Osteochondroza - przyczyny, objawy i leczenie. Jak walczyć z tą chorobą kości?

Osteochondroza to inaczej martwica chrzęstno-kostna. Polega ona na zaburzeniu kostnienia śródchrzęstnego. Taki stan jest natomiast wynikiem miejscowego niedokrwienia chrząstki szklistej w przynasadach wzrastającej kości. Schorzenie to jest często nazywane osteochondrozą młodzieńczą, właśnie z uwagi na fakt, iż rozwija się ona w kształtującym się układzie kostnym.

U pacjentów, u których występuje osteochondroza, tkanka chrzęstna jest niedokrwiona i niedożywiona, w efekcie czego obumiera. Tkanka chrzęstna nie ulega mineralizacji, ale kostnieniu, a następnie zazwyczaj oddziela się od kości, na którejpowstała, ponieważ nie cechuje się dużą wytrzymałością. Do oddzielenia się tkanki chrzęstnej od kości może dojść na skutek czynników mechanicznych, takich jak, chociażby zwykła praca stawów albo obciążenie masą własnego ciała.

Osteochondroza może występować pod różnymi postaciami, ale u pacjentów najczęściej diagnozowana jest:

• Osteochondroza kręgosłupa, któraw większości przypadków obejmuje odciek lędźwiowy lub szyjny.
• Osteochondroza kolana, gdy obciążona zostaje guzowatość kości piszczelowej, współtworzącej staw kolanowy.

Osteochondroza jest schorzeniem, którego przyczyny degeneracyjno-dystroficzne tkanki kostno-chrzęstnej w dużej mierze zależą od postaci choroby, jaka występuje u konkretnego pacjenta. W przypadku osteochondrozy kręgosłupa, jej rozwój może być efektem zaburzenia napięcia struktur odpowiedzialnych za stabilizację kręgosłupa. Przyczyną schorzenia może być także stopniowa utrata właściwości amortyzujących przez krążki międzykręgowe. Jeśli natomiast chodzi o osteochondrozę kolana, zazwyczaj jest ona rezultatem złamania awulsyjnego guzowatości kości piszczelowej. Jest to przeciążenie, które powstaje na skutek braku równowagi między przekrojem mięśnia, powierzchnią jego przyczepu a siłami, które oddziałują na zbyt małą powierzchnię, czyli guzowatość kości piszczelowej.

Czynnikami ryzyka, które mogą wpływać na rozwój osteochondrozy u konkretnej osoby są:

• Młody wiek (choroba ma tendencję do rozwoju na młodym i podatnym na odkształcenia układzie szkieletowym).
• Częste mikrourazy.
• Siedzący tryb życia.
• Niewłaściwa ergonomia pracy fizycznej (np. przyjmowanie nieprawidłowej pozycji podczas podnoszenia ciężkich przedmiotów).
• Praca wymagająca częstych zmiany położenia tułowia (np. skręty tułowia, schylanie i prostowanie się).
• Przeciążeniowa aktywność sportowa (gdy pod uwagę nie jest brany wpływ dużego obciążenia fizycznego na układ kostny).
• Wady postawy (np. skolioza powstała w młodym wieku).
• Płaskostopie.

Osteochondroza może dawać bardzo różnorodne objawy, co jest uzależnione od jej postaci. Jeśli chodzi o osteochondrozę kręgosłupa, wśród dolegliwości odczuwanych przez pacjentów niezależnie od odcinka, którym jest objęta choroba, można wymienić:

• Ból miejscowy w trakcie obciążeń statyczno-dynamicznych.
• Uczucie sztywności, które nasila się podczas odpoczynku (często dolegliwość ta ustępuje po wykonaniu ćwiczeń lub rozgrzewce).
• Zmniejszenie ruchomości kręgosłupa.
• Deformacja kręgów.
• Objawy neurologiczne, gdy dojdzie do przepukliny krążka (np. drętwienie i mrowienie, które najczęściej promieniuje wzdłuż nerwów obwodowych kończyn).

