Dlaczego czuję się źle w dużym sklepie? Zawroty głowy, uczucie „pływania” i dezorientacja – tak objawia się tzw. supermarket syndrome

Supermarket syndrome to potoczne określenie zaburzeń w postaci zawrotów głowy występujących wraz z poczuciem niestabilności, które są odczuwane m.in. podczas zakupów w centrach handlowych i dużych sklepach.

Dawna nazwa problemu to wywołane wzrokowo zawrotów głowy (ang. visually induced dizziness), obecnie są to natomiast utrzymujące się posturalno-percepcyjne zawroty głowy (persistent postural perceptual dizziness, PPPD lub 3PD). W badaniach wykazano, że zaburzenie występuje w populacji i nie stanowi zwykłego skutku zaburzeń w organizmie.

Objawy supermarket syndrome to m.in.:

• bóle i zawroty głowy,
• zaburzenia równowagi,
• dezorientacja,
• problemy z koncentracją,
• uczucie oszołomienia,
• nudności i wymioty,
• nasilone pocenie się,
• zwiększone wydzielanie śliny,
• zmęczenie.

Symptomy mogą być tak silne, że bywają brane za objawy udaru mózgu – w przypadku tego incydentu występują również, jednak charakterystyczna jest inna zmiana w postaci jednostronnego niedowładu twarzy i ciała.

Zobacz: Na początku może pojawić się mrowienie. Wczesne objawy udaru mózgu

Objawy 3PD nasilają się zwłaszcza przy schylaniu się i obracaniu głową, a mijają zwykle po opuszczeniu sklepu. Bardziej wrażliwe osoby mogą jednak odczuwać skutki tej wizyty do końca dnia albo niemal przez cały czas.

Objawy „syndromu supermarketowego” są wywoływane przez złożone, stymulujące wzrokowo otoczenie. Nadmierna liczba informacji zaburza jeden z trzech głównych systemów utrzymania równowagi w organizmie. Obok błędnika oraz uczuć z nóg i ciała (propriocepcja) to właśnie obraz widziany naszymi oczami. Gdy układ nerwowy zbyt bardzo polega na tym ostatnim, może to skutkować dolegliwościami jak przy chorobie lokomocyjnej.

Nadmiar bodźców docierających do mózgu jest trudny przez układ nerwowy. Jest to dla niego obciążeniem, podobnie jak stres wywołany przez hałas, zalew jasnego światła, tłum ludzi i przytłaczający wybór produktów. Objawy mogą występować zwłaszcza u osób z nerwicą lękową, którzy źle czują się w dużych skupiskach ludzkich i rozległych przestrzeniach.

PPPD może występować także jako chroniczne zawroty głowy z uczuciem pływania albo kołysania się, ale bez nudności. Objawy mogą być wywołane przez alarmujący incydent taki, jak pierwszy napad paniki, migrena przedsionkowa (związana z błędnikiem), łagodne napadowe pozycyjne zawroty głowy (związane z zaburzeniami w uchu wewnętrznym), a także zasłabnięcie.

Objawy pogarszają się podczas stania, a także w drugiej połowie dnia. Mogą pojawiać się w złożonym wizualnie otoczeniu innym niż sklepy, np. w kinie czy na wystawie. Wrażliwe osoby powinny unikać takich miejsc, np. robić zakupy w mniejszych sklepach (najlepiej dobrze znanych), na początku dnia, w przyciemnionych okularach i z listą zakupów.