Nagroda Nobla z medycyny 2022. Laureatem został Svante Pääbo

Hubert Rabiega
Opracowanie:
Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za rok 2022 otrzymał szwedzki biolog Svante Pääbo
Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za rok 2022 otrzymał szwedzki biolog Svante Pääbo Fot. PAP/EPA
W poniedziałek szwedzki Komitet Noblowski ogłosił laureata Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny. Nagrodę otrzymał szwedzki biolog Svante Pääbo za odkrycia dotyczące genomów wymarłych homininów i ewolucji człowieka. Pääbo otrzyma nagrodę w wysokości 10 mln koron szwedzkich (900 357 dol./920 tys. euro).

W swoim werdykcie Komitet Noblowski podkreślił, że „dzięki swoim pionierskim badaniom Svante Pääbo dokonał czegoś pozornie niemożliwego: zsekwencjonowania genomu neandertalczyka, wymarłego krewnego współczesnych ludzi”.

Dokonał także sensacyjnego odkrycia nieznanego wcześniej hominina, denisowianina. Co ważne, Pääbo odkrył również, że nastąpił transfer genów z tych wymarłych homininów do homo sapiens po migracji z Afryki około 70 000 lat temu. Ten starożytny przepływ genów do współczesnych ludzi ma dziś znaczenie fizjologiczne, na przykład wpływa na reakcję naszego układu odpornościowego na infekcje – wskazano w uzasadnieniu.

Bez noblistów nie byłoby smartfonu. Jak odkrycia uczonych zmieniają nasze życie?

Bez noblistów nie byłoby smartfonu. Jak odkrycia uczonych zmieniają nasze życie?

- Rozwój sam w sobie powoduje, że generalnie zwiększamy zrozumienie pewnego obszaru i ta wiedza jest wiedzą otwartą, z której potem czerpią m.in. wynalazcy. Nagroda Nobla nie jest za wynalazczość. To ...

Hubert Rabiega
Hubert Rabiega

Eksperci sztokholmskiego Instytutu Karolinska podkreślili, że przełomowe badania Pääbo dały początek zupełnie nowej dyscyplinie naukowej: paleogenomice. Co z kolei „ujawniło różnice genetyczne, które odróżniają wszystkich żyjących ludzi od wymarłych homininów”.

Jego odkrycia stanowią podstawę do zbadania tego, co czyni nas wyjątkowymi ludźmi – napisano w uzasadnieniu.

Pääbo po raz pierwszy uzyskał dostęp do sekwencji wymarłego krewniaka człowieka

Pracując jako doktorant z Allanem Wilsonem, pionierem w dziedzinie biologii ewolucyjnej, Svante Pääbo zaczął opracowywać metody badania DNA neandertalczyków, co trwało wiele lat.

W 1990 został zatrudniony na Uniwersytecie Monachijskim, gdzie jako nowo mianowany profesor kontynuował prace nad archaicznym DNA. Postanowił przeanalizować DNA neandertalczyków pochodzące z mitochondriów – organelli w komórkach zawierających własne DNA. Genom mitochondrialny jest mały i zawiera tylko ułamek informacji genetycznej obecnej w komórce, ale występuje w tysiącach kopii, co zwiększa szansę na sukces. Dzięki swoim wyrafinowanym metodom Pääbo zdołał zsekwencjonować region mitochondrialnego DNA z kawałka kości sprzed 40 000 lat. W ten sposób po raz pierwszy uzyskał dostęp do sekwencji wymarłego krewniaka człowieka.

Porównania ze współczesnymi ludźmi i szympansami wykazały, że neandertalczycy byli genetycznie odrębni. Ponieważ analizy małego genomu mitochondrialnego dostarczyły jedynie ograniczonych informacji, Pääbo podjął się wielkiego wyzwania, jakim było zsekwencjonowanie genomu jądrowego neandertalczyka. W tym czasie otrzymał on szansę założenia Instytutu Maxa Plancka w Lipsku w Niemczech. W nowym instytucie on i jego zespół stale ulepszali metody izolacji i analizy DNA z archaicznych szczątków kostnych.

