Rozwój dziecka – etapy i kalendarz rozwoju dziecka. Jak przebiega rozwój niemowlaka?

Rozwój dziecka śledzony tydzień po tygodniu zaskakuje wielu rodziców.

Rozwój niemowlaka w pierwszym roku

Pierwszy rok życia dziecka określany jest jako okres niemowlęcy. W tym niezwykle ważnym czasie organizm młodego człowieka bardzo szybko i intensywnie się rozwija. U niemowlęcia rozwijają się sfery fizyczna, psychiczna oraz umysłowa. Na samym początku maluch przesypia większość czasu, ale po upływie kilku miesięcy budzi się jego żywe zainteresowanie otaczającą rzeczywistością oraz światem. Dąży do intensywnego poznawania się i poruszania.

W okresie pierwszych dwunastu miesięcy etapy rozwoju dziecka obejmują wypowiadanie pierwszych sylab, później słów, a także samodzielnego siadania, raczkowania oraz stawiania pierwszych kroków. Jest to także czas pojawiania się pierwszych zębów mlecznych i przyjmowania innego pokarmu, a nie tylko tego od matki. Niemowlę z czasem rozpoznaje również ludzi ze swego otoczenia i zaczyna reagować na swoje imię.

Rozwój niemowlaka – etapy rozwoju dziecka miesiąc po miesiącu

Kalendarz rozwoju dziecka najczęściej obejmuje etapy miesiąc po miesiącu, podające postępy dla danego okresu rozwoju. Tak wygląda rozwój dziecka miesiąc po miesiącu:

• pierwszy miesiąc życia dziecka – w tym czasie skóra niemowlęcia jest cienka i różowa, zaś głowa nieproporcjonalnie duża w stosunku do ciała. W tym okresie dziecko kontaktuje z otoczeniem głównie przez skórę i dotyk. Przybiera na wadze ok. 500 g, a oprócz tego silnie reaguje na bodźce, takie jak dotyk czy połaskotanie,
• drugi miesiąc życia dziecka – po upływie pierwszego miesiąca dziecko przestaje być noworodkiem; ciało malucha nabiera tłuszczu i zmienia się jego płodowe ułożenie. Niemowlę w tym wieku obserwuje twarze otoczenia, reaguje uśmiechem na widok swojej matki. Pod koniec drugiego miesiąca zaczyna wypowiadać pierwsze samogłoski,
• trzeci miesiąc życia dziecka – dziecko wyraźnie reaguje na bodźce dźwiękowe, rozpoznaje swoje ciało, dotyka swojego brzucha, nóżek czy ramion. W tym okresie malec najczęściej wkłada palce do swojej buzi. W tym okresie przybiera na wadze około 700 g.,
• czwarty miesiąc życia dziecka – w czwartym miesiącu dziecko jest już bardzo ruchliwe, podnosi głowę i klatkę piersiową, wyciąga rączki do zabawek. Posiada ustabilizowany system dnia – około trzy drzemki dziennie. Dziecko wypowiada głoski wargowe i głośno się śmieje,
• piąty miesiąc życia dziecka – do głównych narządów poznawania należą usta; maluch gaworzy i wypowiada pierwsze sylaby,
• szósty miesiąc życia dziecka – dziecko samodzielnie obraca się na brzuch czy plecy, z chęcią bawi się swoim ciałem, miewa już pierwsze ząbki, coraz więcej gaworzy. Rozwija się w indywidualny sposób i w tym okresie zaczyna się odróżniać od innych dzieci,
• siódmy miesiąc życia dziecka – dziecko potrafi siadać, pełzać i podciągać się do przodu; umie też trzymać przedmiot w dwóch rękach, bawić się nim. Część siedmiomiesięcznych dzieci reaguje na swoje imię, gryzie oraz żuje,
• ósmy miesiąc życia dziecka – maluch umie obracać się wokół własnej osi, siedzieć samodzielnie; można je uczyć machania i klaskania,
• dziewiąty miesiąc życia dziecka – waga dziecka to około 6-7 kg, niektóre umiejętnie raczkują; maluch może siedzieć przez minutę w pozycji wyprostowanej, świadomie potrafi naśladować sylaby; rozróżnia psy i koty na obrazkach,
• dziesiąty miesiąc życia dziecka – maluch jest sprawny, siedzi w pozycji wyprostowanej, szybko raczkuje, ćwiczy równowagę. Z łatwością i chęcią naśladuje gesty i mimikę osób z otoczenia, chętnie bawi się niewielkimi przedmiotami,
• jedenasty miesiąc życia dziecka – maluch samodzielnie wstaje, sprawnie raczkuje, umie turlać piłkę, sam zjada odpowiednio przygotowane przekąski,
• dwunasty miesiąc życia dziecka – dziecko posiada około 6 zębów mlecznych, stara się samodzielnie chodzić, potrafi wypowiadać pierwsze słowa, umie rozpoznawać domowników i wykonywać część poleceń.

