Rola probiotyków w łagodzeniu objawów IBS

Probiotyki to żywe mikroorganizmy (wyizolowane z ludzkiego organizmu bakterie, dokładnie opisane i o udowodnionym działaniu), które podawane w odpowiednich ilościach, przynoszą korzyści zdrowotne dla gospodarza, czyli osby je spożywającej. Zwykle są nimi wyizolowane bakterie, ale mogą to być również drożdże. Probiotyki mogą wspierać zdrowie układu pokarmowego i immunologicznego, a także wpływać na inne aspekty zdrowia. Probiotyki mogą stanowić ważny element leczenia IBS, przyczyniając się do łagodzenia objawów i poprawy jakości życia pacjentów. Probiotykami nie są np. kiszonki czy żywność fermentowana.

Probiotyki działają na kilka sposobów:

1. Przywracają równowagę mikroflory jelitowej. Mogą być szczególnie pomocne po antybiotykoterapii, która często niszczy nie tylko patogenne, ale także pożyteczne bakterie.

2. Wzmacniają barierę jelitową - probiotyki mogą przyczyniać się do poprawy integralności bariery jelitowej, co pomaga w zapobieganiu przenikaniu szkodliwych substancji do krwiobiegu.

3. Modulują pracę układu immunologicznego - probiotyki mogą wpływać na aktywność komórek układu odpornościowego, co może wzmacniać odpowiedź immunologiczną organizmu.

4. Produkują aktywne biologicznie metabolity bakteryjne - niektóre probiotyki produkują substancje, takie jak kwas mlekowy, bakteriocyny, które mogą hamować wzrost patogennych bakterii.

Probiotykami mogą być różnorodne gatunki i szczepy bakterii i drożdży. Najczęściej spotykane są szczepy z rodzaju:

• Lactobacillus - może być stosowany wspomagająco w przebiegu biegunek i wspierać zdrowie jelit poprzez ułatwienie trawienia laktozy, zmniejszanie biegunek i utrzymanie równowagi bakteryjnej.

• Bifidobacterium- znajduje się w niektórych produktach mlecznych. Może pomagać w łagodzeniu objawów zespołu jelita drażliwego (IBS) i innych dolegliwości jelitowych.

• Saccharomyces boulardii- jest to drożdżowy probiotyk, który może pomóc w zapobieganiu i leczeniu biegunki związanej np. z antybiotykoterapią.

1. Poprawa trawienia - probiotyki wspomagają trawienie składników odżywczych, a także redukują pojawiające się nadmiernie wzdęcia i gazy.

2. Redukcja biegunki - skracają czas trwania biegunki, zwłaszcza po infekcjach lub antybiotykoterapii.

3. Wsparcie układu odpornościowego - mogą wzmacniać układ immunologiczny, pomagając w walce z infekcjami.

4. Łagodzenie objawów IBS - pomagają w łagodzeniu objawów zespołu jelita drażliwego, takich jak ból brzucha, wzdęcia i zmiany w rytmie wypróżnień.

5. Zapobieganie infekcjom układu moczowego i pochwy - niektóre probiotyki mogą wspomagać zdrowie układu moczowego i pochwy, pomagając w zapobieganiu infekcjom.

Probiotyki mogą odgrywać istotną rolę w leczeniu zespołu jelita drażliwego (IBS) poprzez przywracanie równowagi mikroflory jelitowej, wzmacnianie bariery jelitowej, modulowanie układu immunologicznego oraz produkcję korzystnych substancji. IBS to przewlekłe schorzenie przewodu pokarmowego charakteryzujące się objawami takimi jak ból brzucha, wzdęcia, nadmierne gazy, biegunka i zaparcia. Stosowanie probiotyków jako wsparcie terapeutyczne może przynieść wiele korzyści osobom cierpiącym na IBS.

IBS jest często związany z dysbiozą, czyli zaburzeniem równowagi między pożytecznymi a patogennymi bakteriami w jelitach. Probiotyki mogą pomóc w przywróceniu tej równowagi, co może łagodzić objawy IBS. Probiotyki mogą wzmacniać barierę jelitową, co pomaga zapobiegać przenikaniu szkodliwych substancji do krwiobiegu, co jest związane z występowaniem towarzyszącej IBS tzw. „przesiąkliwości jelitowej”. W normalnych warunkach komórki nabłonka jelitowego tworzą zwartą barierę, która reguluje przepływ substancji pomiędzy wnętrzem jelit a krwiobiegiem. Struktury białkowe zwane połączeniami ścisłymi odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu tej bariery. Gdy te połączenia są uszkodzone lub rozluźnione, substancje, które normalnie nie przedostają się przez barierę jelitową, mogą przenikać do krwiobiegu. Bakterie probiotyczne produkują krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), które mogą wspierać zdrowie jelit i łagodzić objawy IBS. Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe zwiększają także wydzielanie białek przeciwdrobnoustrojowych przez nabłonek przewodu pokarmowego, co dodatkowo wzmacnia utrzymanie równowagi jelitowej. Utrzymanie integralności bariery jelitowej ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego, a SCFA bezpośrednio stabilizują strukturę komórek nabłonka błony śluzowej jelit i zapewniają jej integralność[1]. Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe są naturalnym produktem powstającym w jelicie grubym w procesie fermentacji bakteryjnej. Wysoce tolerowany przez organizm i jednocześnie wspomagający leczenie IBS jest maślan sodu, który pozwala na utrzymanie środowiska beztlenowego w jelicie,  zachowanie odpowiedniego pH i właściwą pracę enterocytów – komórek nabłonkowych jelita.

[1] Skrzydło-Radomańska B., Kwas masłowy – zastosowanie w praktyce klinicznej, Katedra i Klinika Gastroenterologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Lekarz POZ 1/2019, str. 68