Jedyna taka planeta. Niezwykłe odkrycie astronomów

Jedyna taka planeta. Niezwykłe odkrycie astronomów

Międzynarodowy zespół naukowców ogłosił odkrycie planety pozasłonecznej, która prawdopodobne pokryta jest wodą – poinformował Uniwersytet Montrealski w Kanadzie.

Anna Piotrowska
Anna Piotrowska

Ludzie współcześni mają geny także neandertalskie

Dzięki nowym osiągnięciom technicznym sekwencjonowanie DNA stało się bardzo wydajne. Pääbo zaangażował też kilku kluczowych współpracowników posiadających wiedzę ekspercką w zakresie genetyki populacji i zaawansowanych analiz sekwencji. Jego starania zakończyły się sukcesem - w 2010 roku mógł opublikować pierwszą sekwencję genomu neandertalczyka. Analizy porównawcze wykazały, że najnowszy wspólny przodek neandertalczyków i Homo sapiens żył około 800 000 lat temu. Pääbo wyekstrahował DNA z próbek kości wymarłych homininów. Po raz pierwszy uzyskał fragment kości z Neandertal w Niemczech - miejsca, które dało nazwę neandertalczykom. Analizy porównawcze wykazały, że sekwencje DNA neandertalczyków były bardziej podobne do sekwencji współczesnych ludzi pochodzących z Europy lub Azji, niż do współczesnych ludzi pochodzących z Afryki. Oznacza to, że neandertalczycy i Homo sapiens krzyżowali się w ciągu tysiącleci koegzystencji.

W 2008 roku w jaskini Denisova w południowej części Syberii odkryto fragment kości palca, liczący 40 000 lat. Kość zawierała wyjątkowo dobrze zachowane DNA, które zespół Pääbo zsekwencjonował. Wyniki wywołały sensację: sekwencja DNA była wyjątkowa w porównaniu ze wszystkimi znanymi sekwencjami neandertalczyków i współczesnych ludzi. Pääbo odkrył zatem nieznanego wcześniej hominina, którego nazwano denisowianinem. Porównania z sekwencjami współczesnych ludzi z różnych części świata wykazały, że przepływ genów miał również miejsce między denisowianinem a Homo sapiens.

U współczesnych ludzi pochodzenia europejskiego lub azjatyckiego około 1-4 proc. genomu pochodzi od neandertalczyków. Podczas ekspansji Homo sapiens poza Afrykę i ich migracji na wschód nie tylko spotykały się i krzyżowały z neandertalczykami, ale także z denisowianami.

Ten związek po raz pierwszy zaobserwowano w populacjach w Melanezji i innych częściach Azji Południowo-Wschodniej, gdzie ludzkie genomy mają do 6 proc DNA denisowianina. Odkrycia Pääbo pozwoliły na nowe zrozumienie naszej historii ewolucyjnej. W czasie, gdy Homo sapiens wyemigrował z Afryki, w Eurazji zamieszkiwały co najmniej dwie wymarłe obecnie populacje homininów. Neandertalczycy żyli w zachodniej Eurazji, podczas gdy denisowianie zamieszkiwali wschodnie części kontynentu.

Jej badania mogą zmienić oblicze nauki. Rozmowa z dr Karoliną Mikulską-Rumińską

Jej badania mogą zmienić oblicze nauki. Rozmowa z dr Karoliną Mikulską-Rumińską

Świat nauki nie jest znany przeciętnemu człowiekowi. Badania i odkrycia naukowe zamknęliśmy w szufladce „historia”. Kiedy ktoś poprosi nas o podanie nazwisk wybitnych naukowczyń, nasza lista zaczyna i...

Magdalena Konczal
Magdalena Konczal

Svante Pääbo stworzył całkowicie nową dyscyplinę naukową

Dzięki swoim przełomowym badaniom Svante Pääbo ustanowił całkowicie nową dyscyplinę naukową – paleogenomikę. Po wstępnych odkryciach jego grupa zakończyła analizy kilku dodatkowych sekwencji genomu wymarłych homininów. Odkrycia Pääbo stworzyły unikalny zasób, który jest szeroko wykorzystywany przez społeczność naukową do lepszego zrozumienia ewolucji i migracji człowieka.

