Szkarlatyna, zwana również płonicą, jest chorobą bakteryjną przebiegającą z charakterystyczną wysypką, spowodowaną zakażeniem paciorkowcami ropnymi S. pyogenes. Przed pandemią – w 2019 r. – roczny poziom zakażeń szkarlatyną utrzymywał się na poziomie 20837 przypadków, w kolejnych latach nastąpił gwałtowny spadek zachorowań – do 2649 w 2021 roku.
Najnowsze zestawienie przygotowane przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego oraz Główny Inspektorat Sanitarny pokazał wyraźny wzrost zakażeń płonicą. W okresie od stycznia do października 2022 r. zachorowały na nią 7493 osoby, a w tym roku aż 34429. Skąd ta gwałtowna zmiana? Zapytaliśmy o to dr. hab. n. med. Ernesta Kuchara, specjalistę chorób zakaźnych, LUX MED.
Z czego wynika ogromny wzrost zachorowań na szkarlatynę w tym roku?
Dr hab. n. med. Ernest Kuchar: Tegoroczny, prawie 4-krotny wzrost zachorowań na szkarlatynę obserwuje się nie tylko w Polsce, ale w całej Europie. Choroby zakaźne generalnie charakteryzują się sezonowością, a z pewnością duży wpływ na liczbę zachorowań miało zniesienie obostrzeń pandemicznych
Noszenie maseczek, dystansowanie, zamknięcie szkół czy przejście na pracę zdalną chroniło przed zarażeniem koronawirusem, ale też utrudniło nabranie naturalnej odporności na inne choroby. Również z tej przyczyny obecnie notujemy więcej zakażeń.
Jak można zarazić się szkarlatyną?
Płonica przenosi się drogą kropelkową – w czasie mówienia, kaszlu czy poprzez pocałunek. Wiele osób może być nosicielami paciorkowca i o tym nie wiedzieć ze względu na brak objawów. Najbardziej narażone na chorobę będą osoby podatne, o obniżonej odporności np. świeżo po przebytym zakażeniu wirusowym czy wychłodzone.
Czy na płonicę choruję się tylko raz w życiu?
Przechorowanie szkarlatyny nie chroni przed ponownym zachorowaniem – ze względu na występowanie kilku typów toksyny erytrogennej odpowiedzialnej za objawy płonicy. Jednocześnie nie każdy szczep paciorkowca powoduje rozwój płonicy, aby tak się stało, on sam musi być zakażony tzw. fagiem przenoszącym gen toksyny.
Jak leczyć szkarlatynę?
W leczeniu stosuje się antybiotyki z grupy penicylin lub cefalosporyn, jest to jedyna w pełni skuteczna metoda hamująca rozwój zakażenia. Pacjent przestaje zakażać już dobę po przyjęciu właściwego antybiotyku. Inne grupy antybiotyków nie wykazują takiej skuteczności.
Czy po szkarlatynie można mieć powikłania?
W przypadku szkarlatyny możemy mówić o powikłaniach wczesnych – ropnych, jak np. ropień okołomigdałkowy, ropień zagardłowy czy zapalenie węzłów chłonnych, a także o powikłaniach późnych, nieropnych, o charakterze autoimmunologicznym, jak np. kłębkowe zapalenie nerek czy niezwykle rzadko występująca obecnie w Polsce gorączka reumatyczna. Łuszczyca kropelkowa także może być powikłaniem zakażenia paciorkowcowego.
