SOR – czym jest triaż? Sprawdź, na czym polega segregacja medyczna pacjentów na szpitalnym oddziale ratunkowym

Szpitalny odział ratunkowy (SOR) to miejsce udzielania pomocy w sytuacji nagłego zagrożenia zdrowia lub życia.

W Polsce działa obecnie 240 szpitalnych oddziałów ratunkowych – czytamy na stronie Ministerstwa Zdrowia.

Liczba pacjentów przyjeżdżających na szpitalny odział ratunkowy co roku zwiększa się. Aby skorzystać z SOR, nie jest potrzebne skierowanie od lekarza. Działania tam podejmowane mają na celu wstępną ocenę zdrowia pacjenta oraz stabilizację funkcji życiowych, czyli oddechu i krążenia.

Triaż, inaczej nazywany segregacją medyczną jest podziałem pacjentów na grupy, pod względem aktualnego stanu zdrowia. Potencjalnie każdy pacjent, który zgłasza się na SOR jest traktowany jak osoba w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Najważniejszym celem segregacji medycznej jest wyznaczenie, który pacjent potrzebuje pomocy w pierwszej kolejności.

Jak dotąd triaż jest jedyną działającą metodą klasyfikacji pacjentów pod względem stanu zagrożenia zdrowia lub życia.

Ocenę stanu zdrowia chorego ocenia pielęgniarka, ratownik medyczny lub lekarz pełniący dyżur na SOR. Warto dodać, że w przypadku katastrofy lub wypadku z duża ilością rannych, oceniający ma tylko 30 sekund na określenie stanu pacjenta i przypisanie go to konkretnego koloru.

Poniżej przedstawiamy podział na 6 grup, pod względem stopnia pilności udzielenia pomocy:

• kolor czerwony – pacjenci wymagający natychmiastowego kontaktu z lekarzem,
• kolor pomarańczowy – bardzo pilne przypadki wymagające pierwszego kontaktu z lekarzem do 10 minut,
• kolor żółty – pilna pomoc, a pierwszy kontakt z lekarzem powinien odbyć się do 60 minut,
• kolor zielony – pomoc odroczona, pierwszy kontakt z lekarzem do 120 minut,
• kolor niebieski – pomoc wyczekująca, a pierwszy kontakt z lekarzem do 240 minut,
• kolor czarny – pacjenci, których nie da uratować oraz martwi.

Pacjenci wymagający natychmiastowej opieki lekarza, czyli oznaczeni kolorem czerwonym:

• z zatrzymaniem akcji serca,
• z zatrzymaniem oddechu,
• z ciężką niewydolnością oddechową,
• nieprzytomni – po ciężkim urazie,
• z ciężką bradykardią lub tachykardią – niestabilni hemodynamicznie,
• z bólem w klatce piersiowej,
• z ciśnieniem skurczowym poniżej 70 mm Hg,
• we wstrząsie anafilaktycznym.

Pacjenci wymagający bardzo pilnej lub pilnej opieki, czyli oznaczeni kolorem pomarańczowym i żółtym:

• z bólem w klatce piersiowej z dużym ryzykiem wystąpienia ostrego zespołu wieńcowego, ale niewymagający natychmiastowych interwencji ratujących życie,
• z objawami udaru mózgu, ale niewymagający natychmiastowych interwencji ratujących życie,
• pacjenci z wysoką gorączką i dreszczami.

Pacjenci wymagający opieki, ale stabilni, czyli oznaczeni kolorem zielonym:

• pacjenci ze złamaniami kończyny bez przemieszczenia,
• pacjenci gorączkujący, bez dreszczy.

Pacjenci wymagający doraźnej pomocy, czyli oznaczeni kolorem niebieskim:

• wymagający podania niektórych leków, takich jak środki przeciwbólowe lub węgiel aktywny.

Pacjent, który zostanie przywieziony karetką na szpitalny oddział ratunkowy podlega ocenie dopiero po przyjęciu przez lekarza pełniącego dyżur. Jest to związane z obecnie panującym prawem, zawartym we wzorze karty medycznych czynności ratunkowych. Niestety taka sytuacja sprawia, że czas oczekiwania na pomoc może się znacznie wydłużyć.

Z badań wykonanych przez Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ w Krakowie wynika, że właściwą selekcję medyczną dokonuje się najczęściej u pacjentów zgłaszających się samodzielnie na SOR.

Chory, który samodzielnie zgłosi się na szpitalny odział ratunkowy powinien w pierwszej kolejności udać się do rejestracji. Pielęgniarka lub ratownik medyczny pełniący dyżur zakłada „historię choroby”, a następnie kieruje pacjenta na stanowisko segregacji medycznej, gdzie zbierany jest wywiad oraz wykonywane są badania parametrów życiowych.

Badania wykonywane na stanowisku segregacji medycznej to między innymi:

• tętno,
• ciśnienie tętnicze krwi,
• saturacja, czyli nasycenie krwi tlenem,
• temperatura,
• poziom cukru we krwi,
• elektrodiagram (EKG).

Po zrealizowaniu powyższych badań wyniki zapisywane są w karcie segregacji medycznej, a pacjent otrzymuje informację zwrotną o swoim kolorze (priorytecie) i w przypadku braku przeciwskazań wraca do poczekalni.

Średni czas oczekiwania pacjenta na SOR wynosi 2 godziny i 43 minuty! – czytamy w raporcie Biostat

Niepokojące jest to, że co roku zwiększa się liczba zgonów odnotowanych na szpitalnym oddziale ratunkowym. W ciągu 4 lat liczba zgonów na SOR wzrosła aż o 60 proc. W 2015 r. odnotowano 6 tys. takich przypadków, a w 2019 r. już 10 tys. Natomiast w roku 2020 liczba zgonów na szpitalnym oddziale ratunkowym wynosiła aż 15 tys. przypadków. Jest to związane między innymi ze wzrostem śmiertelności na COVID-19.

Zobacz, jak wygląda segregacja medyczna pacjentów