COVID-19 powoduje przewlekłe zmęczenie u ponad 50 procent ozdrowieńców!

Przewlekłe zmęczenie po zakażeniu SARS-CoV-2

Naukowcy z Kolegium Trójcy Świętej w Dublinie (Trinity College Dublin) postanowili sprawdzić, czy COVID-19 powoduje przewlekłe zmęczenie u osób wyleczonych z ostrej infekcji, a także czy ten stan jest zależny od zmian w układzie odpornościowym wywołanych przebytym zakażeniem. Wyniki pracy ukazały się na łamach renomowanego naukowego czasopisma akademickiego PLOS ONE.

By zweryfikować swoją hipotezę, irlandzcy badacze pod kierownictwem dr Liama Townsenda przeanalizowali dane uzyskane od pacjentów i pracowników St James's Hospital, którzy przeszli infekcję nowym koronawirusem i od najmniej 6. tygodni nie mają objawów albo zostali wypisani ze szpitala.

Grupę badawczą stanowiło 128 osób – 70 kobiet oraz 58 mężczyzn – których średnia wieku wynosiła 50 lat (+/- 15 lat). Z powodu ciężkiego przebiegu zakażenie 45 procent osób wymagało hospitalizacji, a pozostali uczestnicy byli leczeni ambulatoryjnie.

Występowanie zmęczenia naukowcy sprawdzili za pomocą skali Chalder Fatigue Score 11, która służy do oceny ciężkości doświadczanego zmęczenia psychicznego i fizycznego. Uczestnicy zostali poproszeni, by udzielając odpowiedzi na zawarte w niej 11 pytań, odnosili się do nasilenia symptomów na przestrzeni ostatniego miesiąca w porównaniu do odczuwania ich przed zdiagnozowaniem COVID-19.

Co więcej, ponieważ badania nad uporczywym po wirusowym zmęczeniu koncentrują się na zmianach w układzie odpornościowym, naukowcy dokonali również laboratoryjnej analizy wybranych parametrów krwi uczestników. Oceniono:

• ilość białych krwinek (leukocytów, neutrofili i limfocytów),
• stężenie białka C-reaktywnego (w skrócie: CRP),
• dehydrogenazy mleczanowej (LDH),
• poziom cytokin prozapalnych IL-6 i sCD25.

Od uczestników zebrano także podstawowe dane demograficzne, informacje o ogólnym stanie zdrowia, występowaniu chorób współistniejących, historii depresji lub zaburzeń lękowych potwierdzonych diagnozą lekarską oraz przebiegu infekcji nowym koronawirusem.

Długotrwałe zmęczenie występowało u ponad 50 procent ozdrowieńców!

Wyniki przeprowadzonych analiz dostarczyły ciekawych wniosków. Aż 52,3 procent spośród 128 uczestników badania, co najmniej 6 tygodni po wyzdrowieniu, doświadczało utrzymującego się zmęczenia. Ponadto symptomy występowały częściej u kobiet niż u mężczyzn i u osób z wcześniej rozpoznaną depresją lub zaburzeniami lękowymi. Jednocześnie naukowcy nie znaleźli związku między występowaniem po wirusowego zamęczenia z ciężkością przebiegu COVID-19 (potrzebą leczenia w szpitalu, koniecznością podania tlenu lub podłączenia do respiratora) ani wynikami badań krwi.

Ograniczenia w pracy badawczej

Warto zaznaczyć, że omawiana praca naukowa jest pierwszą podejmującą tematykę po wirusowego zmęczenia u osób, które przebyły ostrą fazę choroby COVID-19 wywoływaną przez infekcję nowym koronawirusem SARS-CoV-2. Jak podkreślają jej autorzy:

– Podobnie jak w przypadku poprzednich pandemii koronawirusa, COVID-19 wydaje się powodować objawy silnego zmęczenia, które trwają dłużej niż pierwotna ostra choroba.

Warto też pamiętać o pewnych ograniczeniach, jakie mogą mieć wpływ na zaobserwowane wyniki. To m.in. niewielka grupa badawcza reprezentowana przez mieszkańców Irlandii, a także wyłączenie jednokrotna ocena zmęczenia za pomocą skali Chalder.

Nie mniej jednak badanie zwraca uwagę na potrzebę długoterminowej obserwacji wszystkich ozdrowieńców, a nie tylko osób hospitalizowanych z powodu ciężkiego przebiegu COVID-19. Długotrwałe odczuwanie zmęczenia po wyzdrowieniu pogarsza jakość życia codziennego pacjentów, którzy z tego powodu będą wymagali dodatkowej opieki zdrowotnej.

Źródło:

• Persistent fatigue following SARS-CoV-2 infection is common and independent of severity of initial infection. PLOS ONE, 2020.

Jak poradzić sobie z jesienną chandrą? Radzi psycholog, Katarzyna Kucewicz