Domowe testy na COVID-19 mogą nie działać. Sprawdź, jakich błędów unikać, aby test antygenowy na koronawirusa dał prawidłowy wynik

Od 1 kwietnia br. zniesiono obowiązek wykonywania testu PCR, na który kierował lekarz rodzinny każdego pacjenta z objawami infekcji górnych dróg oddechowych.

Obecnie, jak czytamy na oficjalnej stronie Ministerstwa Zdrowia: bezpłatny test na koronawirusa, w razie potrzeby, wykona lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Jeśli pacjent zgłasza się do lekarza POZ z objawami takimi, jak: kaszel, katar, ból gardła, gorączka czy dreszcze i lekarz podejrzewa COVID-19, może wykonać szybki test antygenowy od razu w gabinecie. Jego wynik uzyska w ciągu 15 minut.

Jeśli jednak gabinet nie jest wyposażony w testy antygenowe, lekarz POZ może wypisać skierowanie na bezpłatny test PCR, który wykonywany jest w punkcie pobrań i analizowany w laboratorium. W tym przypadku wynik uzyskujemy w ciągu 24 godzin i jest on widoczny na naszym Internetowym Koncie Pacjenta oraz umieszczony w systemie EWP (Systemie Ewidencji Wjazdów do Polski, monitorującym stan zagrożenia epidemicznego w naszym kraju).

Jeśli wynik testu w kierunku SARS-CoV-2 będzie pozytywny, lekarz wypisze zwolnienie lekarskie na minimum 7 dni i zaleci samoizolację do czasu ustąpienia objawów, tak samo jak w przypadku innych chorób zakaźnych, takich jak grypa.

W związku z ograniczonymi możliwościami uzyskania skierowania na bezpłatne testy na koronawirusa, większość z nas decyduje się na kupienie testu antygenowego w aptece i wykonanie go samodzielnie w domowym zaciszu. Możemy zrobić test antygenowy z wymazu z nosogardzieli lub ze śliny. Cena tego pierwszego mieści się w przedziale 15-25 zł., natomiast drugiego jest wyższa i wynosi ok. 40 zł. Należy również uwzględnić to, że zwykle istnieje konieczność zakupu i wykonania kilku testów, aby uzyskać właściwy wynik.

Test antygenowy na COVID-19 ma niższą czułość niż test PCR, ale wynik uzyskuje się w krótszym czasie. Wykrywa on przeciwciała skierowane przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 i służy jako wstępny test wykrywający zakażenie koronawirusem. Jest on wykonywany w taki sam sposób jak test PCR, czyli przy pomocy wymazu z nosogardzieli.

Test antygenowy należy robić w określonym czasie oraz w dokładnie podany w instrukcji sposób. Te błędy mogą spowodować, że uzyskamy fałszywie dodatni lub ujemny wynik:

• Wykonanie testu za wcześnie lub za późno
  Test antygenowy, tak samo jak PCR, należy zrobić w określonym czasie. Test służy bowiem do szybkiego wykrywania antygenu wirusa SARS-COV-2 w wymazach z nosa u osób z podejrzeniem zakażenia COVID-19 w ciągu 7 dni od wystąpienia pierwszych objawów. Testy te dają wyniki dodatnie w okresie, gdy ilość wirusa w drogach oddechowych jest największa. Nie można ich wykonać zbyt wcześnie, ponieważ organizm musi mieć czas na wyprodukowanie przeciwciał zwalczających infekcję. W przypadku wariantu Omikron, czas od zakażenia do wystąpienia objawów uległ skróceniu z ok. 5 dni do ok. 3 dni. Najlepiej jest więc zrobić test między 1. a 3. dniem od kontaktu z zakażoną koronawirusem osobą oraz przed pojawieniem się pierwszych oznak zakażenia lub do 5-7 dni od wystąpienia objawów koronawirusa.
• Stosowanie przeterminowanego testu
  Jeśli chcemy użyć testu, który mamy w domowej apteczce, koniecznie sprawdźmy jego termin ważności. Może się zdarzyć, że test leży już długo i w tym czasie zdążył się przeterminować. Przed zakupem nowego testu, np. w drogerii czy aptece, również najpierw sprawdźmy jego datę ważności. Nie używajmy testów uszkodzonych, których opakowanie jest pogniecione, porwane czy została naruszona w jakikolwiek sposób folia zabezpieczająca kasetkę testu lub wymazówkę.
• Niewydmuchanie nosa
  Może się nam wydawać, że to właśnie w wydzielinie z nosa, której pojawienie się jest również objawem infekcji, znajduje się najwięcej patogenów, a wyczyszczenie nosa przed badaniem sprawi, że się ich pozbędziemy. Jednak wydzielina ta zbiera również kurz i resztki nabłonka, co może doprowadzić do zanieczyszczenia próbki do badania i zafałszowania wyniku testu. Dlatego przed zrobieniem wymazu z nosa należy ten lekko wydmuchać.
• Jedzenie lub picie przed zrobieniem testu
  Na ok. 2 godziny przed wykonaniem testu nie należy nic jeść, ani pić. Trzeba się również powstrzymać przed paleniem papierosów. Tak samo jest w przypadku testu PCR, a złamanie tej zasady może nie tylko dać fałszywie pozytywny lub negatywny wynik, ale też wynik niejednoznaczny, co skutkuje koniecznością powtórzenia badania.

Fałszywy wynik domowego testu na COVID-19 może być spowodowany również błędami takimi, jak:

• Stosowanie kropli do nosa
  Przed badaniem na obecność wirusa SARS-CoV-2 nie możemy stosować kropli, sprayów, ani aerozoli do nosa, ponieważ substancje czynne leków mogą zaburzyć działanie testu. Należy również powstrzymać się odpłukania nosa i zatok przed badaniem.
• Niewłaściwe wykonanie wymazu
  Warto zachować szczególną ostrożność podczas wyjmowania wymazówki z opakowania, aby jej nie uszkodzić i nie dotknąć jej końcówki, co może skutkować jej zanieczyszczeniem. Przed przystąpieniem do wykonania testu oczywiście należy dokładnie umyć i osuszyć ręce. Pobieranie wymazu z gardła nie należy do łatwych i przyjemnych czynności. Trzeba zachować szczególną ostrożność, aby nie włożyć patyczka zbyt głęboko i nie zrobić sobie krzywdy. Równocześnie musimy sięgnąć wystarczająco głęboko, aż do tylnej ściany gardła, aby uzyskać odpowiedni materiał do badania. Pomocne w tym przypadku będzie odchylenie głowy do tyłu, dzięki czemu udrożnimy przewody nosowe.
• Odczytywanie wyniku po zbyt długim czasie
  Wynik testu będzie widoczny w określonym czasie po wykonaniu badania. Kreska w polu wynikowym, oznaczonym literą T, w przypadku pozytywnego wyniku może pojawić się już po kilku minutach od wykonania testu. Jednak najbardziej wiarygodny odczyt będzie widoczny po ok. 15-20 minutach. Zwykle producenci zalecają odczytywanie wyniku po 15-30 minutach. Gdy zapomnimy o teście i wynik odczytamy po upływie pół godziny, może on być fałszywy i test należy powtórzyć.

Zobacz także: Grypa czy Omikron? Jak odróżnić objawy infekcji?