Osteochondroza kręgosłupa szyjnego daje dodatkowe objawy, które zwykle nasilają się przy obracaniu głowy i skrętach tułowia. Są to między innymi:

• Migrenowe bóle głowy, karku i szyi.
• Zawroty głowy.
• Szumy w uszach.
• Zimne dłonie.
• Drętwienie języka.
• Omdlenia.

Objawy osteochodrozy kręgosłupa lędźwiowego:

• Dolegliwości bólowe pośladków i ud.
• Problemy z chodzeniem.

Objawy osteochondrozy kręgosłupa piersiowego:

• Bóle między łopatkami.
• Bóle żeber.

Objawy osteochondrozy kolana:

• Obrzęk i ból w górnej części podudzia (zwykle nasila się podczas aktywności ruchowej i w trakcie klękania).
• Tkliwość uciskowa rzepki w jej dolnym obszarze.
• Zaczerwienienie i ocieplenie skóry stawu (najczęściej w początkowym stadium choroby).
• Osłabienie mięśnia czworogłowego.
• Powiększenie guzowatości piszczelowej (zwykle dochodzi do wyraźnego odstawania poza kontur stawu kolanowego, co jest dostrzegalne szczególnie podczas siedzenia).

Osteochondroza jest leczona na różne sposoby, w zależności od postaci choroby, z jaką mamy do czynienia. W przypadku osteochondrozy obejmującej kolano leczenie skupia się na ograniczeniu aktywności ruchowej do absolutnego minimum. Korzysta się przy tym między innymi z ortez ortopedycznych. Specjaliści zalecają również jednoczesne stosowanie zabiegów chłodzących na chore kolano. Mogą być to okłady lub masaże lodem. Kiedy minie już ostra faza osteochondrozy, pacjent powinien uzupełnić leczenie poprzez systematyczne wykonywanie ćwiczeń rozciągających i wzmacniających mięśnie uda i podudzia.

Osteochondroza kolana może utrzymywać się nawet kilka lat, przebiegając z okresami zaostrzeń i reemisji. Ważne jednak, aby podjąć leczenie jak najszybciej. Jeśli tego nie zrobimy lub terapia nie będzie właściwa, może dojść do rozwoju powikłań, przede wszystkim w obrębie obciążonego stawu kolanowego. Mogą być to między innymi:

• Chroniczne dolegliwości bólowe.
• Deformacje kolana.
• Zmniejszona ruchomość i funkcjonalność stawu i całej kończyny dolnej.

Osteochondroza kręgosłupa musi być leczona kompleksowo i zależy od stopnia zaawansowania choroby. W leczeniu tego schorzenia można korzystać z takich metod jak:

• Terapia manualna, masaże.
• Ćwiczenia ruchowe - priorytetem są tutaj zwłaszcza mięśnie tzw. core, czyli głębokich stabilizatorów kręgosłupa. Jeśli są one odpowiednio wzmocnione, będą w stanie utrzymać kręgosłup w prawidłowym położeniu, ale również rozłożyć równomiernie obciążenia siłowe, którym ciągle jest poddawany nasz kręgosłup.
• Krioterapia - łagodzi dolegliwości bólowe, a dodatkowo przyśpiesza regenerację i leczenie stanów zapalnych.
• Laseroterapia.
• Terapia ultradźwiękami.
• Refleksologia - wspomaga działanie kręgosłupa skupiając się na pracy na refleksach jamy brzucha i układu trawiennego.
• Farmakoterapia - stosowane są między innymi leki przeciwbólowe, zwiotczające mięśnie i poprawiające krążenie, a także blokada terapeutyczna, która eliminuje dolegliwości bólowe.
• Zabieg chirurgiczny - konieczny w przypadku, gdy osteochondroza jest w stadium zaawansowanym, przez co doszło do rozwinięcia się przepukliny dysku. Operacja polega na zrekonstruowaniu odłamków kostnych. Należy być przygotowanym na to, że okres pełnej rekonwalescencji po tego typu zabiegu może wynosić nawet około roku.

Bartek Paluch i ćwiczenia na bolące plecy