać taką reakcję u osób z AERD, to:

• kwas acetylosalicylowy (aspiryna) i jego pochodne oraz źródła naturalne, jak np. kora wierzby,
• inne niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen i naproksen,
• beta-blokery – leki na choroby serca, nadciśnienie i migreny mogą pogarszać kontrolę astmy (m.in. nadolol, labetalol i labetalol hydrochloride, pindolol, propranolol hydrochloride).

Są też leki, które mogą mogą powodować kaszel mylony z objawami astmy. To inhibitory ACE, które stosuje się u chorych na nadciśnienie i na serce.