Nowe metody analizy sekwencji wskazują, że archaiczne homininy mogły również mieszać się z Homo sapiens w Afryce. Jednak żadne genomy wymarłych homininów w Afryce nie zostały jeszcze zsekwencjonowane z powodu przyspieszonej degradacji archaicznego DNA w klimacie tropikalnym. Dzięki odkryciom Svante Pääbo rozumiemy teraz, że archaiczne sekwencje genów naszych wymarłych krewnych wpływają na fizjologię współczesnych ludzi. Jednym z takich przykładów jest denisowiańska wersja genu EPAS1, która ułatwia przeżycie na dużych wysokościach i jest powszechna wśród współczesnych Tybetańczyków. Innym przykładem są geny neandertalskie, które wpływają na naszą odpowiedź immunologiczną na różne rodzaje infekcji.

Homo sapiens charakteryzuje się wyjątkową zdolnością do tworzenia złożonych kultur, zaawansowanych innowacji i sztuki figuratywnej, a także zdolnością przekraczania otwartych wód i rozprzestrzeniania się na wszystkie części naszej planety. Neandertalczycy również żyli w grupach i mieli duże mózgi. Wykorzystywali narzędzia, ale te rozwinęły się bardzo słabo w ciągu setek tysięcy lat. Różnice genetyczne między Homo sapiens a naszymi najbliższymi wymarłymi krewnymi były nieznane, dopóki nie zidentyfikowano ich w przełomowej pracy Pääbo. Intensywne, trwające badania koncentrują się na analizie funkcjonalnych implikacji tych różnic, a ostatecznym celem jest wyjaśnienie, co czyni człowieka tak wyjątkowym gatunkiem.

Młodzi naukowcy podbijają świat! Te innowacyjne pomysły mogą zmienić naszą przyszłość

Młodzi naukowcy podbijają świat! Te innowacyjne pomysły mogą zmienić naszą przyszłość

Światowy Dzień Umiejętności Młodzieży przypada właśnie dzisiaj, 15 lipca. W Polsce jest wiele młodych ludzi, którzy są ambitni, pomysłowi i chętni do działania. Program Explory wspiera te osoby, dając...

Magdalena Konczal
Magdalena Konczal

Svante Pääbo. Życiorys

Svante Pääbo urodził się 20 kwietnia 1955 w Sztokholmie. Jego ojcem był laureat Nagrody Nobla z roku 1982 (również w dziedzinie fizjologii lub medycyny), szwedzki biochemik Karl Sune Detlof Bergström. Bergströma nagrodzono za badania nad prostaglandynami. Matką tegorocznego noblisty była estońska chemiczka Karin Pääbo.

Svante Pääbo obronił pracę doktorską w roku 1986 na uniwersytecie w Uppsali, po czym pracował na uniwersytecie w Zurychu (Szwajcaria) i oraz University of California w Berkeley (USA). W roku 1990 został profesorem uniwersytetu w Monachium (Niemcy), a w 1999 założył Instytut Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka w Lipsku (Niemcy), gdzie nadal pracuje. Jest też adiunktem Okinawa Institute of Science and Technology (Japonia). Od roku 2000 jest członkiem Szwedzkiej Królewskiej Akademii Nauk. W 2007 roku znalazł się na liście „Time” 100 opublikowanej przez tygodnik „Time”. W roku 2008 był wyróżniony niemieckim odznaczeniem Pour le Mérite. W roku 2009 otrzymał Order Zasługi Republiki Federalnej Niemiec, a w roku 2015 – Breaktrough Prize za to, że dzięki badaniom DNA wykazał nasze pokrewieństwo z Neandertalczykiem. To przyznawana wybitnym naukowcom nagroda ustanowiona w 2012 roku przez rosyjsko-izraelskiego fizyka i przedsiębiorcę Yuria Milnera i sponsorowana przez znanych biznesmenów, w tym Marka Zuckerberga czy Sergeya Brina.

