Spray do uszu – właściwości i zastosowanie. Czy preparat do czyszczenia uszu działa i jak go stosować?

Spray do uszu to nie lek, a wyrób medyczny. Służy do rozpuszczania zalegającej w przewodzie słuchowym woskowiny, ułatwiając w ten sposób pozbycie się nagromadzonej substancji. Trzeba wiedzieć, że woskowina pełni istotną rolę dla narządu słuchu i zachowania równowagi. Naturalna wydzielina (wytwarzana przez obecne w przewodzie słuchowym gruczoły) odpowiada za nawilżenie przewodu słuchowego i pełni funkcję ochronną, zabezpieczając ucho przed wnikaniem zanieczyszczeń i drobnoustrojów chorobotwórczych. Jej nadmiar może jednak doprowadzić do wystąpienia wielu nieprzyjemnych dolegliwości, wśród których należy wymienić pogorszenie słuchu, uczucie obecności ciała obcego w uchu, szumy uszne i zawroty głowy. Nadmiar woskowiny może też sprzyjać rozwojowi stanu zapalnego.

Spray do uszu często jest traktowany jako droższa alternatywa dla patyczków higienicznych. W praktyce to drugie rozwiązanie doskonale nadaje się do czyszczenia małżowiny usznej, ale nie przewodu słuchowego. Patyczek może doprowadzić do podrażnienia błony bębenkowej oraz do przepchnięcia wydzieliny do głębszych partii przewodu. W rezultacie ich stosowanie (niezgodne z przeznaczeniem) może przynieść efekt odwrotny do zamierzonego. Preparat do czyszczenia uszu (o ile jest stosowany w sposób prawidłowy) nie stwarza takiego ryzyka. 

Spray do czyszczenia uszu powinien być stosowany jako środek higieniczny, ale także w konkretnych sytuacjach. Takie preparaty są szczególnie zalecane osobom z wrodzonym zwężeniem przewodu słuchowego. W takiej sytuacji odprowadzanie wydzieliny jest znacząco utrudnione. Spray do uszu jest też dobrym rozwiązaniem dla osób starszych, u których ze względu na zmniejszoną aktywność gruczołów dochodzi do szybszego zasychania woskowiny, oraz dla dzieci. Najmłodszych zwykle trudno przekonać do mycia uszu, a preparat w sprayu może być dla nich interesującą, a co za tym idzie – chętnie poznawaną "ciekawostką". Płyn do czyszczenia uszu powinny też stosować osoby noszące aparat słuchowy, u których występuje nadmierna produkcja woskowiny oraz nurkujący pływacy. 

Spray do uszu doprowadza do rozpuszczenia zalegającej w przewodzie słuchowym woskowiny. Sprawia to, że wydzielina łatwo wypływa na zewnątrz. Za działanie preparatu, odpowiadają zawarte w nim składniki. Najczęściej, w sprayach do czyszczenia uszu występuje oliwa z oliwek, wykonana zgodnie ze standardami farmaceutycznymi. Substancja ta zmiękcza woskowinę i natłuszcza przewód słuchowy, co dodatkowo ułatwia oczyszczanie ucha.

Inny pomocny składnik to dukozynian sodu, który zmiękcza woskowinę, oczyszcza kanał słuchowy i działa bakteriobójczo. Podobne działanie wykazują inne substancje powierzchniowo czynne – trietanoloamina, koko-betaina i PEG dioleinian metyloglukozy. Niektórzy producenci stosują też dodatkowe substancje, takie jak witamina E, olej jojoba, olej migdałowy, gliceryna roślinna, ciekła parafina, lanolina, allantoina i wyciąg z nagietka. Obecność w sprayu do uszu olejków eterycznychm.in. cytrynowego, miętowego, z drzewa herbacianego i lawendowego, nadaje preparatowi dodatkowych właściwości. Składniki te wykazują działanie łagodzące i regenerujące, ponadto hamują rozwój bakterii i pomagają w leczeniu stanu zapalnego. W sprzedaży dostępne są też spraye do ucha zawierające hipertoniczny roztwór wody morskiej, zmiękczający woskowinę i ułatwiający jej usuwanie.

Przed pierwszym użyciem sprayu do uszu, trzeba kilkukrotnie wstrząsnąć buteleczką, aby wymieszać płynny produkt. Następnie należy nacisnąć aplikator 3-4 razy do pojawienia się cieczy. Trzymając buteleczkę w pozycji pionowej, należy umieścić końcówkę w uchu (jej długość i średnica nie pozwalają na zbyt głęboką aplikację), a wtedy nacisnąć aplikator 1-2 razy, by uwolnić porcję produktu. Wypływającą z przewodu słuchowego ciecz można wytrzeć gazikiem lub jednorazowym ręcznikiem. Należy pamiętać, aby po każdym zastosowaniu zdjąć nasadkę, opłukać ją wodą, osuszyć i ponownie założyć.

W zależności od indywidualnych potrzeb spray do uszu należy stosować 1-3 razy w tygodniu. Pozwoli to na regularne usuwanie nadmiaru woskowiny i w rezultacie – na uniknięcie zatkania zewnętrznego przewodu słuchowego. Częstsze używanie nie jest zalecane, bowiem zbyt intensywne usuwanie wydzieliny może, paradoksalnie, pobudzić gruczoły do zbyt intensywnej pracy, co doprowadzi do wzmożonej produkcji woskowiny.

Preparat może być pomocny, by usunąć woskowinowy korek zalegający w przewodzie słuchowym. Jeżeli jednak po kilku dniach stosowania preparatu wydzielina nadal zalega, należy udać się do laryngologa. Prawdopodobnie czop woskowinowy jest na tyle twardy, że konieczne będzie usunięcie go w gabinecie lekarskim. Przed zabiegiem usuwania korka woskowinowego z ucha, należy zwiększyć częstotliwość aplikacji preparatu. Zaleca się podawać 1-2 dawki produktu 2 razy dziennie przez okres 4-5 dni.

Profilaktyczne stosowanie sprayu do ucha polecane jest pływakom po każdej kąpieli. Preparat barierę ochronną przeciwko działaniu wody. Zmniejsza ryzyko rozwoju tzw. "ucha pływaka", czyli skłonności do podrażnień przewodu słuchowego pod wpływem pozostałej w kanale usznym wody.

Stosowanie sprayu do ucha zgodnie z zaleceniami lekarza lub informacjami zawartymi w ulotce dołączonej do opakowania wyrobu medycznego jest bezpieczne dla zdrowia. Przeciwskazaniami do użycia preparatu do oczyszczania ucha są:

• uczulenie na oliwę z oliwek lub jakikolwiek inny składnik produktu,
• wysypka w uchu,
• wyciek płynu z ucha,
• przewlekły stan zapalny ucha środkowego lub przewodu słuchowego,
• niedawne zabiegi lub operacje w obrębie ucha,
• uraz lub perforacja (dziura) błony bębenkowej,
• drenaż (nacięcie) błony bębenkowej.

Sprayu do uszu nie należy stosować u wcześniaków, niemowląt i małych dzieci, chyba że producent wyraźnie zaznaczył na opakowaniu taką możliwość. Przed zastosowaniem preparatu u dzieci poniżej trzeciego roku życia wskazana jest konsultacja z lekarzem. Ze względów higienicznych z jednego preparatu powinna korzystać tylko jedna osoba.