To najlepszy prezent na Dzień kobiet dla pań w każdym wieku. Podaruj go sobie na zdrowie. Sprawdź, które badania są niezbędne dla ciebie

Profilaktyka zdrowotna to działania podejmowane po to, by zapobiegać rozwojowi chorób i innych zagrożeń dla dobrostanu człowieka. Do takich działań należy wykonywanie badań lekarskich, by wykryć ewentualne nieprawidłowości mogące świadczyć o chorobie lub mogące do niej doprowadzić.

W przypadku chorób kobiecych najczęściej mówimy o tzw. profilaktyce drugiej fazy, czyli wtórnej. To działania ukierunkowane na tę właśnie grupę, która jest zagrożona rozwojem typowych dla niej schorzeń.

Ponieważ w każdej dekadzie życia organizm kobiety się zmienia, inne są też zalecane badania kontrolne w wieku 20+ od tych dla pań 30+, 40+, 50+ oraz 60+. Niektóre z nich są też jednak wspólne.

Każda dorosła kobieta powinna wyrobić sobie nawyk comiesięcznego samobadania piersi. Najlepiej wykonywać je pomiędzy 6. a 9. dniem cyklu (przed lustrem, pod prysznicem lub w pozycji leżącej). W tym celu należy unieść ręce do góry i sprawdzić, czy w obrębie piersi lub pod pachami znajdują się guzki, stwardnienia itp. Wcale nie muszą one być bolesne, wystarczy, że da się je wyczuć pod skórą. Naszą uwagę powinny też zwrócić przebarwienia, krwiaki, zmiany w symetrii piersi lub wydzielanie się płynu z brodawek. Jeśli zauważymy nietypowe zmiany, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Warto też przyjrzeć się znamionom na skórze. Niektóre pieprzyki mogą być pierwszym sygnałem poważnych chorób skóry (a nawet nowotworów), które na wczesnym etapie mogą być całkowicie uleczalne (ryzyko czerniaka oceni badanie dermatoskopowe u dermatologa).

Jakie jeszcze badania zaleca się kobietom powyżej 20. roku życia?

• Co miesiąc: samobadanie piersi (pomiędzy 6. a 9. dniem cyklu).
• Co pół roku: kontrola stomatologiczna oraz oczyszczenie zębów z osadu.
• Raz w roku: badanie ginekologiczne i cytologia.
• Co najmniej raz w roku: pomiar ciśnienia tętniczego i ogólne badanie u internisty.
• Co najmniej raz na dwa lata: podstawowe badania profilaktyczne
• – morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi,
• – badanie ogólne moczu,
• – RTG klatki piersiowej.
• Raz na 5 lat: lipidogram (pomiar stężenia cholesterolu we krwi i jego frakcji HDL oraz LDL, a także trójglicerydów).

Trzydziestolatki mają przed sobą jeden z najbardziej aktywnych etapów życia. Zaczynają łączyć obowiązki zawodowe z życiem prywatnym i mają coraz mniej czasu na to, by zająć się sobą tak, jak w przeszłości.

Metabolizm spowalnia, a tempo życia staje się szybsze. Brak aktywności fizycznej i nadmiar stresu może znacząco wpłynąć na to, w jakiej kondycji będzie nasz organizm. Jakie badania wykonać, by sprawdzić, co nam może dolegać po trzydziestce?

• Co miesiąc: samobadanie piersi.
• Co pół roku: kontrola stomatologiczna oraz oczyszczenie zębów z osadu.
• Raz w roku: badanie ginekologiczne i cytologia.
• Raz do roku: pomiar ciśnienia tętniczego i ogólne badanie u internisty.
• Co najmniej raz na dwa lata: podstawowe badania profilaktyczne
• – morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi,
• – ogólne badanie moczu,
• – USG piersi,
• – RTG klatki piersiowej.
• Raz na 5 lat: lipidogram (pomiar stężenia cholesterolu we krwi i jego frakcji HDL oraz LDL, a także trójglicerydów).
• – mammografia (po ukończeniu 35. roku życia).
• – kontrola wzroku u okulisty i badanie dna oka (osoby z wadą wzroku zgodnie ze wskazaniami lekarza).
• Raz na 10 lat: USG przezpochwowe narządów rodnych.

Czterdziestolatki zwykle łączą intensywną pracę zawodową z obowiązkami domowymi i opieką nad dziećmi lub dorastającą młodzieżą. Nie zawsze znajdują czas na to, by zadbać o własne zdrowie. Panie po 45. roku życia mogą zacząć doświadczać pierwszych objawów związanych z menopauzą, a także mogą zauważyć zmiany dotyczące funkcjonowania ich narządu wzroku.

