Wścieklizna coraz większym zagrożeniem dla Polaków. Liczba przypadków wzrosła o połowę tylko na początku roku. To trzeba wiedzieć o ochronie

Jako jedna z najgroźniejszych chorób odzwierzęcych, która zabija prawie 100 proc. zakażonych, wścieklizna podlega obowiązkowi zwalczania przez państwo. Tzw. rezerwuarem wywołującego ją wirusa jest w Polsce lis rudy, a drogą zarażenia kontakt śliny chorego zwierzęcia z błoną śluzową lub skórą, pogryzienie lub nawet przeniesienie z powietrzem np. do oka.

Zakażone ssaki, bo chorują nie tylko lisy, zachowują się inaczej niż te zdrowe, a powodem są uszkodzenia nerwowe wywoływane przez patogen. Nie muszą przy tym być „wściekłe”, bo mogą również okazywać brak lęku i zbliżać się do człowieka. W takiej sytuacji należy za wszelką cenę zapobiec kontaktom takiego osobnika z innymi zwierzętami i ludźmi, a przypadek zgłosić do właściwego miejscowo powiatowego lekarza weterynarii. To pomoże w eliminacji choroby, która z powodu braku możliwości leczenia prawie zawsze prowadzi do śmierci.

Sprawdź: Nawet 10 tys. przypadków pogryzienia przez zwierzęta podejrzane o chorobę w Polsce rocznie

Pomimo zagrożenia, jakie niesie zachorowanie na wściekliznę, wciąż nie udało się wyplenić tej choroby ani w Polsce, ani też w Europie czy tym bardziej na świecie, gdzie według WHO umiera z jej powodu 60 tys. osób rocznie, a najwięcej w Azji i Afryce.

Wścieklizna nie przestaje zagrażać życiu ludzi. Główny Lekarz Weterynarii potwierdził na początku września 2023 r. występowanie drugiego w tym roku ogniska choroby u zwierząt. Bakterie wykryto o padłego lisa w Bieszczadach, ok. 12 km od granicy z Ukrainą, w miejscowości Polana (gmina Czarna).

W Polsce choroba dotyczyły nie tylko lisów, bo w ostatnich latach wirusa wykryto także u jenota, sarny żbika i kota. Według danych Zakładu Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP PZH - PIB liczba przypadków wciąż rośnie. Podczas gdy w okresie od 1 stycznia do 15 marca 2022 r. odnotowano styczność i narażenie na wściekliznę z potrzebą szczepień ochronnych u 986 osób (zapadalność 2,61 na 100 tys. ludności), już w analogicznym okresie od stycznia do połowy marca 2023 r. było już 1449 przypadków, a zapadalność wynosiła 3,83 na 100 tysięcy.

W związku z zagrożeniem wścieklizną w Polsce trwa jesienna akcja szczepień lisów. Została już przeprowadzana w województwie lubelskim, mazowieckim i kujawsko-pomorskim (9-20 września) oraz w woj. podlaskim, świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim (18-28 września). Do 3 października potrwa w woj. łódzkim, małopolskim i podkarpackim.

Z ramach akcji wykładane są ręcznie i zrzucane z samolotów przynęty ze szczepionką doustną dla lisów rudych (Lysvulpen), które są chętnie zjadane przez te zwierzęta ze względu na rybi zapach. Objęto nią tereny leśne, polne oraz łąki.

W związku z akcją mieszkańcy wskazanych obszarów otrzymali alerty RCB z ostrzeżeniem, by szczepionki nie dotykać (inaczej nie będzie zjedzona) ani nie dopuszczać do niej zwierząt domowych i gospodarskich w terminie 14 dni.

W Polsce właścicieli zwierząt obowiązują przepisy mające na celu zapobieganie szerzeniu się wścieklizny. Obowiązkowe szczepienie przeciw tej chorobie dotyczy wszystkich psów po 3. miesiącu życia, po czym szczepionkę należy podawać nie rzadziej niż co rok.

Wskazane jest też szczepienie kotów, które w związku z sytuacją epidemiologiczną w każdej chwili może stać się obowiązkowe na wskazanych terenach. W takim przypadku szczepionkę przeciw wściekliźnie powinny otrzymać wszystkie koty po 3. miesiącu życia, a następne dawki – najrzadziej co 12 miesięcy. Obowiązek dotyczył przez 2 lata sporej części woj. mazowieckiego, jednak został uchylony 11 września 2023 r.

Obszary, które mogą wciąż być zagrożone wścieklizną, to:

• miasto stołeczne Warszawa – dzielnice: Wawer, Wesoła, Targówek (część ograniczona od zachodu ulicą Radzymińską), Rembertów, Praga Południe, Wilanów,
• powiat wołomiński,
• powiat radomski i miasto Radom,
• powiat miński – gminy: Dębe Wielkie, Halinów, Mińsk Mazowiecki, Siennica, Stanisławów, Latowicz, Cegłów, a także miasta: Halinów, Mińsk Mazowiecki, Sulejówek,
• powiat otwocki,
• powiat garwoliński,
• powiat kozienicki,
• powiat zwoleński.

Jeśli nasz pupil nie był szczepiony i miał kontakt z zakażonym zwierzęciem (np. jego śliną) lub, co gorsza, został przez nie pogryziony, objawy zakażenia wścieklizną mogą pojawić się po upływie od kilku dni do 3 miesięcy.

Choroba może przybrać postać cichą lub szałową, ale jej symptomy nieco się różnią u poszczególnych gatunków zwierząt.

• Wścieklizna u psa może wywoływać objawy takie jak pobudzenie, niepokój, nadmierna ruchliwość i popęd, ochrypłe szczekanie, gryzienie przedmiotów, ślinotok, opadanie żuchwy, wypadanie języka, zez, niedowłady i porażenia.
• Wścieklizna u kota powoduje podobne zachowania i porażenia, a ponadto ciągłe miauczenie, uciekanie, chowanie się i agresję.

Choremu zwierzęciu nie można pomóc i nie należy próbować. Stanowi ono śmiertelne zagrożenie dla człowieka. Dlatego nie dopuszczajmy do zarażenia – szczepmy naszych pupili i nie pozwalajmy chodzić swobodnie po terenach, gdzie żyją dzikie gatunki ssaków.