Płaskostopie - jak rozpoznać i w jaki sposób można leczyć płaskostopie u dzieci i dorosłych?

Płaskostopie, potocznie nazywane też platfusem, jest zniekształceniem stopy, które polega na obniżeniu jej naturalnego łuku. U zdrowej osoby, stopa powinna się stykać z podłożem jedynie w trzech punktach, którymi są: pięta oraz głowa I i V kości śródstopia. To właśnie pomiędzy tymi punktami rozpostarte są łuki i sklepienia, które stanowią swego rodzaju element amortyzujący wstrząsy. Kiedy jednak w wyniku deformacji łuki stają się liniami prostymi, mówimy wówczas o płaskostopiu.

Schorzenie to może się pojawić w każdym wieku, ale u dzieci do około 4. roku życia płaskostopie występuje fizjologicznie, po czym zanika. Dlatego też, płaskostopie u dzieci może zostać stwierdzone dopiero w sytuacji, gdy nie ustępuje ono po ukończeniu 5. roku życia. W przypadku osób dorosłych natomiast, schorzenie to bywa często objawem rozwijających się zmian zwyrodnieniowo-zniekształcających.

Płaskostopie dzieli się na dwa rodzaje:

• płaskostopie poprzeczne,
• płaskostopie podłużne.

Wynika to z faktu, iż w każdej stopie posiadamy dwa łuki o tych właśnie nazwach.

Jeśli chodzi o płaskostopie poprzeczne to powstaje ono w rezultacie rozejścia się kości śródstopia. Zamiast zatem na I i V głowie kości śródstopia, ciężar spoczywa na kości II i III. Przy płaskostopiu podłużnym dochodzi natomiast do obniżenia lub zaniku sklepienia, w efekcie czego stopa przylega zbyt dużą powierzchnią do podłoża. Co ciekawe, u niektórych osób płaskostopie poprzeczne i podłużne występują jednocześnie.

Płaskostopie podłużne, które jest diagnozowane przede wszystkim u dzieci, to efekt osłabienia mięśni i aparatu torebko-więzadłowego stopy. Wśród przyczyn tego typu przypadłości najczęściej wymienia się:

• Nieprawidłowości w budowie kostnej stopy.
• Dodatkowe kości stępu.
• Skrócenie ścięgna Achillesa.

U większości dzieci obserwuje się samoistną korektę takiego defektu i zanik płaskostopia. Jeśli jednak proces ten nie następuje u dziecka w wieku 5-6 lat, należy skonsultować się z ortopedą.

W przypadku dorosłych zwykle rozwija się płaskostopie poprzeczne. Schorzenie to jest efektem osłabienia aparatu więzadłowego stopy, co może być objawem rozwijającego się procesu zwyrodnieniowego. Co ciekawe, tego typu zmiany częściej występują u kobiet, czego przyczyną częstą są:

• Wahania hormonalne.
• Skłonności genetyczne.
• Noszenie butów na wysokim obcasie.

Specjaliści o sposobach diagnozowania płaskostopia:

Płaskostopie u dzieci leczy się głównie zachowawczo. Celem jest w tym przypadku przede wszystkim wzmocnienie mięśni stóp i łydek. W związku z tym najczęściej zalecane jest:

1. Regularne wykonywanie specjalnych ćwiczeń.
2. Stosowanie dobranych przez specjalistę wkładek ortopedycznych.
3. Korzystanie z odpowiedniego obuwia, zapewniającego stabilność i prawidłowe podparcie dla stopy.

U starszych dzieci, które borykają się z dużymi wadami i uciążliwymi dolegliwościami bólowymi, można rozważyć również przeprowadzenie operacji. Oczywiście tylko w sytuacji, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Zabieg tego typu polega na usztywnieniu kości piętowej i skokowej, tak by znajdowały się one we właściwym ustawieniu.

Płaskostopie jest leczone nieco inaczej u osób dorosłych. W ich przypadku schorzenie to rozwinęło się wraz z wiekiem, co oznacza, że mimo prawidłowej budowy stopy doszło do obniżenia się jej łuku. Bardzo często efektem takich zmian jest rozwój zmian wtórnych (m.in. palucha koślawego, palca młotkowatego, metatarsalgii).

W związku z tym, u dorosłych stosowane jest przede wszystkim leczenie operacyjne, w postaci osteotomii. Zabieg polega na przecięciu I kości śródstopia i zwężeniu wymiaru poprzecznego. Oprócz tego kuracją uzupełniającą u osób dorosłych jest korzystanie ze specjalnych wkładek do obuwia, które są dopasowywane do indywidualnych potrzeb pacjentów. Pomagają one podtrzymywać biernie sklepienie podłużne i poprzeczne stopy, ale nie ma dowodów na to, iż trwale poprawiają ustawienie kości skokowej, dlatego nie stanowią podstawy terapii.