Awiofobia. Co to właściwie jest i jak się objawia?
Awiofobia to zaburzenie lękowe, w którym pojawia się silny, irracjonalny lęk lub niepokój związany z podróżowaniem samolotem. Osoby cierpiące na tę fobię doświadczają intensywnego strachu już na etapie planowania lotu lub nawet na samą myśl o lataniu. Taki lęk może prowadzić do unikania podróży samolotem oraz sytuacji z nimi powiązanych.
Osoba dotknięta awiofobią może doświadczać różnorodnych objawów, takich jak uczucie paniki, duszności, przyspieszone bicie serca, nadmierne pocenie się, drżenie rąk, nudności czy zawroty głowy. Często pojawia się też poczucie utraty kontroli. Przed planowanym lotem osoba ta może mieć również problemy z zasypianiem.
Skąd bierze się lęk przed lataniem? Najczęstsze przyczyny
Według informacji dostępnych na portalu Luxmed.pl, lęk przed lataniem samolotem często wynika z różnych obaw pasażerów. Badania przeprowadzone na polskich lotniskach wskazują, że wielu z nas boi się niewykrytych usterek technicznych samolotu, nagłych awarii w trakcie lotu czy silnych turbulencji. Dodatkowo obawy budzą niesprzyjające warunki pogodowe, zachowanie innych podróżnych czy ryzyko braku paliwa. Z kolei dane Instytutu Badania Opinii Publicznej pokazują, że nawet połowa pasażerów odczuwa dyskomfort podczas lotu, a około 30 proc. zmaga się z lękiem.
Podróżowanie samolotem może być dla niektórych trudne gdyż, że odbywa się w zamkniętej, metalowej kabinie na dużej wysokości, gdzie nie ma możliwości szybkiego opuszczenia tej strefy.
Dodatkowo wielu pasażerom trudno jest pogodzić się z brakiem wpływu na przebieg lotu, co wynika z konieczności powierzenia sterów pilotom. Osoby przyzwyczajone do kontrolowania każdej sytuacji często odczuwają z tego powodu szczególny dyskomfort.
Objawy awiofobii. Po czym poznać, że to już fobia?
Awiofobia to nie tylko chwilowy lęk przed lataniem, ale specyficzne zaburzenie lękowe, które wymaga uwagi i właściwej diagnozy. Ważne jest, aby odróżnić zwykły stres związany z podróżą od klinicznej fobii.
Międzynarodowe klasyfikacje medyczne, takie jak ICD-11 czy DSM-5, pomagają określić, kiedy mamy do czynienia z awiofobią w sensie medycznym. Zgodnie z nimi, lęk musi być wyraźny i związany bezpośrednio z lataniem lub sytuacjami powiązanymi z podróżą samolotem. Może się objawiać obawą przed katastrofą, utratą kontroli, zamknięciem czy paniką.
Kluczowym elementem jest także unikanie lotów lub silne zniechęcenie do nich, które utrzymuje się przez co najmniej pół roku.
– Lęk lub niepokój są nieproporcjonalne do rzeczywistego zagrożenia stwarzanego przez konkretny obiekt lub sytuację oraz do kontekstu socjokulturowego. Obiekt lub sytuacja fobiczna są aktywnie unikane lub znoszone z intensywnym lękiem lub niepokojem (dlatego mitem jest, że z awiofobią nie można latać – można, ale ponosi się ogromny koszt psychologiczny tych podróży) – pisze w swojej książce Tryb samolotowy. Interaktywny przewodnik po awiofobii, Dominika Wrońska.
Spis treści
Awiofobia może objawiać się zarówno na poziomie emocjonalnym, jak i fizycznym. Do najczęstszych objawów fizjologicznych należą:
przyspieszone bicie serca,
zawroty głowy,
zimne dłonie,
dreszcze lub duszności i płytki oddech,
uczucie dławienia,
nadpotliwość,
suchość w ustach,
Jak pokonać lęk przed lataniem? Sprawdzone metody i terapie
Jak powinno wyglądać leczenie awiofobii? Pierwszy krok do pokonania lęku przed lataniem to spotkanie ze specjalistą, najczęściej psychologiem. To właśnie podczas rozmowy i dzięki różnym testom możliwe jest dotarcie do źródła naszego niepokoju. Psycholog pomaga nam zrozumieć, co konkretnie wywołuje strach — czy to obawa przed katastrofą lotniczą, czy może negatywne doświadczenia z przeszłości. Czasem do gry wchodzi psychiatra, szczególnie gdy objawy są na tyle silne, że warto rozważyć wsparcie farmakologiczne.
Leki z grupy SSRI, które są powszechnie stosowane w terapii depresji i zaburzeń lękowych, okazują się skuteczne również w leczeniu fobii, w tym lęku przed lataniem. Ważnym elementem terapii jest także psychoedukacja, czyli dostarczenie pacjentowi wiedzy na temat mechanizmów lęku oraz metod radzenia sobie z nim.
Najbardziej efektywną i szeroko stosowaną metodą leczenia lęku przed lataniem jest psychoterapia poznawczo-behawioralna, znana jako CBT. Ta terapia opiera się na założeniu, że nasze zachowania i myśli są w dużej mierze kształtowane przez otaczające nas bodźce i doświadczenia. W praktyce oznacza to, że problemy emocjonalne, takie jak fobie, wynikają z nawykowych reakcji wyuczonych na określone sytuacje.
Ten rodzaj terapii skupia się przede wszystkim na tym, co dzieje się „tu i teraz” oraz na tym, jak możemy zmienić nasze zachowania i sposób myślenia, aby poprawić jakość życia. Terapia awiofobii poprzez podejście poznawczo-behawioralne może przynieść niesamowite skutki.
Terapia ekspozycyjna to kolejne potężne narzędzie w walce z lękiem. Jej istota polega na tym, by nie uciekać od sytuacji, które wywołują strach, lecz zmierzyć się z nimi krok po kroku. Polega na stopniowym i kontrolowanym oswajaniu się z sytuacjami wywołującymi lęk.
Źródło:luxmed.pl,
Dominika Wrońska, Tryb samolotowy: Interaktywny przewodnik po awiofobii