Te badania powinny wpisać do swojego kalendarza czterdziestolatki:

• Co miesiąc: samobadanie piersi.
• Co pół roku: kontrola stomatologiczna oraz oczyszczenie zębów z osadu.
• Raz w roku: badanie ginekologiczne i cytologia.
• Raz w roku: podstawowe badania profilaktyczne
• – morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi,
• – ogólne badanie moczu,
• – badanie ginekologiczne i cytologia,
• – spirometria (w przypadku palaczek).
• Raz na 2 lata: kontrola wzroku u okulisty, badanie dna oka oraz pomiar ciśnienia śródgałkowego.
• Co najmniej raz na 2 lata: lipidogram (pomiar stężenia cholesterolu we krwi i jego frakcji HDL oraz LDL, a także trójglicerydów). Co roku, jeśli w wywiadzie rodzinnym zostanie potwierdzone ryzyko chorób krążenia i miażdżycy, a także w przypadku nadwagi oraz uzależnienia od palenia papierosów.
• Raz na 2 lata: mammografia, USG piersi oraz USG przezpochwowe narządów rodnych.
• Raz na 2-3 lata: elektrokardiogram (EKG).
• Raz na 5 lat: RTG klatki piersiowej (co roku, jeśli palimy papierosy) oraz gastroskopia.
• Raz na 10 lat: Badanie poziomu hormonów tarczycy.

W przypadku pań po pięćdziesiątce, oprócz podstawowych badań profilaktycznych i regularnego samobadania piersi, rekomenduje się także wykonywanie mammografii (co 2 lata).

Po przekroczeniu 50. roku życia co 5 lat należy też wykonywać kolonoskopię. Raz w roku warto także przeprowadzić test na obecność krwi utajonej w kale, dzięki czemu można wykryć raka jelita grubego.

Nie powinno się zapominać o tym, by co kilka lat oznaczać poziom hormonów płciowych we krwi, raz do roku wykonywać USG jamy brzusznej, a raz na 5 lat RGT klatki piersiowej (co roku, jeśli palimy papierosy).

Zaleca się także systematyczne kontrolowanie znamion i pieprzyków na skórze (pod dermatoskopem). Jakie inne badania powinny wpisać do kalendarza panie, które mają więcej niż 50 lat?

• Co pół roku: kontrola stomatologiczna oraz oczyszczenie zębów z osadu.
• Raz w roku: badanie ginekologiczne, cytologia, USG narządów rodnych.
• Raz w roku: podstawowe badania profilaktyczne
• – morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi,
• – ogólne badanie moczu,
• – lipidogram (cholesterol, frakcje, trójglicerydy),
• – elektrokardiogram (EKG),
• – badanie poziomu hormonów tarczycy,
• – spirometria (w przypadku palaczek).
• Raz w roku: kontrola wzroku u okulisty, badanie dna oka oraz pomiar ciśnienia śródgałkowego.
• Raz na 2 lata: mammografia.
• Raz na kilka lat: oznaczenie poziomu hormonów płciowych we krwi.
• Raz na 5 lat: kolonoskopia (badanie endoskopowe jelita grubego).
• Raz na 10 lat: badanie gęstości kości (badanie densytometryczne).

Paniom po sześćdziesiątce brakuje estrogenów, które przed menopauzą chroniły je przed spadkiem masy kostnej. Wraz z upływem czasu stają się coraz bardziej narażone na choroby przewlekłe, problemy z narządem ruchu. W ich przypadku należy liczyć się ze zwiększonym ryzykiem złamań kości. Sporym wyzwaniem może też być także dla nich samotność, radzenie sobie z odchodzeniem bliskich osób oraz związane z tym ryzyko depresji.

Kobiety w tym wieku nie powinny lekceważyć takich objawów jak: omdlenia oraz ciągłe uczucie, że chce się im pić i nie mogą zaspokoić pragnienia, ból serca, ucisk w klatce piersiowej albo w lewej ręce, szybkie tempo powiększania się obwodu brzucha, nieregularne wypróżnienia, biegunka na przemian z zatwardzeniami, krew w stolcu lub w moczu, ból przy oddawaniu kału lub moczu (ze względu m.in. na ryzyko hemoroidów lub raka jelita grubego), guzki i zgrubienia, które stają się bolesne.

Po 60. roku życia wzrasta ryzyko nowotworowe, dlatego należy rozważyć badanie na markery nowotworowe oraz wykonać podstawowe badania laboratoryjne, które mogą wykazać zagrożenie chorobami wymagającymi specjalistycznego leczenia.

Badania krwi wykażą ewentualne problemy z glikemią, profil lipidowy określi, jak działa nasz układ krążenia, oznaczenie poziomu wapnia i wit. D25 (OH) pozwoli sprawdzić, czy grozi nam osteoporoza, a poziom żelaza i wit. B12 – anemia. Badanie TSH pomoże w wykryciu problemów z tarczycą, a badanie kwasu foliowego powie nam, czy jesteśmy zagrożeni m.in. demencją lub udarem.

• Co pół roku: kontrola stomatologiczna oraz oczyszczenie zębów z osadu.
• Raz w roku: badanie ginekologiczne, cytologia, USG narządów rodnych.
• Raz w roku: podstawowe badania profilaktyczne
• – morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi,
• – ogólne badanie moczu,
• – lipidogram (cholesterol, frakcje, trójglicerydy),
• – elektrokardiogram (EKG),
• – badanie poziomu hormonów tarczycy,
• – spirometria (w przypadku palaczek).
• Raz w roku: kontrola wzroku u okulisty, badanie dna oka oraz pomiar ciśnienia śródgałkowego.
• Raz na 2 lata: mammografia.
• Raz na kilka lat: oznaczenie poziomu hormonów płciowych we krwi.
• Raz na 5 lat: kolonoskopia (badanie endoskopowe jelita grubego).
• Raz na 10 lat: badanie gęstości kości (badanie densytometryczne).