Rodzaje narkotyków: podział, nazwy i działanie. Dlaczego narkotyki szkodzą? Sprawdź, co zrobić, gdy twoje dziecko zażywa narkotyki!

Nie sposób wymienić wszystkich narkotyków. Substancji oddziałujących na układ nerwowy człowieka jest bowiem bardzo wiele. Z tego względu prościej jest mówić o grupach substancji. Narkotyki można podzielić na kilka różnych sposobów.

Podział narkotyków na miękkie i twarde

W mediach często spotykamy się z określeniami „miękkie” oraz „twarde” narkotyki. Według tego podziału narkotyki „miękkie” to środki naturalnego pochodzenia, głównie produkty z konopi, a więc marihuana czy haszysz. „Twarde” natomiast to środki syntetyczne, najczęściej w postaci tabletek, kryształu lub proszku.

Taki podział niesie za sobą pewne problemy. Po pierwsze sugeruje, że „miękkie” narkotyki są bezpieczniejsze i łagodniejsze w działaniu. W rzeczywistości jednak używanie konopi może być problematyczne, a w dużych dawkach mogą wykazywać bardzo silne działanie psychoaktywne. Co więcej, jest wiele narkotyków, które ciężko w ten sposób sklasyfikować. Niektóre rośliny oddziałują na organizm człowieka nie słabiej od syntetycznych narkotyków. Kokaina tymczasem jest białym proszkiem, lecz otrzymywanym z liści koki – ma zatem zarówno naturalne, jak i syntetyczne pochodzenie.

Podział według sposobu przyjmowania

Czasami mówi się o narkotykach do palenia, wciągania czy wstrzykiwania. Tego typu podział także nie jest pozbawiony wad. Jest tak, ponieważ wiele substancji można przyjmować na kilka różnych sposobów. Przykładowo, amfetamina kojarzona jest głównie jako narkotyk wciągany nosem. Działa jednak także podana doustnie oraz dożylnie. Trudno zatem przewidzieć praktyki poszczególnych użytkowników narkotyków.

Podział narkotyków według profilu działania

Najlepszym sposobem na przybliżenie tego, jakie są rodzaje narkotyków wydaje się rozróżnienie tego, jak działają na organizm. Pozwala to nie tylko wyobrazić sobie, z czym w zasadzie mamy do czynienia, ale także spróbować zrozumieć, dlaczego dana osoba sięgnęła po narkotyki. Często bowiem wybór substancji jest nieświadomie pokierowany pewnymi brakami, jakie odczuwa zażywający na trzeźwo. Przykładowo, osoba niepewna siebie może zażywać środki dające poczucie siły i wielkich możliwości, a ktoś nerwowy prędzej uzależni się od substancji o działaniu uspokajającym.

Najczęściej wyróżniane w ten sposób rodzaje narkotyków to:

• Depresanty. Są to substancje, które spowalniają działanie układu nerwowego. Przeważnie tłumią negatywne emocje, zapewniają rozluźnienie i senność. W obrębie depresantów wyróżniamy takie podgrupy jak:

  • Pochodne benzodiazepin – są to głównie leki uspokajające na receptę. Najczęściej stosuje się rekreacyjnie preparaty takie jak Xanax, Clonazepam oraz Relanium. Częste ich zażywanie prowadzi do silnego uzależnienia.

  • Opiaty i opioidy– naturalne lub syntetyczne środki oddziałujące na receptory opioidowe. Uważane są za najsilniej uzależniające narkotyki spośród wszystkich grup. Należą do nich między innymi morfina, heroina oraz odpowiedzialny za tysiące zgonów na świecie fentanyl.

    Do depresantów zaliczamy także alkohol. Nie zapominajmy, że alkohol również jest narkotykiem, tylko legalnym.

• Stymulanty. To przeciwieństwo depresantów. Pobudzają układ nerwowy, przez co pracuje on intensywniej. Zwiększają chęć do działania, rozmowność i koncentrację. Niwelują senność i głód. Gdy ich działanie dobiega końca, przeważnie pojawia się tzw. zjazd, czyli pogorszenie samopoczucia, negatywne symptomy psychiczne i uczucie wyczerpania przy równoczesnej bezsenności. Objawy te niweluje następna dawka narkotyku. Z tego względu stymulanty mają duży potencjał uzależniający. Najpopularniejsze stymulanty to kofeina, amfetamina, kokaina czy mefedron.

• Psychodeliki. Są to substancje o kompleksowym działaniu na psychikę człowieka. Powodują myślotok, zwiększenie kreatywności i silne zmiany w sposobie myślenia, a także halucynacje w formie wzorów o bardzo intensywnych kolorach. Przypadki uzależnienia od psychodelików są bardzo rzadkie. Środki te jednak mogą być niebezpieczne, głównie ze względu na ich zdolność do indukowania chorób psychicznych. Osoba pod wpływem psychodelików może mieć bardzo zniekształconą percepcję rzeczywistości i być podatna na wypadki komunikacyjne czy niebezpieczne zachowania. Znane psychodeliki to głównie grzybki halucynogenne i LSD.

• Dysocjanty. Jest to dosyć mało popularna grupa substancji. Ich działanie opiera się na wywoływaniu stanu dysocjacji. Jest to dosyć trudne do opisania wrażenie bycia „odciętym” od swojego ciała i otoczenia, czemu towarzyszą halucynacje, wrażenie unoszenia się nad ziemią i tym podobne fenomeny. Stosowanie dysocjantów wpływa negatywnie na zdrowie psychiczne, wiele z nich uszkadza także tkankę nerwową. Do dysocjantów zaliczymy ketaminę, PCP oraz dekstrometorfan obecny w popularnych tabletkach na kaszel.

Warto zwrócić uwagę, że w żadnej z tych kategorii nie znajdziemy THC, czyli substancji obecnej w przetworach konopi. W pewnym sensie stanowią one bowiem osobną kategorię, która jest połączeniem wszystkich powyższych. Konopie przejawiają bowiem cechy działania każdej grupy substancji, a doznania zależą od predyspozycji użytkownika, odmiany rośliny i wielu innych czynników.

Jeżeli odkryliśmy, że nasze dziecko zażywa narkotyki, musimy zdać sobie sprawę, że stoimy przed problemem wymagającym równie stanowczego, co przemyślanego działania. Kluczowe jest zrozumienie powodu, dla którego dziecko sięgnęło po narkotyk. Wielu rodziców zadowala się wyobrażeniem, że z pewnością wszystko było w porządku, tylko ktoś namówił dziecko na zażycie czegoś. W rzeczywistości jednak ryzykowne zachowania, takie jak branie narkotyków praktycznie zawsze są wynikiem problemów ze zdrowiem psychicznym, braków w sferze emocjonalnej czy poczucia zagubienia.

Chociaż nie jest to miła świadomość, przyczyn narkomanii należy szukać przede wszystkim w domu.

Z tego względu dziecko powinno niezwłocznie skorzystać z fachowej pomocy terapeuty uzależnień. Niewykluczone, że na sesje będzie przychodzić cała rodzina. Często konieczna jest wzmożona kontrola nad dzieckiem, a nawet przeprowadzka, by uniemożliwić dziecku kontakt z grupą, w której zażywa się narkotyki. Warto jednak postarać się stworzyć konstruktywną alternatywę dla narkotyków – spędzać z dzieckiem dużo czasu, pozwalać mu rozwijać pasje i wartościowe relacje międzyludzkie.

Czy można pomóc bliskiej osobie wyjść z nałogu?