Prawidłowy rozwój dziecka

Należy mieć na uwadze, że prawidłowy rozwój dziecka jest względnym pojęciem. Uzależniony jest bowiem od indywidualnego tempa rozwoju danego maleństwa. Każdy malec rodzi się z inną masą ciała, posiada inny temperament, wzrost czy wykazuje zróżnicowane tempo nabywania danych umiejętności. Ważne jest jednak, by dziecko było dokładnie obserwowane, i by rodzice mogli w ten sposób wychwycić niepokojące sygnały w rozwoju niemowlęcia. Konieczne przy obserwacji rozwoju dziecka jest zapoznanie się z zamieszczonym wyżej kalendarzem rozwoju dziecka, w którym zostały opisane poszczególne jego etapy.

Roczne dziecko powinno potrafić:

• stać pewnie na dwóch nogach,
• mówić pierwsze słowa,
• umieć protestować i odmawiać,
• stawiać pierwsze kroki,
• ubić towarzystwo rówieśników, interesować się nimi,
• rozumieć proste polecenia.

Jeżeli zadbano o wczesne wspomaganie rozwoju dziecka, a pojawiają się któreś z poniższych objawów, to należy zgłosić się do specjalisty. Niepokojące objawy w rozwoju dziecka to:

• brak naśladowania gestów rodziców,
• brak reagowania na własne imię,
• nieumiejętność wymawiania słów typu: tata, mama, baba,
• nieumiejętność stosowania prostych gestów,
• niechęć do zabawy, np. w chowanego czy w łapanego,
• brak reagowania na polecenia, np. Nie wolno,
• brak powtarzania czynności, za które wcześniej dziecko pochwalono.

W przypadku występowania któregoś z tych objawów, najlepiej udać się do specjalisty w celu dokładnego zbadania, czy rozwój dziecka przebiega prawidłowo.

Etapy rozwoju dziecka po okresie niemowlęcym – jak je stymulować?

W drugim roku życia dziecko uczy się stabilnie chodzić oraz biegać, a rodzicom coraz trudniej za nim nadążyć. Dwuletnie dziecko chodzi już wyprostowane, a stawiane przez nie kroki są pewne. W tym czasie rączki malca pewnie utrzymują łyżkę i widelec oraz kredki. Warto pracować nad koordynacją oko-ręka. Dziecko powinno rysować pierwsze "buźki", czyli kółko, w którym osadzone są dwie kropki-oczka. Rozwija się też jego mowa. Aby ćwiczyć aparat mowy, można na przykład bawić się z dzieckiem w puszczanie całusków, któremu towarzyszy głośne cmokanie.

W trzecim roku życia coraz łatwiej porozumieć się z maluchem, więc łatwiej też znaleźć formy wspólnej zabawy. Warto chodzić z dzieckiem na plac zabaw i bujać je na huśtawce, ponieważ rozwija to u niego równowagę. Trzylatek powinien umieć sam myć rączki i stać na jednej nóżce przynajmniej przez sekundę.