Paabo otrzyma nagrodę w wysokości 10 mln szwedzkich koron (900 357 dol./920 tys. euro).

Paabo był głęboko poruszony, aż odjęło mu mowę, ale jest bardzo szczęśliwy - powiedział sekretarz Komitetu Noblowskiego Thomas Perlmann, który poinformował noblistę przez telefon o przyznanej mu nagrodzie. "Zapytał, czy może o tym komuś powiedzieć - i czy może powiedzieć żonie - a ja odparłem, że w porządku. Był niesmowicie podekscytowany" - podsumował Perlmann.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Najważniejsze wiadomości z kraju i ze świata

Polecane oferty

* Najniższa cena z ostatnich 30 dniMateriały promocyjne partnera

Komentarze 4

Komentowanie artykułów jest możliwe wyłącznie dla zalogowanych Użytkowników. Cenimy wolność słowa i nieskrępowane dyskusje, ale serdecznie prosimy o przestrzeganie kultury osobistej, dobrych obyczajów i reguł prawa. Wszelkie wpisy, które nie są zgodne ze standardami, proszę zgłaszać do moderacji. Zaloguj się lub załóż konto

Nie hejtuj, pisz kulturalne i zgodne z prawem komentarze! Jeśli widzisz niestosowny wpis - kliknij „zgłoś nadużycie”.

Podaj powód zgłoszenia

G
Gość
A gdzie nagroda dla duetu szumowski - niedzielski za *eksperyment* pod tytułem "pozbawienie ludzi dostępu do służby zdrowia".
G
Gość
Straszna to naukowa paplanina, czy większa paplanina tym nagroda pewna a prawda jest taka, że nie potrafią w małpie znaleźć pewnych chromosomów DNA, być może boją się prawdy naukowej i religijnej, że mogło być tak, że na ziemi już była nuklearna wojna, i mała cześć ludzi przetrwała, co można tłumaczyć wysokim rozwojem cywilizacji Sumerów czy nawet zagładą sodomy i gomory który co wam przypomina ? , czy takich atlantów, co już nawet ma to potwierdzenie w Projekcie Posejdon, który niszczy całe wyspy, jak można tłumaczyć wysoką wiedzę astronomiczną czy matematyczną na Postawie Piramid, czy wiedzy Majów, gdy w średniowieczu wierzono ze ziemia jest płaska i stanowi centrum Jakiegoś tam wszechświata lub brakujące w historii człowieka 200 lat, wiem, że opisy historii i kroniki to wymysł zakonnych mnichów i pytanie ile jest w tym naukowych faktów, ale ile fikcji, a panowie może przestali by się bawić , a wyjaśnili tajemnice budowy piramid i źródeł tej wiedzy, bo nikt się od razu nie urodził profesorem czy magistrem gdzieś muszą istnieć źródła przekazanej tej wiedzy, bo to też można udowodnić zestawiając pozom wiedzy takiego Indianina z amazonki i pana profesora .

i mocne pytanie które mnie śmieszy , gdzie nagroda w dziedzinie szczepionek na Covid-1 9 ? .
G
Gość
3 października, 12:47, Gość:

Do tej pory naukowcy zgodnie podkreślali, że geny neandertalczyka i człowieka są inne aż tu nagle mamy odkrywcę transfuzji genów ... Czy nie jest to naciągane ?

Cała historia jest naciągana , niewola Egiptu czy taki Noe co nie tłumaczy jaki oni mieli kolor skóry , ale wiemy że mieli jedną matkę , lub jak tam się znalazły kangury toż to inny kontynent czy pingwiny .

G
Gość
Do tej pory naukowcy zgodnie podkreślali, że geny neandertalczyka i człowieka są inne aż tu nagle mamy odkrywcę transfuzji genów ... Czy nie jest to naciągane ?
Wróć na stronazdrowia.pl Strona Zdrowia